12 EYLÜL DARBESİYLE MEMURDAN ALINAN HAKLAR GERİ VERİLDİ
KAMUOYUNDA daha çok sendikaların “yetki oranı tartışması” ile gündeme gelen Sendikalar ve Toplu Sözleşme Yasası ile devrim niteliğinde düzenlemeler de hayata geçirildi. Yasa ile getirilen radikal düzenlemelerin başında ise, 12 Eylül askeri darbesinin ürünü olarak nitelendirilen, “grev ve lokavt” yasaklarının büyük ölçüde kaldırılması geliyor. Yasa ile, havacılık sektörünün dışında, eğitim ve öğretim kurumlarında, hastane dışındaki sağlık kuruluşlarında da “grev yapma” yasağı kalktı.
Yasağın olduğu sektörler daraltıldı
Geçen hafta kabul edilen yasada, grev ve lokavta ilişkin bir çok yeni düzenlemeye yer verildi. Yasada, Anayasa değişikliğine uyum sağlamak amacıyla, mevcut yasada yer alan “genel grev, siyasi amaçlı grev ve dayanışma grevi ile işyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler” hükmü metinden çıkarıldı. Grev oylamaları, mülki idari amirlik yerine Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından yapılması getirildi. Oylama sonucunu ise, işyerinde çalışanların değil greve katılanların salt çoğunluğu belirleyecek. Grev yasağı olan sektörler de daraltıldı.
Grev sözcüsüne kısıtlama yok
Buna göre, güvenlik ve hastaneler gibi kritik kurumların dışındaki bir çok kuruma, grev hakkı verildi. Grev ve lokavt yasağı kalkan bazı sektörler şöyle: “Noter hizmetleri, aşı ve serum imal eden işyerleri, hastane dışındaki klinik, sanatoryum, prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde, eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerleri ile huzur evlerinde.” Yasa ile ayrıca, grevlerde oluşacak zararlar konusunda da yeni düzenleme yapıldı. Buna göre, grev esnasında işyerine verilen zararlardan sendika yerine işçiler sorumlu olacak. Bunun yanında, grevle ilgili hapis cezaları kaldırılarak yerine idari para cezası getirildi. Grev sözcüleri üzerindeki kısıtlamalar da yeni aynı yasa ile kaldırıldı.
15 yaşını doldurana sendİkalı olma hakkı
Grev ve lokavtın dışında sendikalarla ilgili yapılan düzenlemelerin bazıları da şöyle: - İş mevzuatını düzenleyen kanunlar arasında tanım birliği sağlandı. - İş kolu sayısı 28’den 20’ye indirildi. - İş kolu tespit davaları bekletici neden olmaktan çıkarıldı. - Sendikaların kuruluşu kolaylaştırıldı. -15 yaşını dolduranlara sendikaya üyelik hakkı verildi. - Aynı iş kolunda birden fazla işverene bağlı olarak çalışan işçilere birden fazla sendikaya üye olma hakkı sağlandı. - İşçilerin sendikaya ödeyeceği aidat miktarının tüzükle belirlenmesi getirildi. - Üyelik ve üyelikten çekilme noter koşulu kaldırıldı. - Sendikalara, uluslar arası işçi ve işveren kuruluşlarına üye olabilme ve yurt dışında şube açma hakkı getirildi. - İşyeri sendika temsilcilerinin güvenceleri arttırıldı. - Toplu pazarlık süreci kısaltıldı, formaliteler azaltıldı. - İşletme barajı yüzde 40’a indirildi.