Yargıda seri dönem

Yeni yıldan itibaren yargı sistemi “Seri muhakeme” ve “basit yargılama” usullerini devreye sokacak. 1. Yargı Paketi ile kabul edilen ve yürürlüğü yılbaşında başlayacak olan seri muhakeme sistem, “Hakkı olmayan yere tecavüz”, “Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması” gibi basit suçlarda uygulanacak. Sistem ile ABD de uygulanan “anlaşma” mekanizması devreye sokulacak. Savcı ile şüphelinin anlaşması halinde, savcı mahkemeden cezada yarıya kadar indirim talep edebilecek.

 

1. Yargı Paketi ile ceza yargılamasında alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik değişiklikler ve ilave yeni düzenlemeler yapılmıştı. Bu düzenlemelerin önemli bir kısmı 24 Ekim 2019’da yürürlüğe girmişti. Bazı hükümlerin yürürlüğü ise 1 Ocak 2020’ye bırakılmıştı.

 

İSPATI KOLAY SUÇLARDA

 

Yılbaşından itibaren yürürlüğe girecek maddelerle Türk yargı sistemine iki yeni usul daha girecek. Seri Muhakeme Usulü’ne göre, savcı, belli suçlarda sanığa indirim teklif edebilecek. Örneklerine daha çok ABD›de rastlanan modelde, şüpheli kabul ederse, dosya savcının belirlediği cezaya göre hemen karara bağlanacak. Seri muhakeme usulü, daha çok ispatı kolay olan ve önem derecesi düşük olarak değerlendirilen sınırlı sayıda bazı suçlar için devreye sokulacak. Buna göre, Cumhuriyet savcısı ile şüpheli ve avukatının bu usulü kabulüne yani anlaşmasına bağlı olarak dosyayı sonuçlandıracak.

 

Bu suçlardan bazıları şunlar:

 

- Hakkı olmayan yere tecavüz

- Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması

- Trafik güvenliğini tehlikeye sokma

- Gürültüye neden olma

- Parada sahtecilik

- Mühür bozma

- Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan

- Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama

- Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması.

 

YARI ORANINDA İNDİRİM

 

Avukat yardımı alan şüpheli, seri muhakeme usulünü kabul ettiği takdirde Cumhuriyet savcısı yaptırımı belirleyerek yarı oranında indirim yapacak ve mahkemeden bu sonuç cezanın hükme çevirmesini talep edecek. Mahkeme ise şartların bulunması halinde şüpheliyi ve müdafisini dinledikten sonra Cumhuriyet savcısının belirlediği cezayı onaylayacak veya aksi kanaatte ise dosyayı geri gönderebilecek.

 

180 BİN DOSYA ETKİLENİYOR

 

Seri muhakeme usulüyle soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcılarının daha etkin olması ve mahkemelerin iş yükünün azaltılması amaçlanıyor. Türkiye’de yıllık yaklaşık 4 milyon 500 bin olan ihbar veya şikâyet dosyasından, yaklaşık 180 bin dosyanın bu usul kapsamına gireceği değerlendiriliyor.İkinci model olan Basit Yargılama Usulü, asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren ve kanundaki cezasının üst sınırı 2 yıla kadar suçlarda uygulanacak. Mahkeme, dosya üzerinden re’sen karar verebilecek. Ancak bu aşamada taraflara yazılı savunma yapmaya imkan tanınacak. Bu usulde her aşamada genel yargılama usulüne geçme imkanı bulunuyor.

 

CEZADA 1/4 ORANINDA İNDİRİM

 

Bu usulde, sanık hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu’nda öngörülen her türlü ceza verilebilecek ve mahkûmiyet halinde ise cezada 1/4 oranında indirim yapılacak. Bu usulün uygulanması sonucunda verilen hükümlere karşı itiraz edilebilecek ve itiraz üzerine mahkeme tarafından, duruşma açılarak genel hükümlere göre yargılamaya devam edilecek. Mahkeme, koşulları bulunması halinde; kısa süreli hapis cezasını seçenek yaptırımlara çevirebilecek veya hapis cezasını erteleyebilecek.

 

340 BİN DOSYA ETKİLENECEK

 

Basit Yargılama Usulü ile kovuşturma aşamasında mahkemelerin basit ve cezası az olacak suçlarda daha etkin olması ve nitelikli davalar için daha çok emek ve zaman ayırabilmesi amaçlanışon, Türkiye’de yıllık yaklaşık 1 milyon 500 bin olan dava dosyasından, yaklaşık 340 bin dosyanın bu usul kapsamına gireceği değerlendiriliyor.