Sebeb-i zuhuru ve akıbetiyle Yeni Osmanlılar

Gazeteci, matbaacı, mütercim Ebüzziya Tevfik’in, Yeni Osmanlılar Tarihi, Kapı Yayınları tarafından yeniden basıldı. Fen Edebiyat Fakültesi, Yeni Türk Edebiyatı bölümünde öğretim görevlisi Dr. Öğr. Üyesi Yakup Öztürk’ün yayına hazırladığı eser imparatorluğun sona yaklaştığı dönemin sorunlarını birçok yönden bilgi ve belgelerle ele alıyor. 

Ebüzziya Tevfik maliyede kalemde memurluk yaparken tanıştığı Abdülhak Hamid ile tanışır. Önce Namık Kemal, ardından Şinasi ile tanışıp Tasvir-i Efkâr gazetesine geçtikten sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti hayatına girer. 

Hareketli bir gazetecilik yaşamında imparatorluğun sorunlarıyla birebir ilgilendiğinden Yeni Osmanlılar Tarihi’nin notlarını da almaya ve yaşamaya başlar. Sürgün ve hapis hayatının ardından tamamen edebiyata yönelir. Antoloji, almanak, tercüme ve lugatleri yayınlanır. Küfi hattatı ve arabesk süsleme sanatçısı da olan Ebüzziya 1913 yılında Kadıköy vapurunda ölene kadar, hayatını sanata, yazıya ve analize adamış bir isimdir. Matbaa tekniklerinin yanı sıra ansiklopedik bilgiye de vakıf olan Ebüzziya yenilikçi bir gazeteci ve fikir adamıdır. İyi seviyede Arapça, Farsça, Fransızca, Almanca ve Rumca bilen yazarın mantıklı ve sade cümlelerle bezeli dili Yeni Osmanılar Tarihi eserinde de rahatça gözlenebilir. 

KİM KİMDİR?

Eser hazırlanırken açıklayıcı ve doyurucu olması gözetilmiş. Sayfa altı dipnotlarda Osmanlıca kelimelerin anlamları aktarılmış ve yazarın zaten sade olan dili daha anlaşılır hale getirilmiş. Hatıra türündeki bu kitap, imparatorluğun en karışık dönemiyle ilgili sosyal, politik ve siyasi olaylara ışık tutar bir nitelikte. 

Birinci Fasıl, “Yeni Osmanlıların Sebeb-i Zuhuru”. İkinci Fasıl, “Mustafa Fazıl Paşa’dan Gelen Teklif” ile başlıyor. Üçüncü Fasıl, cemiyetin amacını detaylıca anlatıyor, metnin arasına dağıtılan resimlerde gazetelerin orijinal nüshaları bulunduğu gibi 19. yüzyıla ait fotoğraflar da yer alıyor. Devam eden yedi bölümde dönemin önemli olayları an be an aktarılıyor…  Kitabın sonundaki “Dizin” bölümü aradıklarımızı kolaylıkla bulmamızı sağlıyor. Özellikle eserin bitiminden sonra yer alan “Yeni Osmanlılarda Kim Kimdir?” bölümü kitap boyunca hatıralarına, eserlerine rast geldiğimiz Yeni Osmanlılar’ı alfabetik sırayla tanıtıyor.