Ayakkabı kralından Doğu’ya dev fabrika

“İstanbul’a gelince açtığım atölyenin yolunu bir hafta bulamadım...” Bu sözler Türkiye’nin en büyük ayakkabı üreticisine ait. Yılda 2 milyon çift ayakkabı üreten ve Arow, MP, Metropolis gibi markaları bünyesinde barındıran Pames Group’un patronu Halil Sağın, Çin pazarına adım atan ilk Türk ayakkabı markası oldu. Üretiminin yarısını Çin’de yaptıran Sağın, bundan böyle üretici olarak da Çin perakendecilerin raflarında yer alacak. Deneme üretimlerini başarıyla tamamladıklarını anlatan Sağın, Doğu’ya açacağı yeni fabrikayla da 2014 yılı sonu itibariyle 4 bin kişiye istihdam sağlayacaklarını ve genel kapasiteyi de yüzde 50 artıracağını söyledi.  

- Beyaz eşya işiyle uğraşan bir aileden geliyorsunuz, ayakkabı girme fikri nereden doğdu?

Ben Ardahanlı’yım, ailem de orada beyaz eşya işiyle uğraşıyordu. 1984 yılında ayakkabıya ilk girişimiz alakasız bir şekilde oldu aslında, hiç aklımızda yokken... Aileden gelen küçük çaplı bir ortaklığımız vardı, bir tandığımıza sermaye desteği olmak adına girdik.

Ben de geçici olarak bakıyordum bu işe. Ama o ayrıldı. Ben 19 yaşındaydım ve bu işe adım atmıştım, 80’li yıllar... Kimse piyasada beni dikkate almıyordu. O zaman marka yoktu, tamamen atölye çapında üretimler vardı, Gedikpaşa’da toplanmıştı bunlar. Zamanla sanayi oluşmaya başladı. İstanbul’u tanımıyordum. Bayrampaşa’da kurmuştuk atölyemizi, ama ben bir daha orayı bulamadım. Yolu bulmam bir hafta sürdü. İmalata başladık akabinde.

- Bugün bünyenizde hangi ayakkabı markaları var?

Pames Group çatısı altında MP, MPONE, Metropolis, Arow, Arow Man, Arow Kids, Passport, Hatuny, Freelora, Ultra, Disc, Smash markaları bünyemizde yer alıyor. Markalar; hedef kitleleriyle, kullanım alanlarıyla, modelleriyle birbirinden farklılıklar gösteriyor. Esenyurt’ta 44 bin m2 kapalı alandayız.

- Hemen, kolayca atılmadı tabii bir markanın temelleri...

İki yıl boyunca deneme yanılma yöntemiyle makine başında ayakkabıcılığın her detayını öğrendim. Spor ayakkabıyla başladık işe. 1991 yılında anatomik tabanlı ayakkabıyı ürettik. Bu ayakkabılar, yüksek bilgi gerektiren ve ileri teknoloji isteyen bir çalışma gerektiriyordu. 2000 yılında Arow kuruldu. Arow’da, ilk dolgu topuk bayan ayakkabıları, ilk 20 pont yüksekliğinde ki yüksek topuk tasarımları ile bayan ayakkabı alanında ilklere imza attık. Kadına yönelik fashion bir marka yapmalıydık. 2005’te mağazacılık başladı,

- Pames nereden nereye geldi?

Türkiye’de ayakkabı sanayiyle beraber büyüdük diyebilirim. Günlük 20 çift ayakkabıyla başladık, yüzde 80 el emeği bir üretimden söz ediyorum. Sonra günlük 100 çifte çıktık bu bizim için çok büyük bir rakamdı. Şimdi yılda 2 milyon çift üretimden söz ediyoruz. 200 milyon lira ciromuz var, yıl sonunu 250 milyon lirayla kapatmak istiyoruz. Uzakdoğu’da ortağı olduğumuz fabrikalarla çalışıyoruz, onlara üretim yaptırıyoruz. Bu ürünlerin büyük bölümünü iç piyasada satıyoruz.

63 mağaza ve 1.500 bayi ile çalışıyoruz bundan sonraki hedefimiz ise 300 mağazaya ulaşabilmek.

- Yatırım hedefleriniz neler?

İstanbul dışında yıllık 1 milyon çift üretim hedefimiz var. Yeni bir fabrika olacak mesela. Birkaç yere bakıyoruz ama Güneydoğu ve Doğu Anadolu’ya bakıyoruz. Yoğun işgücü isteyen bir iş bizimki o bölgeye istihdam sağlamak istiyoruz. 2014 yılı sonu gibi faaliyete geçirmeyi planlıyoruz. Eğer Türkiye’nin şartları bu şekilde devam eder ve istikrar da bozulmazsa 25 milyon dolarlık bir yatırım olacak. Böylelikle 4 bin kişiye istihdam sağlamayı planlıyoruz. Genel kapasiteyi de yüzde 50 artıracağız böylece.  

- İhracat...

10 milyon doların üzerinde bir ihracatımız var. Özellikle Orta Avrupa ve eski Sovyetler, Arap ülkeleri olmak üzere 20 ülkeye ihracatımız var. Ama Avrupa pazarında ağırlıklı varlık göstermek istiyoruz.

Türkiye İtalya’dan sonra en yoğun tasarım yapılan ikinci ülke. Avrupa’da kriz yaşanıyor ve üst seviyede yaşanıyor. Bunlar bizim pazarımızın hem büyümesine hem küçülmesine neden oluyor.

- Ortaklık düşünüyor musunuz?

 Bizimle ortak olmak ya da satın almak isteyenler var. Ancak biz kesinlikle iki teklife de olumlu bakmıyoruz. Avrupa’daki şirketleri satın almaya bakarken onlar da iyi şirketleri almak istiyor. Bizim tasarım ve teknoloji açısından eksiğimiz yok, bir şeyler katma olayı bitti. Ayakkabının adet satışından çok marka yaratmanın peşindeyiz.

- Yurt dışı...

Çin’de üretim yaptırıyoruz, Avrupa da öyle yaptırıyor. Çin’de kalitesiz üretim diye birşey yok, dünya markaları için üretim yapıyorlar her konuda. Avrupa tasarım yapıyor Çin’e ürttiriyor. Biz de tasarımlarımızı kendimiz oluşturup özellikle emek isteyen iyşleri Çin’de ürettiriyoruz. 100’den fazla tasarımcımız var. Bir yandan da Çin’e ayakkabı satmak üzere çalışıyoruz. Oradaki ortaklarla konuştuk, bir yıldır da deneme üretimleri yapıyoruz. 100 bin çift ürtim yaptık. 20 bin mağazalı perakende zincirleri var orada, biz oralara girmek istiyoruz. Ayakkabılarımız orada iyi fiyatlara ve iyi markaların satıldıkları yerde satılıyor. Toplam üretimin yüzde 50’sini ithal ediyoruz. Maliyetlerden çok, hızlı servis bizim Çin’i tercih etme nedenimiz.

Tayvanlılar’dan esinlendik dolgu topuğu yaptık

Tayvanlılar’ın boylarını uzatmak için giydikleri yüksek topuklu takunyadan ilham alarak bugün kadın ayakkabı modasının en fazla tercih edilen dolgu topuk tasarımını fashion ayakkabılara uyarladık. Tayvanlılar kısa boylu. Onların bir yöresel bir ayakkabıları var.  Çok yüksek topuklu değişik bir hammadeden yaptıkları bir tarz. Düz ve klasik şeyler bunlar. Bunlar orada giyiliyorsa Türkiye’de de giyilir mantığıyla daha modernize edip ayakkabı şekline dönüştürdük. Onların tahtadan yapılmış aşağı yukarı 20 cm boy uzatan ayakkabılarını şimdi giyenin boyunu 10-15 cm. yükselir.

Taklitlerimize göz yumuyoruz

Türkiye, ayakkabıda tasarım olarak yeni yeni varolmaya başlayan bir ülke. Biz de buna öncülük ettik, bunu misyon edindik. Önemli olan sektörün gelişmesi. Birçok ayakkabının patenti bizde olmasına rağmen taklit edenlere bile göz yumuyoruz. Ayakkabı sektörü kendini bulsun istiyoruz. Özellikle Arow kadın modasına öncü oluyor. Ayakkabıya sıfırdan başladığım için tüm aşamaları biliyorum ve iyi analiz yapıp öngörülerde bulunabiliyorum. Gelecekte ayakkabı sektörü çok iyi bir hale gelecek. 

İnternete özel üretime başlıyoruz

Ürünlerimizin yüzde 5’ini internet üzerinden satacak şekilde çalışma yapıyoruz. Şu anda internet üzerinde ciddi risk oluşturan şirketler var. Tüketicinin sipariş verdiği ayakkabıyla eve gelen ayakkabı çok farklı olabiliyor. Türkiye’nin en büyük üreticisi olarak sadece internet üzerinden satılacak tasarımlar üzernde çalışıyoruz. Mağazalarda olmayan ayakkabılar olacak, yıl ortası gibi start vereceğiz.