84 düşünürün yaşamından 10 kitap

“Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri” kitabının yazarı Yunan tarihçisi Diogenes Laertios hakkında çok az şey biliniyor. 11. Yüzyılda yaşadığı tahmin edilen yazar, 10 kitaptan oluşan bu eseriyle, Yedi Bilge’den Epikuros’a kadar 84 düşünürün yaşamı, yapıtları, fikir dünyaları ve felsefe okullarıyla ilgili bilgiler sunmaktadır.

 

Yapıtları günümüze ulaşmamış kimi filozofların düşüncelerinden, şiirlerinden, sözlerinden ve mektuplarından alıntılar yapan yazar, birçok filozofa duyduğu hayranlığı da dile getirir. “Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri” kitabı Sokrates, Platon, Aristoteles, Herakleides ve Elealı Zenon gibi birçok filozof mercek altına alınır.

 

“Sokrates’e göre güzellik, kısa süren bir tiranlıktır. Platon’a göre doğanın tanıdığı bir ayrıcalık; Theophrastos’a göre sessiz bir aldanma; Theokritos’a göre fildişinden bir bela; Karneades’e göre de koruması bir krallıktır. Eğitimli insanların eğitimsizlerden hangi noktada farklı olduğu sorulduğunda ‘Diriler, ölülerden ne kadar farklıysa’ dedi.

 

Eğitimin iyi günde bir süs, kötü günde bir sığınak olduğunu söylerdi. Ona göre, çocuklarına bir eğitim veren ana babalar, onları dünyaya getirmekle yetinen ana babalardan daha saygıdeğerdir: Çünkü biri yaşam bağışlamıştır, öbürü ise iyi bir yaşam. Büyük bir kentin yurttaşı olmakla övünen birine, ‘önemli olan bu değil’ dedi, önemli olan büyük bir ülkeye kimin layık olduğudur.”

 

Kitap içerisinden sizler için seçtiğimiz bölümler:

 

“11. Onlara göre evren oluşmuş bir şeymiş, bir gün yok olacakmış ve küre biçimdeymiş; yıldızlar ateşmiş ve yeryüzündeki her şey bunların ısısıyla oluşmuş; ay tutulması, ayın dünyanın gölgesi üzerine düşmesiyle oluşuyormuş; ruh ölümünden sonra başka bedene geçermiş; yağmur havanın değişmesiyle oluşurmuş; Hekataios ile Aristagoras’ın anlattığı gibi başka şeyleri de doğaya dayanarak açıklarmış; adalete dayalı ve Hermes’e yakıştırdıkları yasalar çıkarmışlar.

19. Felsefenin üç bölümü vardır: Fizik, ahlak, diyalektik. Fizik bölümü evren ve evrendeki nesnelerle ilgilidir; ahlak bölümü yaşama ve biz insanlara ilişkin konularla ilgilenir; diyalektik de bu ikisinin nedenlerini ele alır. Arkhelaos’a kadar fizikle ilgili biçii vardır; yukarıda söyleydiğim gibi Sokrates’ten sonra felsefeye ahlak girdi. Alealı Zenon’dan sonra da diyalektik. Ahlak konularıyla ilgilenen on okul çıkmıştır. Akademia, Kyrene, Elis, Megara, Kynik, Eretria, Diyalektik, Peripatos, Stoa ve Epikuros okulları.”

 

“Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri” kitabı antik felsefe tarihini merak eden okurlar için keyifli bir kaynak olacaktır.