Mehmet Koç: Biri beni denize itekledi bir daha da çıkamadım

İşadamı Mehmet Koç... Girişimci kimliğiyle tanınan bir işadamı.. Hatta Girişimci İşadamları Vakfı’nın Başkanı. Bugüne kadar 30 şirket kurmuş. Denizcilik sektörüne yazılım yapan bir firmanın başındayken, kendi deyimiyle ‘bileri denize itekleyince’ bir daha da çıkamamış. Önce İtalya’ya yolcu taşımaya başlamış. Kar edemeyince Marmara’da taşımacılık yapmaya karar vermiş. Yolu önce Suudi Nesma Grubu ile ardından Gübretaş’la kesişen Koç, her ikisiyle de ortak olmuş. Mehmet Koç bugün her iki ortağıyla birlikte Negmar’ı 16 gemisi olan büyük bir denizcilik şirketine dönüştürmeyi başarmış. Çatısı altında İstanbul Lines ve Etis Lojistik’i de barındıran Negmar’ın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Mehmet Koç ile Negmar’ı konuştuk.

- Deniz taşımacılığına nasıl girdiniz?

Aslında ben denizciliğe kazara girdim. Birisi beni denize itekledi. Bir daha da çıkamadım. Denizcilik sektörüne yazılım yapan bir firmam vardı. Yazılım yaparken biraz denizcilik sektörünü öğrendim. 1998-2004 yıllarında İtalya-Türkiye arasında yolcu taşımacılığı yaptım. Avrupa’dan gelen sayısı azalınca gemiyi sattım. 2005’te şu anki ortaklarımla bir yemekteyken ‘Ne yapacaksın’ dediler. ‘Marmara’da hat kuracağım’ dedim. Bir peçeteye Marmara’yı çizip kuracağım hattı anlattım. Peçeteyi aldılar. Bir süre sonra ‘Bu projede varız, ortak olmak istiyoruz’ dediler. Nesma Grubu ile protokol yaptık. Çalışmalara başladık. 400-500 bin lira harcadık. İstanbul Lines oluşuyordu. Bir süre sonra ‘Biz bu işe ortak olamıyor muşuz’ dediler. ‘Tamam’ dedim hisselerine düşen parayı verdim. Bu onların çok hoşuna gitti. Bir süre sonra ‘Bir yolunu bulduk. Size yüzde 51 hisse verirsek oluyormuş’ dediler. Yüzde 51 hisseyi bana verdiler. Çünkü kabotaj taşımacılığı için Türk oranının yüzde 51 olması gerekiyormuş. İlk gemiyi aldık. Haydapaşa-Bandırma hattını kurduk. Bu hat biraz ters ve uzak kalınca bu hattı Bandırma-Ambarlı hattına çevirdik. Orada 2 gemisi olan bir firma daha vardı. İtiraz ettiler. Ama biz onlardan 20 lira fazla fiyatla başlayınca kabul ettiler. Baktılar biz gemiyi dolduruyoruz onlar da zam yaptı. Sonra bir gemi daha aldık. Şu anda o hattımız 10 yıldır çalışıyor. Yılda yaklaşık 75 bin tır ve kamyon taşıyoruz. 2007’ye geldiğimizde ise Etis Lojistik’i kurduk. Etis’in şu an 14 bölge ofisi ve 70 aracı var.

- Negmar nasıl doğdu peki?

2008 yılında... O yıllarda Gübretaş’a gidip geliyorduk. Kuru yük taşıması için... Krizden önce navlunun en yüksek olduğu dönemdi. Uygun teklif verdim. Hatta birlikte gemi alalım dedim. Onları Suudiler’le tanıştırdım. Yüzde 40 Gübretaş, yüzde 40 Suudiler ve yüzde 20 hisse de bana ait olmak üzere Negmar’ı kurduk. Yunus N diye bir gemi aldık. 2010’a geldiğimizde 4 tane kuruyük gemimiz, 2 tane Ro-Ro’muz vardı. Fakat kuru yükte işler iyi gitmiyordu. 3.5 milyon dolara aldığımız bir gemiyi bugün 350 bin liraya hurdaya satıyoruz. O yüzden 2010’da LPG işine girdik.

- Şu an filonuzda kaç LPG gemisi var?

2013’ün sonunda 5 LPG gemisine ulaştık. Türkiye’de bu tonajda LPG gemisi olan grup yok. Dünya sıralamasında da Negmar’ın önemli bir yeri var. Negmar çatısı altında toplam gemimiz ise 16. Negmar’ın altında ise Etis Lojistik ve İstanbul Lines var.

- İstanbul Lines’ten söz açılmışken yolcu taşımaya nasıl başladınız?

Kuruyük ve LPG işi tamam ama ben yolcu gemisinden düştüm denize. Marmara’nın potansiyeline inanan biriyim. İDO ihalesinde dosyaları aldım ama yönetimi ikna edemedim. Daha Negmar oturmamıştı. 2012’de Eskihisar’dan birileri geldi ve ‘iskelemiz var, hat açar mısınız’ dediler. 3 tane çift kapaklı yolcu feri-botu aldık. Ama açmamız uzun zaman aldı. Biz ana oyuncuya (İDO) o zaman ‘Bakın bizim buraya gelmemiz trafiği artıracak’ dedik. ‘Siz başlarsanız bizim iş sekteye uğrar’ dediler. Biraz uğraştık ama sonunda başladık. Temmuz 2013’te  başladık. Ama hattı açmamız tam 388 gün sürdü.

- Yolcu taşıma işine girince ne değişti peki?

Beklemeler sıfıra indi? Eskihisar’da şimdi hiç kuyruk olmuyor. Fiyatları yüzde 30 baskıladık. Rakibin de karı arttı ama vatandaşın cebinden çıkan para da azaldı. Girdiğimizden bu yana hiç zam olmadı hep indirim oluyor. Otobüs 120-130 liraydı şu anda 80 liraya kadar indi. Rekabet servis kalitesi de getirdi. Girdiğimizde hatlarda kredi kartı yoktu. Kalite getirdik. Hız getirdik. 20-25 dakikada geçiliyor. Biz girdiğimizde rakibin süresi 50 dakikaydı. Onlar da makine bakımlarını yaptırıp süreyi 35 dakikaya düşürdü. Özellikle kamyon şoförlerine çeşitli ikramlarda bulunuyoruz. Kantin fiyatlarımız yarı fiyatına. Önce para kazanalım sonra yaparız mantığı yok bizde. Bir müşteri ‘yandaki korkulukların aralığı açık’ diye twet atmış. Bütün gemilere korkuluk yaptık. 200 bin dolar harcadık. Şu anda 4 tanesi yolcu, 2’si Ro-Ro toplam 6 gemimiz Eskihisar’da çalışıyor.

- Cironuz ne kadar

Şu anda Negmar’ın 800 çalışanı ve 450 milyon cirosu var. Negmar yabancı sermaye ile yerli-yarı kamu ve bir girimcinin kurduğu örnek bir ortaklık.

HEDEF 2 BİN ÇALIŞANA ULAŞMAK

- Biraz da Negmar’ın hedeflerinden bahseder misiniz?

Negmar kurulduğundan beri ortalama her yıl yüzde 100 büyüyor. Dağıtım lojistiği ve LPG’de büyüme potansiyeli var. Birkaç yıl içinde yolcuda 6 olan gemimiz 16 çıkabilir. 1.5 milyon olan yolcu sayı da 10 milyona çıkabilir. Önümüzdeki yıllarda dış hatlara da gidebiliriz. Etis Lojistik ise depolama ve dağıtım lojistiğiyle çalışan sayısı iki katına çıkabilir. Ama asıl LPG’de büyüyebiliriz. LPG’de 3-4 sene içinde gemi sayımızı 5’ten 10’a çıkarabiliriz. Ayrıca bu alanda operatör yanımızı geliştirebiliriz. Negmar’ın 4-5 yıl içinde çalışan sayısı 1.5-2 bini, cirosu ise 1 milyarı bulur.

- Gündemde satın alma var mı?

Negmar gibi artık yatırımcı konseptine geçmiş bir firma bundan sonra satın almalar yaparak büyüyebilir. Lojistikte satın alma yapabiliriz. LPG’de yeni segmentlere girebilir, yeni gemiler alabiliriz veya bir oyuncu satın alabiliriz.