Yeni dönem başlıyor... Türkiye'den iklimle mücadelede tarihi adım!

Türkiye'nin ilk "İklim Kanunu" ile iklim değişikliğiyle mücadele yasal altyapıya kavuşturulacak, 2053 net sıfır emisyon hedefinin gerçekleştirilmesi ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik yeni uygulamalar hayata geçirilecek.

İklim Kanunu Teklifi, dün TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

İklim değişikliğiyle mücadeleyi yasal altyapıya kavuşturacak olan düzenlemeyle, 2053 net sıfır emisyon hedefinin gerçekleştirilmesi, sera gazı emisyonlarının azaltılması kapsamında bakanlıklara, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji belgelerindeki eylemler çerçevesinde sorumluluklar verilecek.

Yerel İklim Değişikliği Eylem planları hazırlanacak. Bu eylem planlarında yerinden yönetim ilkesi dikkate alınarak ihtiyaçlar ve riskler belirlenecek.

Kanun ile hayata geçirilecek yeni düzenlemelerle ilgili 10 soru ve yanıtları şöyle:

1- İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜCADELEDE HANGİ ADIMLAR ATILACAK?

İlgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından iklim değişikliğinin ekosistemlere ve biyolojik çeşitliliğe etkilerinin azaltılması ve sürdürülebilir ekosistem yönetimi için tedbirler alınacak, denizel ve karasal korunan alanların muhafazası sağlanarak korunan alanların niteliği ve oranı yükseltilecek, iklim değişikliğinden etkilenen veya etkilenmesi muhtemel alanlarda arazi tahribatının dengelenmesi sağlanacak. Çölleşme ve erozyonla mücadele ile ağaçlandırma ve toprak muhafaza kapsamında orman dışı alanlarda oluşturulan yutak alanların, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda sürdürülebilir yönetimi sağlanacak.

2 - SERA GAZI EMİSYONLARININ AZALTILMASI İÇİN NELER YAPILACAK?

Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı, net sıfır emisyon hedefi ve İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan veya güncellenen strateji ve eylem planları doğrultusunda azaltılacak. Ulusal Katkı Beyanında sektörel bazda belirtilen sera gazı emisyonlarının azaltımı faaliyetleri, ilgili kurum ve kuruluşlara mevzuatla verilen görev ve sorumluluklar dahilinde gerçekleştirilecek.

3 - İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN EYLEM VE STRATEJİ PLANLARI NASIL HAZIRLANACAK?

İklim değişikliği strateji ve eylem planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla İklim Değişikliği Başkanlığı koordinasyonunda, ilgili kurum ve kuruluşların işbirliği ile dönemsel olarak ulusal ölçekte hazırlanacak.

4 - İLLERDE HANGİ ÇALIŞMALAR HAYATA GEÇİRİLECEK?

İlin şartlarına uygun olarak strateji, eylem ve uygulama alanlarını belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak üzere her ilde vali başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların varsa il veya bölge teşkilat temsilcileri ile yerel yönetimlerin temsilcilerinden oluşan İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Kurulun sekretaryasını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı taşra teşkilatı yürütecek, kurulun çalışma usul ve esasları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenecek.

5 - İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜCADELEDE YATIRIMLAR VE FİNANSAL KAYNAKLAR İÇİN NELER YAPILACAK?

Kurum ve kuruluşlarca iklim değişikliği ile mücadele amacıyla yapılacak faaliyetler ve yatırımlar için iklim finansmanı ve iklim değişikliğiyle mücadele teşviki kaynaklarının geliştirilmesi, kullanılması, sigorta araçlarının geliştirilmesi, yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçlarının, banka finansmanının ve diğer finansman araçlarının teşvik edilmesi esas olacak. İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak, finansal kaynakları iklim değişikliğiyle mücadele yatırımlarına yönlendirmeyi kolaylaştırmak üzere iklim değişikliği teşvik mekanizmaları geliştirecek, Türkiye Yeşil Taksonomisini kuracak ve yürütecek.

6 - EMİSYON TİCARET SİSTEMİ NASIL KURULACAK?

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından kurulacak, ulusal tahsisat planlaması hazırlanacak ve tahsisatların dağıtımı yapılacak. Bu kapsamda esneklik mekanizmaları ile piyasa istikrar mekanizmaları da geliştirilebilecek. Piyasa işletmecisi ETS piyasasını işletecek.

7 - SERA GAZI EMİSYONLARINA NEDEN OLAN İŞLETMELER İÇİN HANGİ SİSTEM UYGULANACAK?

Doğrudan sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, bu faaliyetleri gerçekleştirebilmek için İklim Değişikliği Başkanlığından "sera gazı emisyon izni" alması zorunlu olacak. Sera gazı emisyon izninin geçerlilik süresi içerisinde tesisin niteliğinde veya işleyişinde gerçekleşen değişiklikler ile sera gazı emisyon izni sahibi gerçek veya tüzel kişilerde meydana gelecek değişiklikler neticesinde sera gazı emisyon izni İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından güncellenecek veya iptal edilecek.

8 - OZON TABAKASINI İNCELTEN MADDE KULLANANLAR İÇİN YAPTIRIMLAR NE OLACAK?

Ozon tabakasını incelten maddeleri kullanan, ithal eden, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere 2,5 milyon lira, bu maddeleri içeren ürünlere veya ekipmana bakım, onarım ve servis amaçlı hizmet veren gerçek ve tüzel kişilere 250 bin lira, bu maddeleri içeren ürünlerin veya ekipmanın etiketlenmesi hükümlerine uymayanlara 120 bin lira idari para cezası verilecek.

9 - SERA GAZI EMİSYONUNA VE FLORLU SERA GAZINA İLİŞKİN YASAKLARA UYMAYANLARA HANGİ CEZALAR VERİLECEK?

Sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu süresi içerisinde sunmayanlara, 500 bin liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak. Florlu sera gazlarına ilişkin usul ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak, florlu sera gazlarını kullanan, ticaretini yapan ve piyasaya arz edenlere, 2,5 milyon lira idari para cezası uygulanacak ve 3 aydan 6 aya kadar Hidroflorokarbon Kontrol Belgesi verilmeyecek.

10 - YENİ UYGULAMALARLA İLGİLİ PLANLAMA VE UYARLAMA SÜRESİ NE KADAR OLACAK?

Mevzuata ve planlama araçlarına ilişkin hazırlama ve uyarlama yükümlülükleri ilgili kurum ve kuruluşlarca en geç 31 Aralık 2027 tarihine kadar yerine getirilecek. Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak. Yerel iklim değişikliği eylem planları, en geç 31 Aralık 2027'ye kadar hazırlanacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bu süreyi bir yıla kadar uzatabilecek.