24 Nisan 2024 Çarşamba / 16 Sevval 1445

‘Elinin hamuruyla’ bilime yön veren Türk kadınları

Bilim dünyasındaki gelişmelere her gün yenileri ekleniyor. Uzayın derinliklerini inceleyenler de var, hastalıkların erken tespiti için çalışanlar da. Dünyaya damga vuran pek çok projenin altında ise Türk kadınlarının imzası var.

22 Temmuz 2018 Pazar 07:00 - Güncelleme:
‘Elinin hamuruyla’ bilime yön veren Türk kadınları

Fransa’da Sorbonne Üniversitesi’nde Marie Curie’nin öğrencisi olan Remziye Hisar, ilk Türk kadın kimyagerimizdi. 1921 yılında Almanya’da tıp eğitimini tamamlayan Safiye Ali ilk Türk kadın doktorumuzdu. Güzide Lütfi ise 1928 yılında İstanbul Barosuna 1127 sicil numarasıyla kayıt olan ilk kadın avukatımızdı. Bu isimleri her duyduğumuzda göğsümüz kabarıyor. 

Ataerkilliğin tüm damarlarda hissedildiği alanlarda, zor şartlar altında ilkleri başararak hem yaşadıkları dönemi hem de sonraki nesilleri etkilediler. Genç Türk kadınları da öncülerinin açtığı bu yolda yürümeye devam ediyor. Özellikle Türkiye’den yola çıkıp Amerika’ya, Antarktika’ya ve birçok ülkeye giderek çalışmalar yürüten Türk bilim kadınları, dünyada bilime yön veriyor. 

Aldıkları ödüllerle göğsümüzü kabartan, çalışmaları tüm dünyada takdir toplayan, ülkemizin gurur kaynağı Türk bilim kadınlarını hiç merak ettiniz mi? İşte sizlere birbirinden yetenekli Türk bilim kadınları...

Yapay embriyonun anası Berna Sözen 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), geçen yılın bilimde çığır açan 10 gelişmesini derledi. Listede, baş araştırmacısı Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı araştırma görevlisi Berna Sözen olan yapay embriyo çalışması da yer aldı. “Böyle uluslararası bir çalışmada ülkemi temsil ettiğim için çok gururluyum” diyen Sözen, projesini şöyle anlatmıştı: “Çalışmayı Cambridge Üniversitesi’nde yürütüyoruz. Biz iki kök hücre türü arasında önemli bir iletişim kurulduğunu keşfettik. Gelişimin normal olarak nasıl gerçekleştiğini bilmek, embriyo gelişiminde neden sıklıkla hata yaşandığını, kadınların neden düşük yaptığını anlamamızı sağlayacak.”

Bilim ödüllerini toplayan Bilge Demirköz 

Uluslararası Bilim Kadınları Ödülü’nü kazanan Bilge Demirköz, daha lise öğrencisiyken TÜBİTAK’ın düzenlediği proje yarışmasında matematik dalında Türkiye’de verilen ilk ödülü almıştı. Ayrıca MIT’ye tam burslu olarak kabul edilen ve ana dalı Fizik olan Demirköz, AMS projesi ve ATLAS deneyinde çalışmalarını sürdürdü. CERN danışma kurulunda da yer alan Demirköz’ün, Yılın Genç Bilim Ödülü, Türkiye’nin On Başarılı Genci, Kendi Alanında Yılın Başarılı Kadını, Fark Yaratan Kadın Ödülü, Mesleki Başarı Ödülü ve UNCESCO tarafından ödülü de bulunuyor.

Antarktika kraliçesi Burcu Özsoy 

Türk bilim kadını Doç. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’da ay yıldızlı bayrağı dalgalandıran araştırma ekibinin liderliğini üstlenerek yürüttüğü çalışmalarla Türkiye’nin ve kadınların göğsünü kabartıyor. Gaziantep’te başlayan hayat hikayesini Antarktika’ya kadar taşıyan Özsoy, Yıldız Teknik Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü’nü bitirdi. ABD’nin Teksas Üniversitesi’ndeki doktora eğitimi sırasında Antarktika’daki kutup çalışmalarına dahil olan Özsoy, “1967’de Antarktika’ya giden ilk Türk bilim insanı Atok Karaali, kıtada bilimsel çalışmalar yapan ilk kadın akademisyen ise Prof. Dr. Serap Tilav’dı. Ben de kıtada çalışmalar yürüten ikinci Türk kadınıyım” diyor.

Nanoteknolojide çığır açan Hatice Altuğ 

Eski ABD Başkanı Barack Obama’nın elinden ödül alan ilk Türk bilim kadınımız. Stanford Üniversitesi’nden tam burs alarak “Uygulamalı Fizik” bölümünde doktora yapan Hatice Altuğ, Boston Üniversitesi’nde Nanoteknoloji alanında çalışıyor. Bunlara ek olarak, lazer sistemleri ve optik aletler üzerine de çalışmaları bulunan Altuğ’un Başkanlık Erken Kariyer Ödülü, Yılın En Başarılı On Genç Bilim İnsanı ve Adolph Lomb Madalyası bulunuyor. Altuğ’un hedefi, insanların evlerinde bile vücutlarında herhangi bir virüs olup olmadığını test edebilecekleri, cep telefonu büyüklüğünde bir alet geliştirmek.

NASA’daki tek Türk kadın Feryal Özel 

Columbia Üniversitesi’nde fizik ve matematik üzerine çift ana dal yapan Prof. Dr. Feryal Özel, daha sonra da Kopenhang Üniversitesi’nde fizik üzerine yüksek lisansını tamamladı. Bir astrofizikçi olan Özel’in ismi Albert Einstein’in da bulunduğu “Büyük Fikirler” listesine alındı. Özel, aynı zamanda NASA’nın kara delikleri görüntülemek için hazırladığı “Uzay Teleskobu” projesinin başında. Harvard Üniversitesi’nin en başarılı astrofizikçi ödülünün sahibi olan Özel’in, Uygulamalı Matematik Fakültesi Ödülü, Değerli Bilim İnsanı Ödülü ve Guggenheim ABD & Kanada Doğa Bilimleri Bursu bulunuyor.

Belçika’nın rol modeli Sevilay Altıntaş 

Belçika’da yaşayan Medikal Onkolog Sevilay Altıntaş, Anvers kentindeki Uza Üniversitesi’nde Onkoloji Bölümü Profesörü. Çok sayıda klinik araştırmayı yürüten Altıntaş, Belçikalı Kadın Tabipler Derneği’nin başkanlığını da yapıyor ve meme kanseriyle mücadelede gönüllü faaliyetlerde bulunuyor. Altıntaş, bu yıl Yeni Flaman İttifakı Partisi tarafından her yıl verilen “Örnek Bayan Rol Model” ödülünün de sahibi oldu.

4 çocuk annesi Altıntaş, “Hem anne olmak hem başarılı bir bilim kadını olmak çok kolay bir şey değil ama ben bunu severek yapıyorum” diyor.

2 dakikada kanser testinin mucidi N. Gözde Durmuş

ODTÜ Moleküler Biyoloji Bölümü’nde lisans eğitimini tamamlayan Biomühendis Naşide Gözde Durmuş, bir sonraki sene Stanford Üniversitesi’nde doktorasını yaptı. Bilim hayatındaki yolculuğuna Harvard ve Brown üniversitelerinde devam eden Durmuş’un hayata geçirdiği buluş sayesinde iki dakikada kanser testi yapılabiliyor. Çalışmalarını kanser ve antibiyotik direnci gibi dünyada tehdit oluşturmuş, sağlık problemleri üzerine yoğunlaştıran Durmuş, son olarak MIT Technology Review dergisinin “35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi”nde tıp ve biyoloji alanlarında çığır açan 35 liderden biri olarak seçildi.

Giyilebilir teknoloji dehası Canan Dağdeviren 

Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Canan Dağdeviren, Forbes’un düzenlediği 30 Yaş Altı Bilim İnsanı listesinde yer aldı.  İllinois Üniversitesi’nde malzeme bilimi ve mühendisliği üzerine doktorasını tamamlayan Dağdeviren, 2014’ten beri Massachusetts Teknoloji Enstütisi’nde görev yapıyor. Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine seçilen ilk Türk bilim kadını olan Dağdeviren, giyilebilir teknolojiler üzerine araştırmalar yapıyor. Giyilebilir ve pilsiz çalışan bir kalp çipini de bulan Dağdeviren, son olarak, cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi.