TV ve tablet üretmek için fabrika kurdu

Tuğrul Verkaya. Üniversite yıllarında teknolojiye merak sardı. Okul arkadaşı ile birlikte bu alanda marka oluşturmak için kolları sıvayarak Piranha’yı kurdu. Çin’de üretim yaptırıp cep telefonundan tablete birçok ürünü Türkiye’ye getirdi. 11 yılı geride bırakan Piranha şimdilerde ise Türkiye’de üretim yapmaya hazırlanıyor. Kıraç’taki fabrikada ilk etapta LCD televizyon ve tablet montajı yapılacak. Piranha A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi ve genel Müdürü Tuğrul Verkaya ile hem Piranha’yı konuştuk hem de ‘Türkiye’den bir teknoloji markası çıkar mı’ sorusuna yanıt aradık.

- Piranha nasıl kuruldu?

11 yaşına girdik. Şu an 3 ortağız. İki ortak başladık. İlban Mataracı ile birlikte üniversite yıllarında teknolojiye merakımız vardı. O yıllarda markalaşma çalışması başlattık. Çünkü en önemli şey marka. Parayı kazandıran şey marka. Apple’ye bakıyorsunuz. Üreticisi Foxconn. Parayı kazanan ise Apple. Aynı şey tekstilde de var. Koca koca firmalar Türkiye’de üretim yaptırıp üzerine markasını vurup satıyor ve para kazanıyor. Tekstilde bu tarz şeyler oluyorsa teknolojide de bir marka oluşturup yürüyelim dedik. Ürünümüzü Türkiye’de tasarlayalım ve o günün şartlarında dünyanın mutfağı Çin’de üretelim dedik.

- İlk ürün ne oldu peki?

İlk MP3 çalarları getirdik. Sürdürülebilir bir kalite ve fiyatla sunduk. Doğru yaptığımız için büyük ilgi gördü. Daha sonra vebcam yaptık. Çinli firmadan yazılım istedik. Yapamadılar. Biz de yazılımı Türkiye’de yaptırmaya karar verdik. Boğaziçi Üniversitesi’nde yaptırdık. Yaptığımız yazılımla vebcamda çözünülürlüğü artırdık. Yani Çin’deki fabrikaya yazılım buradan gittii. Ama bizim fikrimizi Çin’deki fabrika kopyalayıp diğer müşterilerine de yapıp satmış. O zaman İTO kayıtlarına göre en çok vebcam satan firma bizdik. Sonra DVD oynatıcılar yaptık.

- Bugüne kadar kaç çeşit ürüne ulaştınız?

Binin üzerinde çeşit getirdik. 11 yılda 5 milyon kişiye mutlaka bir ürün satmışız. Yaklaşık binin üzerinde satış noktasında ürünlerimiz var. Birçok büyükşehirde servis hizmetimiz var. Hedefimiz 81 ilde servis ağı oluşturmak. Merkezde 40 kişilik servis ekibimiz var. Toplam çalışan sayımız ise 70. Şu anda 400’e yakın ürün çeşidimiz var.

-  En son ürününüz ne?

Şu anda moda akıllı telefonlar. En son ürünümüz IQ Plus. 5.5 inç ekranı var. LG panel kullandık. Samsung ve iPhone’deki parmak izi okuyucuyu da koyduk. Yeni telefonda Android’i kullanıcı dostu haline getirdik. Arayüzü bize ait. Bin liraya satılması gereken bir telefon ortaya çıkardık ama 699 liraya satıyoruz. Çok güzel tepkiler alıyoruz. Getirir getirmez Gürcistan’a ihracatını bile yaptık. Keşke bu telefonu burada üretebilsek ve 100-150 liralık da teşvikimiz olsa fiyatı biraz daha düşürsek. Ayrıca araç takip ürünlerinde SİM kartlı model yaptık. Paket olarak mağazadan alınabilecek. Ekstra ödemesi yok.

-  Yeni ürünler olacak mı?

Günümüzde artık her şey telefonda toplanıyor. Windows’lu tabletlere yöneliş var. Artık ofisinizi de cebinizde taşımak mümkün olacak. TV’lerde ise daha büyük ve akıllı modeller trend olacak. Piranha olarak biz de bunların hepsinde olacağız.

- Cironuz ne kadar?

Geçen sene 40 milyon TL ciromuz vardı. Kur artışı ve taksit sınırlamasından dolayı bu sene ciromuz aynı kalacak. Geçen sene bir model getirdik taksit kalktı. Bu tür şeyler yapılacaksa geçiş süreci tanınmalıydı. Çünkü benim malım yolda olabilir. Buna benzer birkaç üründe de aynı şeyi yaşadık. Getiriyorsunuz vergi değişiyor. Bu tür şeylerin en az 3 ay önce bildirilmesi lazım.

- Bilişim 500’de nerdesiniz?

Her sene yükseliyoruz. Bu sene 124. olduk. Geçen sene 140’lardaydık. İnşallah üreterek İSO 500’de de olmak istiyoruz.  Bize üretim lazım. Çünkü Ülker, fasa fiso şeyler yaparak Godiva’yı almadı. Üretim yaparak aldı.

- İhracatınız var mı?

 Yeni başladık, daha sınırlı. 5-6 ülkeye ihracatımız var. Irak, Cezayir, Fas ve Tunus ve Gürcistan’a gerçekleştirdik.

 - Sanırım Türkiye’de üretim hazırlığınız var. Ondan bahseder misiniz biraz?

İstanbul Kıraç’ta fabrika kuruyoruz. Kaba inşaatı bitirdik. En geç temmuz başı gibi faaliyete geçireceğiz. İlk başta telefon olmayacak ama LCD televizyon, oto teyp, tablet bilgisayar üretimi yapacağız. Telefon da üreteceğiz ama devletin yerli üreticinin sırtını biraz daha sıvazlaması lazım.

-  Fabrika ne kadara mal oldu?

Kaba inşaatı 5 milyon dolara mal oldu. Ekipman ve personel yatırımıyla 10 milyon doları bulacak gibi gözüküyor. Bu yatırımla en az 250 kişiye istihdam sağlayacağız. Orada montaj yapacağız. Devletin yüzde 25 desteği var ondan yararlanacağız.

- Yerli üretime destek gerekiyor mu?

Devletin ‘Sen burada vida sıkıp montaj yapacaksan ve 200-300 kişi çalıştıracaksan artık ithalatçı değilsin, imalat yapmaya çalışıyorsun’ deyip destek vermesi lazım. Bize inanılmalı. Bir dönem LCD panellere destek verildi. O destekler sayesinde Vestel ihracat yapar hale geldi. Bu işler zaten böyle başlar. Önce vidalama yaparsınız. Ben ithal ettiğimde burdan aldığım parayı Çin’e gönderiyorum adam orda Jaguara Bentley’e iniyor. Adamın tipine bakıyorsun bir de bindiği arabaya bakıyorsun şaşırıp kalıyorsun. Gelecek teknolojide ve teknoloji markasında. Tamam inşaat da önemli. Müteahhitlikte uluslararası markalarımız var. Tekstilde de markalaşma başladı. Gıdada Ülker ve Simit Sarayı şapka çıkarılacak şeyler yapıyor. THY en büyük markamız oldu. Ama artık Türkiye’nin teknolojide de markaları olmalı. Özel havayollarının önü açılınca birçok marka geldi. Bazı şeyleri devlet yapar. Dünyanın her yerinde böyle. ABD’ye bakıyorsunuz en çok destek orda. Batan Lehman’ı kim kurtardı?

Doğum günü bedeli bile alıyorlar

-  Özellikle gıdada yaşanan raf parası vb. gibi sıkıntılar siz de oluyor mu?

Mağazaların kaprisi çok. İşi zora sokuyorlar. Bir firma ‘doğum günü bedeli’ bile göndermiş. ‘Nedir bu fatura’ dedim. ‘Kuruluş yıldönümü için topluyoruz’ dediler. Yani işin sınırı yok. Biraz da art niyet de var. Bir ürünü ‘Yüzde 50 kâr marjı almadan satmam’ diyorlar. Böyle bir dünya var mı? Sen Apple’ye ‘Yüzde 50 kâr istiyorum’ diyebiliyor musun? Böyle bir baskı altındayız. Geçenlerde bir online mağaza ‘Her ay 2 bin Euro isterim’ dedi.  Sonunda bir defaya mahsus bin Euro’ya anlaştık. Burada perakende satış noktaları anlamında üreticinin korunması lazım.

Yerlilere destek verilmeli

- Başka ne gibi sorunlar yaşıyorsunuz?

Ayrıca telefonda taksit olayı vardı. Kalktı. Ama GSM operatörleri 24 ayla satabiliyor. Bu, onlar için en büyük teşvik. Biz de satabilmeliyiz. Burada bir regülasyon lazım. Köşebaşındaki küçük bayiler zarar edince kapatmaya başladı. Sektör olarak pek sesimizi duyuramadık. Bu işin başka boyutuna geleyim. Vestel, General Mobile ve Piranha gibi yerli markalar birşeyler yapıyor. Bu markalar desteklenmeli. Özellikle yazılım konusunda destek verilmeli.

Bira içerek Facebook kuruluyorsa biz bu imanla herşeyi yaparız

- Teknolojide marka çıkarmak için ne yapmak lazım?

En başta vizyon olmalı. 3. Havaalanı’nı oraya koymak bir vizyondur. Birisi de çıkıp demeli ki ‘2023’te 5 tane teknoloji markamız olacak.’ Hindistan’da inek pisliklerinin arkasından geçiyorsunuz ama yazılımda dünya devi bir atmosfer var. Mark Zuckenberg’i bira içerek bu işi yapmışsa biz niye yapmayalım. Ortam meselesi, tamamen iklimle alakalı. Bira içerek Facebook kurulabiliyorsa biz bu imanla, Kur’an’la her şeyi yaparız. Marka konusunda ümitsiz değiliz. Biraz zaman gerekiyor. Şöyle sağlam bir teknoloji takımının oluşması lazım. Mesela Cumhurbaşkanı’mız bazı konularda kararlılığını nasıl ortaya koyuyor... Ve o işi çözüyor.  Öyle kararlılık şart. Bana göre bir Teknoloji Bakanlığı’nın olması lazım. Sadece işi teknoloji olmalı. Sadece yazımlıma ve inovasyona fokuslanmalı. O zaman atılım yapalım.