Salgının sanatsal ifadeleri covidoscope.org'da!

Birçoğumuz çocukluğumuzdan kaleydoskopu (çiçek dürbününü) hatırlarız. Kaleydoskop, içinde bulunan aynaların ışığı yansıtmasıyla renkli desenler ve güzel görüntüler üreten bir çeşit dürbündür.

Yunus Emre Enstitüsü, karantina döneminin başından beri hazırlıklarını yaptığı yeni pro-jesiyle, dünyada salgın dönemindeki sanatsal üretimlerin en güzel örneklerini bir çiçek dürbününü hatırlatan Covidoscope projesi kapsamında derliyor.

Bir duygusal hafıza projesi olan Covidoscope küresel bir dijital arşiv niteliği de taşıyor. Pro-jede tüm dünyada COVID-19 salgınına karşı uyanan ortak ve öznel duyguların yarattığı üretim, paylaşım ve dayanışma örnekleri haritalandırılıyor; ortak duyguların ve duyguların kültürel dayanaklarının öne çıkarıldığı bir kürasyonla sunuluyor.

Sosyal medya hesaplarından Mayıs ayından beri koleksiyona dair ipuçları vermeye başlayan Covidoscope’un internet sitesi de özgün tasarımı ve dört dil seçeneğiyle ziyarete açıldı.

COVID-19 salgını tüm dünyayı bir anda, beklenmedik bir deneyimle karşı karşıya bıraktı. Birey ve toplum sağlığına karşı bir tehdit olarak hastalık, hem özel alanda hem kamusal alanın işleyişinde önemli dönüşümleri de tetikledi.

Bu belirsizlik ortamında, insanlar evlerine ve iç dünyalarına dönerken duyguların estetik dışa-vurumu da hızlandı. Gerek küresel bir deneyimden doğan ortak duygular gerekse özgün çerçevelerde şekillenen bireysel tepkiler, farklı arayış, söylem ve yöntemlerle çok çeşitli ürünlere dönüştü.

Yunus Emre Enstitüsünün Covidoscope projesinde derlenen bu ürünlerin ortak noktası, belir-leyici ve anlamlı bir zamanda, eşzamanlı olarak üretilmiş olmaları ve bir bütün olarak bakıldığında salgın günlerinin duygusal bir günlüğünü oluşturmalarıdır. Covidoscope, salgının ilk günlerinden bu yana üretilen eserler arasından, duygulara yoğunlaşan bir bakış açısıyla yapılan seçkileri barındırıyor. Bir çiçek dürbünündeki yansımaların çeşitli, renkli, değişken ve ahenkli görünümünden ilham alan bu projeyle, ortaklıkları ve öznellikleri içeren, küresel bir salgın hafızası inşa ediliyor.

Dijital ortamda yaşayacak olan Covidoscope koleksiyonunu www.covidoscope.org’da farklı şekillerde gezmek mümkün: Dünya haritasında bir güzergâh belirleyebilir veya duygulara ve temalara göre düzenlenmiş, kültürel arka plana dair verilerin de bulunduğu galerilerde ken-dinize yollar çizebilirsiniz.

Aynı beklenmedik ve zorlu süreçten geçen insanların dayanışmasına, duygusal deneyimlerin birleştiriciliğine vurgu yapan projenin danışmanları arasında “İnsan Duyguları Kitabı”nın yazarı Dr. Tiffany Watt Smith, tarihçi, çevirmen, yazar Saadet Özen ve psikiyatr Prof. Dr. Kemal Sayar da yer alıyor.

Proje ilk çalışmalarından itibaren, Hindistan’dan Türkiye’ye, Meksika’dan İran’a dünyanın farklı yerlerindeki sanatçılarla özel bir iletişim kurdu. Etkileşim hâlinde olunan sanatçılar, bu dijital hafıza projesini sanat yoluyla dünya çapında dayanışmaya katkı olarak yorumluyor ve Yunus Emre Enstitüsüne çok olumlu dönüşler yapıyorlar.

Türkiye’nin dünyadaki kültür kuruluşu olan Yunus Emre Enstitüsünün hazırladığı proje, koleksiyonuna yeni ürünler katmaya devam edecek ve ileride tüm dünyanın COVID-19 sanatsal anlatılar arşivi niteliğinde bir yapıya kavuşmuş olacak. Proje aynı zamanda, dünyanın dört bir yanında her gün hızlıca tüketilen güzel ve anlamlı ürünlerin kayıt altına alınmasını; bunların farklı bir bakış açısıyla yorumlanmasıyla birlikte bu dönemde farklı coğrafyalardaki insanların birbirine benzeyen duygusal yolculuklarına ayna tutulmasını sağlıyor.

GÜLSE BİRSEL, RESUL ERTAŞ, FIRAT ÇELİK VE ERTAN ATAY DA COVİDOSCOPE’TA!

40’a yakın ülkeden eserlere yer verilen koleksiyonda Türkiye’den de ürünler bulunuyor: Gülse Birsel’in senarist ve başrol oyuncusu olduğu Jet Sosyete dizisinin salgın döneminde karantina şartlarında evlerden çekilen bölümlerinin hikâyesi koleksiyonda “Umut”, ve “İyilik” galer-ilerinde mizah yoluyla dayanışma bakış açısıyla ele alınıyor. Ayrıca koleksiyonda Resul Ertaş, Ertan Atay ve Gülnihal Küpeli’nin de dikkat çeken maskeli çalışmalarına yer veriliyor. Fransa’da yaşayan Türk aktör Fırat Çelik’in yeğeni Ozan’la birlikte karantinada evlerinin bahçesinde çektikleri ve sosyal medyada büyük ilgi gören dans performanslarına da koleksiyonun “NEŞE” galerisinde rastlanıyor.

Covidoscope’ta ayrıca, salgın döneminde sıkça örnekleri görülen yardımlaşma, dayanışma ve iyilik hareketlerine de özel bir yer ayrıldı ve bu yöndeki girişim ve etkinlikler de estetik dışa-vurumlar olarak değerlendirilerek koleksiyona alınıyor. Bu kapsamda Türkiye merkezli Yeryüzü Doktorları Derneğinin salgın dönemindeki özel destek kiti kampanyası da “İYİLİK” galerisinde kendine yer verilen çalışmalar arasında.

KOLEKSİYON NASIL BELİRLENİYOR?

Tüm dünyada, salgın döneminde hâlihazırda üretilmiş olan, farklı alanlarda, ilgi çekici sanatsal girişimler ve estetik anlatılar geniş bir araştırma ekibi tarafından seçiliyor ve Covidoscope di-jital galerilerinde yer alması için en nitelikli ve özgün eserlerden özel bir koleksiyon oluştu-ruluyor.

Seçilen ürünler sadece modern sanat çalışmalarıyla sınırlı olmayıp dönemin bir fotoğrafını çekmek niyetiyle, karikatürler ve illüstrasyonlardan fotoğraflara, sanatçıların çevrim içi plat-formlarda verdiği dayanışma konserlerinden salgınla ilgili özel beste ve yorumlara, duvar ve arazi sanatından animasyon filmlere kadar dönemi yansıtan tüm estetik üretim biçimlerini içer-iyor.

Covidoscope dijital koleksiyonu, bu estetik çalışmaların dünyanın farklı yerlerinde üretilmiş, kitlesel kabul görmüş, öne çıkan örneklerini, eser sahiplerinin gönüllü onayıyla bir araya getiri-yor ve salgına karşı bu hızlı ve değişken duygusal tepkilerin bir tablosunu sunuyor.

Koleksiyon, farklı disiplinlerden gelen özel bir araştırma ve danışman ekibi tarafından oluştu-ruluyor, dünya çapında 60’a yakın merkezi olan Yunus Emre Enstitüsünün irtibat ağı bu çalışmalarda etkin olarak kullanılıyor.

Salgınla birlikte başlasa da döneme dair sanatsal dışavurumlar salgın nihayete erdikten sonra da devam edecektir. Covidoscope projesi de bu üretimin izini sürmeye ve koleksiyonu güncel-lemeye devam edecek.

İnternet sitesi Türkçe, İngilizce, Arapça ve İspanyolca dil seçenekleriyle gezilebiliyor.

Sosyal medya hesaplarında İngilizce etkileşime devam eden projenin internet sitesi 4 dilde yayınlandı. Tüm dünyanın bu dönemdeki dayanışmasını göstermek için evrensel bir proje olarak hazırlanan Covidoscope’un internet sitesinde, İngilizce ve Türkçe seçeneklerinin yanında Arapça ve İspanyolca dil seçenekleri de bulunuyor.

Tüm dünyadan seçkisiyle ve özel yorumlarıyla sürekli gelişen Covidoscope koleksiyonu, Ma-yıs ayından bu yana sosyal medya hesaplarında seçkisine dair ipuçları veriyor. Duygulara ve duyguların kültürel arka planlarına ışık tutan özel kurgusu ve özgün tasarımıyla ziyarete açılan covidoscope.org internet sitesi dünyanın salgın dönemi duygusal arşivi olmayı hedefliyor.

www.covidoscope.org sitesinden paylaşıma açılan bu özel deneyimi sosyal medya hesapların-dan da takip edin, Covidoscope’un güncellenmeye devam eden arşivinden haberdar olun!