Lakapları ile öne çıkan sadrazamlar

Osmanlı tarihinde pek çok sadrazam kendilerine yakıştırılan ilginç benzetmelerle ile tanınmıştır. Daha evvelki yazılarımızda sadece bir kısmı hakkında bilgi verebildiğimiz lakaplarıyla meşhur olmuş bu sadrazamlara birkaç örnek daha verelim.

Divitdar Mehmet Paşa: İyi bir tahsil gören Mehmet Paşa, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın tavsiyesi ile sarayda divitdar olarak göreve başlamıştır. (Eski devirlerde, mürekkebe batırılarak yazı yazmaya yarayan ve divit adı verilen kalemler kullanılırdı.) Sultan I. Mahmud devrinde iki yıl kadar sadrazamlık yapmış, 1753 yılında Mısır Valisi olarak göreve başlamak için gittiği Kahire’de vefat etmiştir.

Civan Kapucubaşı Mehmet Paşa: Sultan İbrahim devri sadrazamlarından olan Mehmet Paşa, genç yaşta kapucubaşılık (saray kapılarını bekleyen görevlilerin amiri) makamına geldiği için ‘civan’ lakabıyla anılmıştır. 1645’te görevinden azledilmiş ve Girit Serdarlığına getirilmiştir. Bu görevde iken hayatını kaybetmiştir. (1646)

İvaz Mehmet Paşa: Saray-Bosna halkından Nasrullah Efendi’nin oğludur. Diğer erkek kardeşlerinin karşılığında, devlet kapısına yetiştirilmek üzere verildiği için ‘ivaz’ (bedel) lakabıyla anılmıştır. Sultan I. Mahmud devrinin sadrazamlarındandır. 1743 yılında İnebahtı muhafızı iken vefat etmiştir.

Kabakulak İbrahim Paşa: Vezir ve valilerin maiyetinde çuhadarlık ve kethüdalık görevlerinde bulunan İbrahim Paşa, Sultan I. Mahmud’un saltanatı zamanında yaklaşık sekiz ay kadar bir süre sadrazamlık yapmıştır. Kulaklarının normalden biraz büyük olması sebebiyle bu lakapla anılmıştır. 1743 yılında Girit’te vali iken idam edilmiştir.

Semiz Ali Paşa: Aslen Herseklidir. Kanuni Sultan Süleyman devrinde dört yıl sadrazamlık makamında bulunmuştur. Uzun boyu ve aşırı kilosundan dolayı semiz lakabıyla anılmıştır. 1565 yılında vefat etmiş, Eyüp Sultan Türbesi’nin büyük kapısının yanındaki cüzhanenin bahçesine defnedilmiştir.

Yemişçi Hasan Paşa: Arnavut asıllıdır. III. Mehmet devrinde iki yıl süreyle sadrazamlık yapmıştır. Zülüflü baltacılar ocağında yetişmiş, daha sonra çaşnigirbaşı ve kapıcılar kethüdası olmuştur. Saraya getirilen yemişleri tertip ve tanzim etme görevinden dolayı bu lakapla anılmıştır. Hasım olduğu devlet adamlarının da etkisiyle görevinden azledilmiş ve 1603 yılında idam edilmiştir.

Topal Recep Paşa: Bosna doğumludur.  

 IV. Murat Devri sadrazamıdır. Yakalandığı gut hastalığından dolayı uzun süre topalladığından bu lakapla anılmıştır. Yeniçerileri saraya karşı isyana teşvik ettiği iddiasıyla

 1632 yılında idam edilmiştir.

Hain Ahmet Paşa: Kanuni Sultan Süleyman devrinde iç oğlanı olarak saraya alınmıştır. Sadrazamlık makamına gelebilmek için Piri Mehmet Paşa’nın görevinden azledilmesinde etkisi olmuştur. Ancak kendisine bu makam verilmemiş Mısır’a vali tayin edilmiştir. Bu kararı beğenmip Mısır’da ‘el-Melikü’l-mansur Sultan Ahmed’ unvanı ile isyan çıkaran Ahmet Paşa, kendine vezir olarak tayin ettiği Kadızade Mehmet Bey tarafından hamamda yıkanırken saldırıya uğramış ve yaralı olarak ele geçirilmiştir. Sultan sıfatını da kullanarak adına para bastırıp, hutbe okutan Ahmet Paşa, Mısır’da idam edilmiş ve hain lakabıyla anılmıştır. (1524)

Çarhacı Ali Paşa: Konyalıdır. Sultan II. Mahmud devrinde kısa bir süre sadrazamlık yapmıştır. Çeşitli bölgelerde valilik yaptıktan sonra sürgün edildiği Tokat’ta vefat etmiştir. (1823) Ali Paşa, Osmanlı ordusunda hafif süvari birliklerinden biri olan ve çarhacı adı verilen kuvvetlerde görev yaptığından bu lakapla anılmıştır.