Kıbrıs'taki zulme karşı direnen mücahitler: Türk Mukavemet Teşkilatı

Türk Mukavemet Teşkilatı, Kıbrıslı Rumların kurduğu silahlı terör örgütü EOKA'nın zulmüne 'dur' demek için 23 Kasım 1957 tarihinde, Lefkoşa'daki Türkiye Kıbrıs Büyükelçiliği görevlisi Mustafa Kemal Tanrısevdi'nin evinde, Rauf Denktaş, Burhan Nalbantoğlu ve Mustafa Kemal Tanrısevdi tarafından kurulan silahlı bir teşkilattır.

TMT, Lefkoşa Türk Lisesi'nde bastırdığı çağrı bildirisiyle, 26 Kasım 1957 günü, tüm Kıbrıslı Türk direnişçileri TMT çatısı altında toplanmaya çağırdı. Ancak, Türkiye tarafından desteklenmeyen bir mücadelenin başarıya ulaşmayacağı düşünülmesi nedeniyle, bu dönemde herhangi bir yapılanmaya gidilmediği gibi herhangi bir lider de belirlenmedi.

Denktaş, 2 Ocak 1958 günü Fazıl Küçük'le gittiği Ankara'da, Türkiye Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yla görüştü ve konudan bahsetti. Zorlu, Denktaş'a gönderirlerse silah alıp alamayacaklarını sorunca Denktaş alabileceklerini söyledi. Zorlu, konuyu Genelkurmay Başkanlığı'na bildirdi. Konuyla ilgili olarak birkaç ay süren değerlendirmeler sonrasında teşkilatın kurulması için izin çıktı ve bu iş için Daniş Karabelen görevlendirildi.

Bu gelişmeler üzerine teşkilatın kuruluşu için çalışmalara başlandı. TMT lideri doğrudan Özel Harp Dairesi'ne bağlı ve sorumlu olacak; ama arada herhangi bir resmi bağlantı olmayacak, tüm bağlantılar sözlü olarak yürütülecekti. Teşkilatın liderliği Türkiye'den gönderilecek ve "süresiz izinli" sayılacak subaylarla yapılacaktı.

TMT'nin varlığının açığa çıkarılacağı gün EOKA saldırılarına göre belirlenecekti. Bu güne kadar teşkilat toplantı veya gösteri yapmayacak, bildiri dağıtmayacaktı.

TMT, 18 yaşını geçmiş erkek veya kızlardan oluşturulacak, teşkilata alınanların Türkiye'de veya Kıbrıs'ta eğitimden geçirilmesi zorunlu olacaktı. Planda teşkilata katılacak gençlerin mevcudu, kısa vadede 5 bin, uzun vadede 10 bin olarak planlanmıştı. Kıbrıs'a TMT lideri başkanlığında ilk etapta beş subay gönderilecek, teşkilatın gelişmesine paralel olarak bu sayı ilk önce ona, daha sonra yirmiye çıkarılacaktı. Bunların yanı sıra en az on beş yedek subay da adaya gönderilecekti.

TMT'NİN MÜCADELESİ

20 Temmuz 1974 sabahına kadar, Kıbrıslı Türkler için EOKA'nın vahşice katliamlarına karşı savunma yapan Türk Mukavemet Teşkilatı, adada yaşayan Türklerin mal ve can varlığını korumuştu.

"TMT OLMASAYDI KIBRIS BİR HELEN ADASI OLACAKTI"

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, gelişmeler üzerine bir açıklama yaptı.

Tatar yaptığı açıklamada, "TMT, Kıbrıs Türkü'nün EOKA'cı çetelere karşı örgütlediği, halkımızın namus ve şerefini korumakla mükellef destansı bir direnişin abideleşmesidir." dedi.

Cumhurbaşkanı Tatar açıklamasının devamında, "TMT öncülüğünde verilen destansı bir direniş sonrası halkımız, 1960 tarihinde kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti'nin eşit kurucu ortağı olmuştur. Ama ne var ki Kıbrıs Cumhuriyeti'ni 'Enosis'e bir sıçrama tahtası' olarak değerlendiren Rum liderliği, hazırladığı Akritas Planı doğrultusunda, halkımızı yok edebilmek ve Enosis politikasını gerçekleştirebilmek amacıyla 21 Aralık 1963 tarihinde Kanlı Noel saldırılarını başlatmıştır. Bu saldırılara karşı TMT yine büyük bir direniş gösterirken; TMT'nin neferleri, halkımızın evlatları Türklüğün onur ve şerefini korumak, Enosis'i önlemek uğruna hayatını kaybetmiştir. Vatan uğruna canlarını veren şehitlerimizi unutmak mümkün değildir. TMT olmasaydı, 20 Temmuz 1974 sabahına ulaşmamız mümkün olmayacak ve Kıbrıs bir Helen Adası olacaktı. Bugün vatan bildiğimiz bu topraklarda özgür ve egemen olarak kendi devletimizin çatısı altında yaşıyorsak bunu, TMT'ye, şehitlerimize ve anavatan Türkiye'ye borçluyuz" ifadelerine yer verdi.

ÖRGÜTLENME

TMT'nin dört farklı seviyede birlikleri bulunmaktaydı. Aşağıda bunlar küçükten büyüğe doğru sıralanmıştır:

- Manga: 5 ila 8 mücahitten oluşurdu. İlk adı "çadır" olup, 1961'den sonra "oğul", 1963'ten sonra da "manga" olarak adlandırılmaya başladı.

- Bölük: 5 ila 8 mangadan oluşurdu. İlk adı "oba" olup, 1961'den sonra "petek", 1963'ten sonra da "bölük" olarak adlandırılmaya başladı.

- Tabur: 5 ila 8 bölükten oluşurdu. İlk adı "otağ" olup, 1961'den sonra "kovan", 1963'ten sonra da "tabur" olarak adlandırılmaya başladı.

- Sancak: 5 ila 8 taburdan oluşurdu. İlk adı "yayla" olup, 1961'den sonra "sancak" olarak adlandırılmaya başladı, 1963'te adı değişmedi. 1961'den önce sancağa bölgedeki saygın insanlardan biri olan "baş yayla" komuta ederdi. 1961'de liderlik "sancaktar" adı verilen rütbeye verildi ve baş yaylalar, "serdar" adıyla sancaktar yardımcısı olarak görev yapmaya başladı.

EĞİTİMLERİ

1958 yılından itibaren TMT mensuplarına ya Türkiye'de ya da Kıbrıs'ta eğitimler verilmeye başlandı. Türkiye'deki eğitimler ise Ankara'da ve Antalya'da düzenlendi. Son grubun eğitimi sırasında 1963 yılında Kanlı Noel olaylarının patlak vermesi ve TMT'nin açığa çıkması nedeniyle Türkiye'deki eğitimler sonlandırıldı ve eğitime Kıbrıs'ta devam edildi.

1961'deki sistem değişiklikleri Türkiye'deki 27 Mayıs 1960 Darbesi'nin bir etkisi olarak yapıldı. 1 Ağustos 1976 tarihinde Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na dönüştürüldü.

star.com.tr