İslam tarihi: Birlikte hareketin bereketi

Siyer Yayınları tarafından neşredilen 15 ciltlik İslam Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı 10 yıllık bir çalışmanın ardından okurla buluştu. Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v) dönemi ile başlayarak Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar geçen 14 asırlık İslâm tecrübesinin üç kıtaya yayılan serüvenini akademik titizlikle ele alan İslam Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı bu alanda yazılmış en kapsamlı ve bilimsel eser olma özelliği taşıyor. Siyer Vakfı ve İslâm Tarihçileri Derneği’nin ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında hazırlanan eserde tamamen ülkemizin üniversitelerinin İlâhiyat, Tarih ve Edebiyat fakültelerinde görev yapan akademisyenlerin telif yazıları yer alıyor. 

İçerik olarak Hz. Peygamber’in (s.a.s) döneminden başlayarak Osmanlı’nın son evresini de içine alan bu çalışma, hem ilgili dönemlerin siyasî tarihini hem de sosyal ve içtimaî hayattan kesitlerin de yer aldığı geniş kapsamlı bir kültür/medeniyet tarih yazıcılığı örneği oluşturuyor. Kronolojik bir plan üzerinde tematik bir yaklaşım ile konuların işlenmiş olması ayrıca kayda değer önemli bir husustur. Ülkemizin neredeyse hemen hemen tüm ilahiyat, tarih ve edebiyat fakültelerinden toplamda yüzlerce alanın uzmanı kalemlerin telif çalışmalarının bir ürünü olan eser, bu yönüyle de kolektif bir başarı örneği. 

KAREKOD İLE ERİŞİM

20’nin üzerinde editör ve 200’e yakın yazarın bir araya gelerek oluşturduğu İslâm Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı bu alanda çalışma yapanlar için başucu kaynağı olacak. 250’ye yakın konu başlığı ile oldukça hacimli bir çalışma olan İslam Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı 200’e yakın harita, binin üzerinde görsel ve onlarca tabloyla desteklenmiş. Harita resim ve zengin görseller içeren eserde her görselin altına yerleştirilen karekod uygulaması ile okuyucu, eserde yer alan harita, resim ve benzeri görsellerin farklı boyut ve renklerdeki daha detaylı hallerine kolaylıkla ulaşabiliyor. Her cildin sonunda kronoloji, dizin ve zengin bir kaynakça bulunuyor.

Uzun yıllardır İslâm Tarihi alanında çalışmalarıyla tanınan İslam Tarihçileri Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Şeker, Genel Koordinatörlüğünü üstlendiği İslâm Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı’nın Türkiye’de eksikliği hissedilen bir konu olduğunu söyledi. Eserin oluşturulmasında Türkiye’nin farklı üniversitelerinden araştırmacıların katıldığını belirten Şeker, “Birlikte hareket etmenin bereketiyle böylesine bir külliyat yayın dünyasına kazandırıldı. İnşallah bizlerden sonra gelecek genç kuşaklar esere mühim katkılar yapacak ve daha iyi bir geleceğin inşası için tarihi önemseyeceklerdir” diyor. Eserin yazımından, yayın aşamasına kadar çok büyük emekler verildiğini belirten Şeker, eserin tamamlandığını göremeden vefat eden Prof. Dr. İbrahim Sarıçam ve Prof. Dr. Halil İnalcık›ın da katkı sağladığını söylüyor. 

Eserin oluşmasında öncülük eden bir diğer isim Siyer Vakfı Kurucusu Muhammed Emin Yıldırım ise “Beşeri ideolojilerin etkisinde kalan Ümmet-i Muhammed’in içinde bulunduğu varoluşsal krizden kurtulabilmesi ve cehalet zincirlerini kırabilmesi için bilime ihtiyaç duyulduğunu fakat akademi ve halk arasındaki iletişimin sağlıklı bir şekilde kurulabilmesi için kolektif bir bilinç ve sistematik bir sürecin işletilmesi gerektiğini” dile getiriyor. Günümüzde İslâm aleminin inanılmaz derecede büyük ızdıraplar içerisinde inlemekte ve sürekli bir savruluş geçirmekte olduğunu belirten Yıldırım “Bu savruluşlar, itikadî ve ahlakî çöküşler ile birlikte ümmet-i Muhammed’i varoluşsal bir kriz ile karşı karşıya getirmiş durumdadır. Ya mevcut durumu kabullenip, bundan sonraki yüzyıllarda beşerî ideolojilerin kendisine çizdiği/biçtiği rolü üstlenerek yeryüzündeki varlık anlamını yitirecek ya da yeniden bir diriliş ile üzerine örtülen ölü toprağını silkeleyerek asr-ı saâdet modelini esas alan bir “fabrika ayarlarına” dönüş yapacaktır” diyor.

İLİM BİZİ KURTARIR

Muhammed Emin Yıldırım İslam toplumunun “fabrika ayarlarına dönüş” hareketinin ilim mümkün olabileceğine vurgu yapıyor: “Son yıllarda Hz. Peygamber’in hayatına ve İslâm tarihine olan ilginin arttığını görmek sevindirici bir gelişmedir. Ancak bu ilginin karşısında istenilen oranda nitelikli sunumun ortaya çıkarılamadığı da bir gerçektir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi de “kolektif” bir bilinç ile “sistematik” bir sürecin sağlıklı bir şekilde işletilememesidir. İslâm Tarihi ve Medeniyeti’nin, sorunlarımıza bir çözüm olma yolunda önemli bir katkı sağlayacağını düşünüyoruz.”