Dahiler ve Günlük Ritüelleri

‘Büyük Eserlerin Yaratıcıları Nasıl Çalışır?’ alt başlığı ile Kolektif Yayınları’ndan çıkan ‘Günlük Ritüeller’ adlı ‘araştırma’ kitabında Mason Currey; Beethoven’den Kant’a, Descartes’dan Kafka’ya büyük fikir ve eserlerin müsebbibi dâhilerin gündelik hayatlarının ve rutinlerinin peşine düşüyor.

Bu kitaptan Andy Warhol’un gece ne kadar geç yatarsa yatsın sabahları erkenden kalkıp günlük ‘kaydettiğini; Beethoven’ın bir ‘doğulu gibi’ banyo yapmayı takıntılı bir biçimde sevdiğini ve banyoda beste yaptığını; Hemingway’in sabahın ilk ışıklarında ve ayakta yazdığını, Ayn Rand’ın otuz saat hiç durmadan çalışabildiğini, Stephen King’in günlük iki bin sözcük kotasını doldurmadan işini bırakmadığını, Schiller’in uyarıcı etkisi yapsın diye yakınında bir çekmece dolusu çürük elma tuttuğunu öğreniyoruz.

Mahler ve Beckett yürüyerek, Murakami ve Miro ise koşarak deşarj oluyor örneğin. Balzac gün içinde onlarca fincan kahve içmezse duramıyor. Pablo Picasso çalışma esnasındaki yoğun konsantrasyonunu “Müslümanların camiye girmeden önce ayakkabılarını çıkarması gibi, ben de çalışırken bedenimi kapının dışında bırakıyorum” diyerek açıklıyor. Kafka ve William James gibi hiçbir zaman bir rutin tutturamamış, Gertrude Stein gibi günde yarım saatten fazla çalışamayan, Auden gibi ilaç bağımlısı ve Toulouse-Lautrec misali sürekli uykusuzluk çeken dahiler de var elbette.

Yaratıcı faaliyeti oluşturan koşullar

Kitabının önsüzünde “Muhteşem yaratıcı düşüncelerin, gündelik küçük detaylar aracılığıyla nasıl açıklanabileceğini, insanın çalışma alışkanlığının işin kendisini nasıl etkilediğini ve bunun tam tersini göstermek istedim” diyen Currey; besteciden ressama şairden romancıya 144 dâhinin rutinlerine ilişkin tadımlık kesitler sunuyor; ürünlerle değil, yaratıcı faaliyetin oluştuğu koşullar ile ilgileniyor.