Ortak kültür mirası kangal

Adını Sivas’ın Kangal ilçesinden alan, Türkiye kökenli çoban ve bekçi ırkı olan Kangal, Anadolu’nun saf kan ve gurur abidesi olarak tüm dünyada kabul gören bir cinstir.

Kangal köpeğinin sahibine duyduğu aşırı sadakat ve ona ait olduğunu düşündüğü şeyleri korumaya yönelik kuvvetli içgüdüsü, kuvveti ve iri cüssesi öne çıkan özellikleri olarak sıralanabilir.

Kangal cinsi henüz FCI, AKC ve TKC gibi dünyadaki büyük köpek kulüpleri ve federasyonları tarafından tanınmıyor olsa da Türkiye’deki otoritelerce dünyada safkan bir köpek ırkı olarak tanınması için ise ciddi gayretler sarf ediliyor.

Yeniçeri ve Samsoncular

Kangal ilçesine de adını verdiği düşünülen, Orta Asya’dan göç eden Kanglı (Kangar) Türk boyunun, göç ederken bu köpek ırkını da getirdiği öngörülüyor. Orhan Yılmaz, “Kangal Köpeği / Tarihi-Tanıtımı-Yetiştirilmesi-Islahı” adlı kitabında “Kanglı” Türk boyunun Orta Asya’dan göç ederken yanlarında üç şeyi getirdikleri; bunların at, it ve koyun olduğunu söyler.

Kangallar en geç 17. Yüzyıl’dan itibaren Osmanlı sultanları tarafından üretilmiş ve  ‘Samson’ olarak adlandırılmıştır. Kangalların, Osmanlı döneminde Yeniçeriler tarafından askeri işlerde ve savaşlarda kullanıldığı bilinmektedir. Romalılarda ‘Aslan’ sözcüğünün karşılığı olan ‘Samson’ kelimesine atfen Kangal köpeklerini kullanan birliğe ‘Samsoncular’ adı verildiği tarihi belgelerde yer alıyor.

Kangal köpekleri genellikle çoban köpeği olarak nitelendirilirler ancak bekçi köpeği tanımına daha çok uyarlar. Zira diğer çoban köpeği türleri sürüyü korumaktan ziyade yönlendirme ve yönetmekte ustadırlar. Kangal köpeğinin en belirgin özelliği ise sahibine duyduğu aşırı sadakat ve buna bağlı olarak sahibine ait olduğunu düşündüğü şeyleri korumaya yönelik kuvvetli içgüdüsüdür. Bu nedenle çok iyi bir dövüşçüdür. Kurt, çakal gibi yabani hayvanlara karşı çok etkin bir muhafız olmakla beraber, aile fertlerine ve özellikle de çocuklara karşı hiçbir tehdit oluşturmazlar.

Sıfır otomobil fiyatına Kangal

Kangal köpeklerinin fiyatları, tam donanımlı sıfır model otomobillere eş değer olarak 70 bin liraya kadar çıkabiliyor. Bursa’da resmi üretime tabi tesiste annenin doğumdan sonra sütü az olması halinde, iki saatte bir biberonla yavrular besleniyor. Parazit uygulamaları yapılan yavru Kangalların 45 günlükken ilk aşıları yapılıyor. Fiyatların, yavrularda 500 liradan başlayıp 4 bin liraya kadar çıkarken, yetişkinlerin fiyatı ise 1000 lira ile 70 bin lira arasında değişiklik gösteriyor.

Zeki cesur alıngan...

Zekası, alıngan ve hassas ruh yapısıyla Kangal, hislerini kolayca belli ediyor ve ses tonundan övüldüğünü ya da yerildiğini anlayabiliyor. Cesur, kuvvetli, çevik ve hızlı koşan bir köpek türü olarak bilinen Anadolu’nun gururu Kangal, verilen görevi canı pahasına yerine getirmesiyle tanınıyor. Sevdiği kişileri kıskanan, sadık olan Kangal, doğada serbestken başka bir köpek ırkıyla çiftleşmiyor. Genellikle aynı ana-babadan doğan kardeşlerin de birbirleriyle çiftleşmediği gözleniyor. Yavruların 13. günde gözleri açılırken, yaklaşık 2 ay boyunca anneleriyle kalmaları öneriliyor. Kangal yavrularının 0-6 ay arasında terbiye edilmesi, 6 aydan sonra ise amacına göre eğitilmesi gerekiyor. “Bekçi, devriye, av, çoban, narkotik/keşif” olmak üzere amacına yönelik özel eğitimlerin köpeğe, 15-18 aylık dönemde uygulanması gerekiyor.

Yavruyken ayrı güzeller

Kangal Irkı Türk Çoban köpeği, Türkiye’de yetiştirilen çoban köpek ırkları arasında en çok bilineni ve tanınanıdır. Özellikle Sivas’ın Kangal ilçesi ve çevresinde sürüleri koruma köpeği olarak yetiştirilir. Kangal Köpekleri dünya ırkları arasında iri yapılı köpekler sınıfına girer. Sivas kangal köpeklerinin doğum ağırlıkları yüksektir. Kangal çoban köpeklerinin ortalama doğum ağırlıkları 535 gram ile 539 gram arasında değişiklik gösteriyor. 

Yavru için 6 ay sıra bekliyorlar

Anadolu’nun çoban köpeği Kangal’a sahip olmak isteyenler ise 6 ay sırada bekliyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Genel Müdürü Mehmet Halis Bilden, kuruluşun 2 işletmesinde Kangal tesisi yer aldığını belirterek, Kangal’ın kökeninin dayandığı Sivas Ulaş ile Bursa Karacabey’de yavru ürettiklerini kaydetti. Bilden şunları söyledi: “Karacabey’de yılda 200-250 baş üretiyoruz. Ulaş’ta ise 50 baş üretiliyor. Yıllık toplamda 300 yavru üretebiliyoruz. Kangal meraklıları çok. Yavruları 40-45 günlük verebiliyoruz. Özellikle de İstanbul’dan müthiş bir talep var. En az 6 ay sırada beklemeniz gerekiyor. Bilhassa sanatçılardan talep var. Holdinglerde güvenlik amaçlı satın alıyor.”