A kan grubuna sahip olanlar 60 yaşından önce inme geçirme riskiyle karşı karşıya

Kan grubu ve inme riski arasında beklenmedik bir ilişki olduğunu gösteren yeni araştırmalar, tıbbi bilim dünyasında önemli bir keşif olarak değerlendirilmektedir. Özellikle A kan grubuna sahip bireyler, 60 yaşından önceki dönemde inme geçirme açısından daha yüksek bir tehdit altında bulunmaktadırlar. 2022 yılında yayımlanan bu çalışma, insan vücudunun benzersiz biyolojik yapısının sağlık durumunu ne ölçüde etkileyebileceğine ilişkin anlayışımızı derinleştirmiştir.

Kan grubu genlerinin inme riskine etkisi

Maryland Üniversitesi'nden hekim-bilim insanı Mark Gladwin, bu araştırma sonuçlarının inme için değiştirilemez risk faktörleri hakkındaki mevcut bilgiye önemli bir katkı sağladığını belirtmiştir. Kan grubu, kırmızı kan hücrelerimizin yüzeyinde yer alan antijen adı verilen çeşitli kimyasal işaretçiler tarafından belirlenmektedir. A, B, AB ve O olarak sınıflandırılan bu ana kan grupları içinde bile, ilgili genlerdeki mutasyonlardan kaynaklanan ince farklılıklar bulunmaktadır. Bu genetik varyasyonlar, bireylerin hastalık riskini etkileyebilecek önemli faktörlerdir.

Araştırmacılar, yaklaşık 17.000 inme hastası ve 600.000'e yakın inme geçirmemiş kontrol grubunun verilerini içeren 48 genetik çalışmayı analiz etmiştir. Çalışmaya katılan tüm bireyler 18 ile 59 yaşları arasında yer almaktaydı. Bu kapsamlı veri analizi sonucunda, A1 kan alt grubundan sorumlu gen ile erken başlangıçlı inme arasında açık bir ilişki ortaya çıkmıştır. Genom çapında yapılan araştırma, daha erken inme riskiyle güçlü bir şekilde ilişkili iki konum tespit etmiştir ve bu konumlardan biri, kan grubu genlerinin bulunduğu bölgeyle örtüşmektedir.

Kan grubu A tipi taşıyanların artan inme riski

Kan grubu gen türlerinin spesifik analizi, A kan grubunun bir varyasyonunu kodlayan genomu taşıyan kişilerin, diğer kan gruplarından oluşan bir popülasyonla kıyaslandığında 60 yaşından önce inme geçirme şansının yüzde 16 daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Buna karşılık, O1 grubu genine sahip bireyler için bu risk yüzde 12 daha düşüktür. Ayrıca, B tipi kan grubuna sahip kişilerin yaşlarından bağımsız olarak inme geçirme olasılığı, inme geçirmemiş kontrollere kıyasla yaklaşık yüzde 11 daha fazladır.

Araştırmanın kıdemli yazarı ve Maryland Üniversitesi'nden vasküler nörolog Steven Kittner, erken inme geçiren insanların sayısının giderek arttığını vurgulamıştır. Bu hastalara yakalanmış bireyler, hayati tehlike arz eden olaydan ölme riski taşımakta ve hayatta kalanlar potansiyel olarak onlarca yıl boyunca engellilikle karşı karşıya kalmaktadırlar. Buna rağmen, erken inmelerin temel nedenleri üzerine yapılan araştırmaların sayısı oldukça sınırlıdır. A kan grubunun neden daha yüksek bir inme riski oluşturacağının tam mekanizması henüz tam olarak anlaşılmamış olsa da, araştırmacılar bunun kan pıhtılaşma faktörleri, trombositler ve kan damarlarını kaplayan hücrelerle ilişkili olabileceğini düşünmektedirler.

Erken inme ve geç inme arasındaki farklar

Çalışmanın önemli bulgularından biri, 60 yaşından önce inme geçiren kişileri 60 yaşından sonra inme geçirenlerle karşılaştırmaktan elde edilmiştir. Araştırmacılar, 60 yaş üzerinde inme geçirmiş yaklaşık 9.300 kişi ve inme geçirmemiş 60 yaş üzerinde yaklaşık 25.000 kontrol grubundan oluşan bir veri seti kullanmıştır. A tipi kan grubunda gözlenen artan inme riskinin, geç başlangıçlı inme grubunda önemsiz hale geldiğini bulmuşlardır. Bu bulgu, hayatın erken döneminde meydana gelen inmelerin daha sonra meydana gelenlerle karşılaştırıldığında farklı bir mekanizmaya sahip olabileceğini göstermektedir.

Genç insanlarda meydana gelen inmelerin, damarlarda yağ birikiminin neden olduğu ateroskleroz gibi bir durumdan kaynaklanma olasılığı daha düşüktür. Bunun yerine, pıhtı oluşumuyla ilgili faktörlerden kaynaklanma olasılığı daha yüksektir. Bu fark, kan grubu genlerinin özellikle erken yaşlarda inme riskini belirlemede önemli bir rol oynadığını göstermektedir.

Araştırma sonuçlarının bağlamı ve sınırlamaları

Çalışma bulguları endişe verici görünse de, bu sonuçları doğru bir şekilde bağlamlandırmak önemlidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl 800.000'in biraz altında birey inme geçirmektedir. Bu olayların çoğu, yaklaşık dörtte üçü, 65 yaş ve üzeri kişilerde meydana gelmekte ve riskler 55 yaşından sonra her on yılda bir ikiye katlanmaktadır. Araştırmacılar, A tipi kan grubuna sahip kişilerde ek inme riskinin küçük olduğunu ve dolayısıyla bu grupta ekstra tetikte olma veya tarama ihtiyacı olmadığını belirtmiştir.

Çalışmaya dahil edilen kişiler Kuzey Amerika, Avrupa, Japonya, Pakistan ve Avustralya'da yaşamaktaydı ve Avrupa kökenli olmayan kişiler katılımcıların sadece yüzde 35'ini oluşturmaktaydı. Bu demografik sınırlılık, sonuçların evrensel geçerliliğini etkileyebilmektedir. Daha çeşitli bir örneklem içeren gelecekteki çalışmalar, bu bulguların önemini ve uygulanabilirliğini netleştirmeye yardımcı olabilir. Kittner, artan inme riskinin mekanizmalarını tam olarak anlamak için açıkça daha fazla takip çalışmasına ihtiyaç olduğunu vurgulamıştır.

Bu araştırma, kan grubu ve inme riski arasındaki ilişkinin karmaşık doğasını ortaya koymakta ve tıbbi bilim alanında daha derinlemesine araştırmaların yapılması gerekliliğini göstermektedir. Genetik faktörlerin hastalık riskine etkisini anlamak, gelecekte daha etkili önleme ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.