Yeni ABD yönetimi, tarihi 'silah kontrol' anlaşmasını uzatacak

Washington Post'un, iki isimsiz ABD yetkilisine dayandırdığı habere göre, Başkan Joe Biden Rusya ile imzalanan Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Sözleşmesi'nin

(The New Strategic Arms Reduction Treaty - START) süresinin dolmasına iki hafta kala, anlaşmayı uzatmayı düşünüyor.

Kaynağın bildirdiğine göre, Demokrat ekibin uzun zamandır anlaşmanın uzatılması konusunda şüpheleri vardı, ancak yakın zamanda anlaşmanın sona erme tarihi hızla yaklaştığı için uzatma istemeye karar verildi.

İsimsiz bir ABD yetkilisi gazeteye verdiği demeçte, "Yeni START, açıkça ABD'nin ulusal güvenlik çıkarına ve Rusya ile ilişkiler düşmanca olduğunda daha da anlamlı hale geliyor." dedi.

Aynı zamanda, eski Demokrat Başkan Barack Obama'nın 2009'da yaptığı gibi, Biden'in Kremlin ile ilişkileri "sıfırlamayı" planlamadığı da bildiriliyor.

Washington Post kaynakları, yeni yönetimin Rusya'ya 'yeni yaptırımlar' getirmeyi planladığını ve Moskova'nın son yıllarda 'pervasız ve saldırgan eylemlerinden' sorumlu tutulması gerektiğini inandıklarını belirtti.

BEYAZ SARAY DOĞRULADI

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Biden'ın Yeni START anlaşmasını 5 yıl daha uzatma teklifinde bulunmayı planladığını yönündeki iddiaları doğruladı.

Beyaz Saray'da basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Psaki, yeni yönetimin Rusya ile ilgili politikalarına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu.

Biden'ın Yeni START'ı uzatmayı planladığına ilişkin iddialara yanıt veren Psaki, "ABD'nin New START'ı 5 yıl daha uzatma niyetinde olduğunu teyit edebilirim." diye konuştu.

Psaki, Biden'ın bu anlaşmayı ABD'nin ulusal güvenlik çıkarlarına uygun bulduğunu belirterek, "New START, Rusya'nın nükleer gücünü kısıtlayan tek anlaşma." değerlendirmesinde bulundu.

Daha önce, Biden'in Dışişleri Bakanı adayı Antony Blinken, Senato'daki konuşmasında, konuşlandırılması planlanan nükleer silah sayısı üzerindeki iki yetkiyi ciddi şekilde sınırlandıran Yeni START anlaşmasının, ABD Ulusal çıkarları doğrultusunda uzatılması gerektiğini belirtti.

Yetkili ayrıca, anlaşmayı güncel tutmanın tutmanın en önemli olumlu taraflarından birinin, 'verilere ve incelemelere olağanüstü erişim sağlaması' olduğunu ifade etti.

INF BİTTİ, START İÇİN SON 2 HAFTA

ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından 1987 yılında imzalanan anlaşma Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması, ABD'nin

Rusya'ya yönelik 'anlaşmayı ihlal ediyorlar' gerekçesiyle sona erdi.

2 Şubat 2019'da Trump Rusya'nın ihlalleri ve Çin'in nükleer silahlarından duyulan endişelere atıfta bulunarak INF anlaşmasını askıya aldığını ve 6 ay içerisinde

tamamen çıkılacağını açıkladı. Bundan kısa bir süre sonra da Putin de anlaşmadaki yükümlülüklerini askıya aldıklarını duyurdu.

6 aylık sürenin dolmasıyla 2 Ağustos 2019 tarihinde INF anlaşması resmen sona erdi.

Anlaşma, kara tabanlı ve 500 ile 5 bin 500 kilometre arasında orta menzilli nükleer kapasiteli balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyordu.

YENİ STRATEJİK SİLAHLARIN AZALTILMASI SÖZLEŞMESİ (The New Strategic Arms Reduction Treaty - START)

Waasshington ile Moskova arasında Soğuk Savaş döneminde görüşülen START uygulamaya sokulamadı. Varşova Paktı'nın dağılmasından 6 ay sonra Sovyetler Birliği lideri Gorbaçov döneminde 31 Temmuz 1991 tarihinde anlaşma imzalanarak yürürlüğe girdi.

Anlaşma ile iki taraf kıtalararası balistik füze (ICBM), denizaltı platformuna konuşlu balistik füze (SLBM) ve ağır bombardımanların sayısının 1.600’e çekilmesini hedefledi. Bu hedeflerin yerine getirilmesi için de iki tarafın birbirlerini denetlemesi kuralı getirildi.

Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile ABD Başkanı George Bush, nükleer silahlarının üçte ikisinin kullanım dışı bırakılması hedefiyle START-2’yi imzaladı. ABD Senatosu START-2’yi 1996’da onayladı. Ancak Rus Duması, 1993 yılında imzalanan anlaşmayı onaylamadı. 2001 yılında Rusya ve ABD, START I anlaşmasının gereklerini yerine getirdiklerini duyurdu.

Prag’da ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev 8 Nisan 2010'da Prag'da START II anlaşmasını imzaladı. 5 Şubat 2011'de yürürlüğe girdi. 10 yıl geçerli olan anlaşma 2009 yılı aralık ayında sona eren 1991 START 1 anlaşmasının yerine geçti.

Rusya, Donald Trump yönetimi ile, anlaşmanın uzatılmasını müzakere etmeye çalıştı. Bununla birlikte, Trump ve ekibi, tüm nükleer savaş başlığı üretimini dondurmak ve Çin'i anlaşmaya dahil etmek gibi, geçici uzantma teklifine bir dizi şartlar eklemek istedi. Başlangıçta isteksiz olmasına rağmen Moskova, ABD tarafının değişikliklerini kabul etti. Ancak, Pekin teklifi geri çevirdi.

Son imzalanan START anlaşması, 2 hafta sonra sona eriyor. Kalan süre zarfında yeni ABD yönetiminin müzakerelere yetişip yetişmeyeceği ise muamma.

star.com.tr