Urartu sanatının son temsilcisi: Erdal Usta

Babasından öğrendiği sanatı İpekyolu ilçesindeki atölyesinde çocuklarına öğreten savat ustası Erdal Binici, el emeği göz nuruyla işlediği birbirinden farklı ürünleri meraklılarına sunuyor.

“Savat, gümüşün üzerindeki siyah süslemenin adıdır.” diyen Binici, savatı yapacak usta kalmadığından yakınıyor. Van’da yaşayan 49 yaşındaki Erdal Binici, Urartulardan günümüze kadar ulaşan en önemli el sanatlarından savatlı gümüş işlemeciliğini atölyesinde yaşatıyor. 1915 öncesine kadar 120 atölyenin bulunduğu Van’da sanayileşmeyle eski önemini yitiren savatlı gümüş işlemeciliğini devam ettiren Erdal Usta, iyi bir antikacı ve bakır ustası olan babasından öğrendiklerini çocuklarına öğretiyor. Erdal Usta, oluşturduğu atölyede gümüş ile savatı (gümüş üzerine kurşunla özel bir biçimde işlenen kara nakış) bütünleştirip kente özgü yeni model ve motifler ortaya çıkarıyor. 

DÜNLE BUGÜNÜ BULUŞTURDUK

Her aşaması dikkat ve sabır gerektiren sanatı 35 yıldır devam ettiren Erdal Usta, teknolojinin hiçbir zaman el işçiliğinin yerini tutamayacağına dikkat çekiyor. Binici, savatı el işi olarak gümüşe işleyen tek atölye olduklarını, kendileri dışındaki birkaç atölyede ise kum döküm tekniği kullanıldığını belirtiyor. Kemer, bilezik, yüzük, küpe, kolye, broş, vazo ve baston gibi birçok ürüne savat tekniği uyguladıklarını anlatan Erdal Usta, çelik kalemiyle gümüş bilezik, kolye, vazo gibi ürünlerin üzerine kanallar açarak Van’ın geleneksel ürünlerine Urartu figürlerini nakşediyor. Erdal Binici, elindeki materyallere Urartulardan günümüze kadar gelen tarihi motiflerin yanı sıra Van kedisi, Van Kalesi, Hüsrev Paşa Camii, ters lale, Van lalesi, Hoşap Kalesi, Van Gölü ve Akdamar Kilisesi desenlerini de işliyor. “Bu sanatı olduğu yerde bırakmadık ve geliştirdik. Urartu idollerini savatla birleştirdik. Bugüne kadar kimse böyle çalışma yapmadı. Biz babadan öğrendik bu mesleği. Yapımızın altında babamın birikimi vardır.” şeklinde konuşan Erdal Binici, savat sanatını öğrettiği çocuklarının kendisinden daha güzel eserler ortaya çıkardığına değinerek, atölyede özellikle teknoloji kullanmadıklarını ve geleneksel yöntemleri yaşatmaya özen gösterdiklerini söylüyor.