Kolesterolün bir hastalık olmadığını, kolesterol ilaçlarının gereksiz alındığını Türkiye’de dile getiren kardiyolog Prof. Dr. Canan Efendigil Karatay’ın bu sözleri çok tartışılmıştı. Karatay, ‘iki gözü olan her canlı’da bulunan kolesterolün yararlı olduğunu söyleyip kolesterol hastalığının uydurma olduğunu belirtmişti. Bu yeni bir tartışma değil kolesterol konusu dünyada yıllardır gündemdeki yerini koruyor. Kalp krizine neden olduğu belirtilen yüksek kolesterolün ilaçla (statin) dengelenmesi ise başka bir tartışmayı gündeme taşıyor. Dünyada yaklaşık 40 milyon kişinin kolesterol ilacı kullandığını, ilaç pazarının yıllık 29 milyar dolar olduğunu belirtirsek tartışmanın nereden çıktığı da ortaya çıkıyor. Bir grup bilim insanı ise kolesterolün ömrü uzattığını, kalp krizine neden olmadığını söylüyor. Bu bilim insanlarından bazıları son olarak Statin Nation adlı belgeselde bir araya gelip kolesterol üzerine yaptığı araştırmaları anlattı.
Belgesele imza atan kişi İngiliz yazar Justin Smith. Yıllarca BBC’nin fitness merkezinde eğitmenlik yapan ve beslenme uzmanı Smith, 2006’dan beri kolesterol üzerine çalışıyor. Kolesterol varsayımının güçlü bilimsel kanıtlara dayanmadığını öğrenince konuyu araştırmaya karar verdi, kalp kriziyle bir bağlantısının olmadığı yönünde bilimsel sonuçlara ulaştı. Smith, bunu herkese anlatmak için kolesterol üzerine çalışmayı misyon edindi.
BEYİN HASTALIKLARINA NEDEN OLUYOR
29 Billion Dollars Reason To Lie About Cholesterol (Kolesterolle İlgili Yalan Söylemek İçin 29 Milyar Dolarlık Neden) adlı bir kitap yazan ancak herkesin kitap okuyamadığı gerçeğinden yola çıkan Smith, konuyu daha geniş kitlelere duyurmak için bir belgesel hazırladı. Belgeselde konuşan uzmanlar, uzun süre alınan kolesterol ilaçlarının tehlikeli sonuçlar doğurduğunu, yüksek kolesterolün ömrü uzattığını, hatta kişiyi enfeksiyon ve kanserden koruduğunu söylüyor. Smith, kolesterol ilaçlarının yan etkilerinin 300’den fazla olduğunu belirterek bazı ülkelerde demans ve bazı beyin hastalıklarının arttığını tespit ettiklerini anlatıyor: “Beyin ve sinir sisteminin düzgün çalışması için kolesterole ihtiyaç var. Statinlerin buna olumsuz etki sağladığı belirtiliyor. Çektiğim belgeselde kolesterolün hayati önem taşıdığını ve insanlara kolesterol seviyelerinden endişe duymamaları gerektiğini anlatıyorum.”
Smith, reçeteye yazılan statinlerin sayısının her geçen gün arttığını, bu ilacı kullanan kişilerin yüzde 75’inin ileride kalp hastalığına yakalanmayacağını umut ederek yaşadığını söylüyor. Fakat bilimsel araştırmaların statin alan kişilerin uzun yaşadığına dair bir sonuca ulaşmadığını anlatıyor: “Eğer bir kişi kalp krizi geçirmişse, risk grubunda. Dolayısıyla burada durum biraz karışık. Bu kişilerin statin alması yararlı olabilir. Ancak kolesterolün kansere ve enfeksiyonlara karşı koruduğu gerçeğini unutmadan kullanması gerekiyor. Statinlerin ayrıca tip 2 diyabet ve kalp yetmezliğine de neden olduğu belirtiliyor.”
‘GÜLÜNÇ’ DİYE ELEŞTİRİLER OLDU
STATION Nation, belgeseli şu an www.statinnation.net internet sitesinde yayınlanıyor, yakında DVD’si çıkacak. İngiliz basınında belgeselle ilgili eleştiriler de oldu. Örneğin bazı uzmanlar belgeselde söylenenleri ‘gülünç’ bulduğunu söyledi. Smith, bu yoruma karşılık “Bilgi savaşı yaşanıyor. Kolesterol tartışması basit bir iddiadan ortaya çıktı: Yüksek kolesterol kalp krizine neden olur. Ama yapılan araştırmalar gösteriyor ki bu varsayım doğru değil. İnsanların iyi ve kötü kolesterol hakkında bilgi sahibi olmasını istedim. Bunu yaparken araştırmaları yayınladım, konunun uzmanlarıyla konuştum. Ben sadece konuyu enine boyuna masaya yatırdım” diyor.