Yakış: Türkiye Esad'la çözüme karşı çıkmamalı

58. Hükümet Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, Ak Parti Kütahya Milletvekili Prof. Dr. İdris Bal, Cumhuriyet Halk Partisi Partisi Kocaeli Milletvekili Prof. Dr. Hurşit Güneş, Milliyetçi Hareket Partisi Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan, Barış ve Demokrasi Partisi Muş Milletvekili Sırrı Sakık ve Bilgesam Başkanı Emekli Albay Doç. Dr. Atilla Sandıklı Sky Türk'te Korcan Karar'ın sorularını yanıtladı.



SURİYE KRİZİNDE HANGİ AŞAMADAYIZ?

HURŞİT GÜNEŞ: Çok kötü bir aşamadayız. Hükümet yavaşça içine girdiği yolun bir çıkmaz olduğunu anlamaya başladı. Bunun farkında olmalarına rağmen ısrarla aynı stratejiyi takip ediyorlar. Türkiyeye bu krizde en yakın görünen ülke ABD olmasına karşın ABD bile Türkiye ile aynı yolu izlemiyor. ABD Suriyenin önemli bir yer olduğunun farkına vardı. Esad’dan kurtulmak istiyor fakat bunun kolay olmayacağının farkında. Türkiye bu bataklığa battı nasıl çıkacak onu düşünmeliyiz. Çünkü Suriyenin iç işlerine karıştı, silah temin etti. Beşar da çok yanlış işler yapıyor. Agresif bir politika ile silahlı muhalifleri ezmek hiç insani bir yöntem değil. Esadın kalacağı yeni bir siyasi sistem düşünülemez. Yeni bir silahsız konsensus ortamı sağlanmalıdır.

YAŞAR YAKIŞ: Suriyede muhalefet başarının kolay olmadığını anladı. Esad’ı da içine almak suretiyle bir demokratikleşme süreci başlatılabilir deniyor. Uluslararası camianın Esad ve muhalefet üzerindeki baskısının daha fazla hale getrilmesi buradaki esas mesele. Müslüman kardeşler ve farklı grupların arkasında hep Körfez ülkelerinden başkaları var ve onlar da kendi aralarında anlaşamıyorlar. Bütün bunların dışında El Kaideciler var. Suriyedeki ve Mısırdaki müslüman kardeşler de aynı değil. Hama katliamı yaşandığından Suriye’deydim.

ABD, Esad'dan sonra kimin geleceği konusunda endişe yaşayınca Suriye'de frene bastı. Esad çözümün parçası olmalı. Türkiye Esadla çözüme karşı çıkmamalı.

SIRRI SAKIK: Gelinen noktada geçmişten bugüne sicili çok iyi olmayan bir baba ve oğlu var. Ama Türkiyenin bugüne kadar ilişkileri hep sürmüş. Sıfır sorun bugün sırf sorun olmuştur. Suriyeli muhalifler Esad’ı aratmayacak bir katliam içerisinde. Bu durumda Türkiye bu muhalifleri mi destekleyecek? Uluslararası güçlerin bu konuda Türkiyeye rol biçtiğini sonradan yalnız bıraktığını biliyoruz ama Türkiye bu rolü seve seve kabul etti.

SURİYE TEZKERESİ

SAKIK: Tezkerenin asıl çıkma sebebi Kürtlerdir. Muhalif güçleri kendi topraklarında silahlandırırsanız, karşı tarafa saldırırsa o grup siz de bunun karşılığını alırsınız. Orada çetecileri destekleyen bir Türkiye değil, hak arayan silahsız grupları desteklemeliydi. Geçmişte Irak Kürdistandaki Kürtlerle ilgili kıyamet koparanlar yanlış yaptılar. Akışın önünde duramadılar. Bugün Türkiye oradaki Kürtlerle ilişki içindedir.

LÜTFÜ TÜRKKAN: Ben hadiseye Türk ve Kürt etnisitesi açısından bakmıyorum, Türkiye açısından bakıyorum. Türkiye buraya ciddi bir şekilde itilmiştir. Ama bir de gel beni it diyen bir hükümet vardır. BOP un bir halkası da Suriye. Niye biz bu savaşa giriyoruz diyen ve buna cevap bulan kimse olduğunu sanmıyorum. Mülteci sayısı 100bini bulmuş. Ülke başında bırakın savaş tehdidini çok ciddi bir mülteci sorunu var. Bu sorun ekonomik anlamda sıkıntı olacaktır. Hatayda bugüne kadar hiç bir problem yoktu ama bugün Hatay etnik meselelere karıştırılıyor. Bizim bu kadar mülteciyi besleyecek bir bütçe zenginliğimiz yok. Biz Türkiyede Kürtlere düşmanlık yapan kimseyle olmayız, Kürtlerle hiçbir meselemiz yok. Ülkeyi bölmek isteyenlere karşı oluruz. Ama Kürt’ün Türk’e düşmanlık yapmasını da kabul edemeyiz. Tezkerenin sebebi de ülke sınırları içerisindeki vatandaşların can güvenlğini korumak içindir. Suriye meselesinde içerdeki vatandaşların gördüğü zulmü engellemek için uluslararası güçleri karşımıza almanın diplomatik bir esasını göremiyorum.

ŞAMA 3 SATTE GİTMEK MÜMKÜN MÜ?

TÜRKKAN: Şamil Tayyar Şam’a bir saatt bile girer. Mesele Şam’a girmek değil, Kandil’e girmek.

YAKIŞ: Türkiyenin Suriyeden çıkması imkansızdır. Biz kendi topraklarımzda bile PKK sebebiyle bu kadar zaiyat verirken, Suriyede daha fazla zaiyat vermek kaçınılmaz olur. Suriyede insanların kafasına işlenmiş derin bir Türk düşmanlığı vardır. Bir de Türkiye kendi dışında cereyan eden olaylar sebebiyle de bu haldedir.

GÜNEŞ: Suriyeyi tahlil etmeksizin bir dış politika izlenirse bu hale düşeriz.

ATİLLA SANDIKLI: bir Suriye politikasını halkımıza sorduk ve halkımız bu politikanın iyi olmadığı görüşünde. %55’i olumsuz bakıyor. Neden taraf olundu? Türkiye Suriye ile sevgi ötesinde bir akrabalık ilişkisi kurulmuştu. Bu iyi ilişkiler devam ederken, yurtdışında bize neden Esad gibi insan hakları düşmanı ülkelerle iyi ilişkilerdesiniz eleştirileri geldi. Ben bu açıdan eksen kayması biraz oldu diye düşünüyorum. Biz fazla işin içine girdik. Değşimi yçnlendirebilirdik belki ama biz buna taraf olduk. Taraf olursanız krizi yönetme şansınız kalmaz ve o sorunun bir parçası haline gelirsiniz. Yapmak istediklerinizi de gerçekleştirme, barış ve özgürlüklerin gelişimini destekleme imkanınız olmaz. Esadın yer aldığı bir çözüm kabul edilemez. Türkiyenin kabiliyetleri çok yüksektir. Bölgedeki güçlerle kıyaslanmayacak şekilde. Tezkere caydırıcılık maksadıyla çıkmıştır.

TÜRKİYE SURİYE KRİZİNİ NASIL AŞAR?

YAKIŞ: Türkiye önce tarihin doğur tarafında durdu. Diplomasi için ulusal çıkarlar herşeyin önündedir. Rusya ile İranın ulusal çıkarlarını bir yana bırakıp, evrensel değerleri ile Esada olan desteği bırak dememiz gerçekçi değildir. Ulusal çıkarlarımıza Suriyede doğrudan bir tehdit yoktu. Ulusal çıkarlarımız şuanda tehdit altında.

GÜNEŞ: Cumhuriyet tarihinde ilk defa bu ülke bir tarafa silah desteği yapıp savaşa teşvik etmiştir.

SAKIK: Türkiyenin evrensel değerleri yoktur. Olsaydı önce kendi değerlerine sahip çıkardı. Dünyanın neresinde bir Kürt hak sahibi olursa, Türkiye eline silah alıp ona karşı mücadele veriyor. Türkiye öncelikle kendi Kürtleriyle barışmalıdır. Biz Esada dün de karşıydık bugün de karşıyız.

KARAYILAN İÇİN LADİN MODELİ

SIKIK: Büyükelçi haddini aşan açıklamalar yapıyor. Kürtlerle El Kaideyi kıyaslamak ahlaksızlıktır. Yöntemi onaylarsınız onaylamazsınız ama ABD nin projesi dünyanın dört bir yanında. Bütün PKK militanlarını yok etseniz bile Kürt sorunu çözebilir misiniz? Türkiye kendi kürtleriyle barışmadan her türlü bataklığa saplanır. ABD heryere kan ve gözyaşı götürmüştür. Bu sunduğu projede kan ve gözyaşı projesidir yine. Evrensel değerler değil. Silah lobilerinin önünü açmak ve silah satmak için tamamiyle. Bugün Amerika belanın dışında halklara ne verdi? Bu projeler çıkmaz projelerdir, geçmişten bugüne uygulandı. Kan ve gözyaşı haricinde bir şey vermemiştir. Büyükelçinin açıklamalarında dostluk yoktur. Kürtlere karşı uygulanan bu zalim politikaların başında Amerika geliyor. Bunu söyleyen büyükelçi Amerikan politikalarını ortaya koyuyor ama Lütfü Bey bunu bize mal etmek istiyor.

TÜRKKAN: emperyalizm Türkiye’de de halkları birbirine kırdırarak daha fazla yönetme peşinde. Aynı Amerika büyükelçisi BDP ye de destek veriyor. BDP nin özerk bölge planı ve talebi daha önce Amerika müsteşarı tarafından dile getirildi bu taleplerin haklı olduğu söylendi. Bu Kürtlere karşı bir şey değil, Türkiyenin bölünmesi ile ilgili. Hayalgücü kuvvetli bir dışişleri bakanı tarafından yönetiliyoruz. Bizim zerre santim verecek toprağımız yok. CHP PKK, bölücülük konusunda tek vücut hareket edemeyen bir partidir. AKP de CHP de BDP nin değirmenine su taşıyor. Türkiyede insanlar sadece Kürt olarak zarar görmüyor, zam zulmü görüyor bu ülke.

GÜNEŞ: BDP ile CHP nin aynı çizgide olduğu söylemi ancak bir espri olabilir. Kürt sorununda net olduğumuzu herkes biliyor. Ulusal çıkarlarımız çerçevesinde bizim tartışmamız lazım Amerikan Büyükelçisinin değil. Çözüm kolay değil. Önemli demokratikleşme sorunlarımız var, bunun ekonomik temeli var. Çok yönlü bir savaşı götürmek zorundayız ama ana hedefimiz ülkede barışı sağlamaktır. Bunun da yöntemlerinden bir tanesi, birbirimize karşı suçlayıcı olmamaktır. Başbakanda ben işbirliği yapma edası görmüyorum. Muhalefetten güç alarak bu sorunu nasıl aşarız diye düşünmesi gerekiyor ama ben bunu göremiyorum. Türkiye bunu aşacaktır. Türkiye 10 yıl önce TRT Şeşi çıkarsaydı çok daha kolay olacaktı. Kürt sorununu çözmek için siyasi partiler arasında bir konsensu olmalıdır. İstişare olmalıdır.

ABD YE YÖNELİK ŞÜPHE

SANDIKLI: Türkiyede Kürt ve Türk halkı arasında düşmanlığı kim yaratıyor diye sormamız lazım.

BİLGESAMIN KÜRT ARAŞTIRMASI

SANDIKLI: Bu araştırma on bin kişilik bir alan araştırmasıdır. Van ve Diyarbakırda 28 tane çalıştay yaptık. Bizim araştırmaya göre Kürtçe öğrenmek istiyor ama eğitim dilinin Kürtçe olması konusunda büyük bir taleplerinin olmadığını gördük. Vatandaşların talepleri olsaydı Kürtçe kursları dolup taşıyor olurdu. Vatandaşın Kürtçe kursuna talebi yok.

SAKIK: Diyarbakır ve Vanda il genel de birinci partiyiz. Diyarbakırda bütün belediyeler bizde. Ben Kürtlerin adına konuşurum. Sistem Kürtlere karşı zalim. Cezaevinde bugün 36 gün oldu açlık grevleri var. KCK davalarında insanlar senelerdir kendi dillerinde savunma yapmak isteyip yapamıyorlar. Sistem Kürtlere karşı zalim. Anadilinde konuşmak isteyen çocuklar şu anda hapishanelerde bedenini ölüme yatırıyor

AB İLERLEME RAPORU

YAKIŞ: Kürt sorunu Türkiyede demokrasi açısından mesafe kaydedilmesi gereken konulardan biridir. Kilit bir meydan okumadır demokrasi için. Kuzey Suriyeyi sadece PKK varlığı açısından değerlendiriyoruz. Ama oradaki Kürtlerin ve diğer azınlıkların varlığı üzerinden konuyu değerlendirmemiz lazım. K. Suriyede K. Irak stratejisi izleyebiliriz. Oradaki halkların iradesine saygı göstermek. Barzani ile olduğu gibi K. Suriye'deki Kürtlerle de diyalog kurulmalı.