7 Mayıs 2025 Çarşamba / 10 Zilkade 1446

Cumhuriyetin ilk muhalefet partisi: Terakkiperver

17 Kasım 1924 tarihinde Türkiye’de çok partili demokrasi dönemine geçişin ilk denemesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu

star.com.tr / NESLİ ÖZKAY13 Ocak 2019 Pazar 07:00 - Güncelleme:
Cumhuriyetin ilk muhalefet partisi: Terakkiperver
Halk Fırkası’nın Mustafa Kemal ve İsmet Bey’in önderliğindeki köktenci kanadı, Cumhuriyet’in ilan edilme şekline karşı çıkmış olan Hüseyin Rauf’un önderliğindeki oldukça küçük ılımlılar grubuna yönelik baskıyı arttırdı
 
Halk Fırkası içerisinde süren muhalefet gitgide daha da güçlendi
 
Meclisteki hararetli bir tartışmanın ardından İsmet Paşa güvenoyu isteyip kolayca kazanınca Hüseyin Rauf Bey’ in çevresindeki 32 milletvekili partiden ayrıldı
 
Bu kopuş, muhalefetin oluşacağına dair ilk sinyalleri vermekteydi
 
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Mustafa Kemal Paşa'nın eski silah ve dava arkadaşları olan Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy Paşa, Refet Bele ve Adnan Adıvar’ın öncülüğünde kuruldu
 
Kurtuluş Savaşı'nı başlatan kadronun Mustafa Kemal ve İsmet Paşalar hariç tüm üyeleri, TCF’nin kurucu ve liderleri arasında yer aldı
 
TCF, hem muhalif kamuoyu hem de muhalif İstanbul basını tarafından destek görürken Türkiye’nin ilk muhalefet partisi olması nedeniyle rejime karşı bir tehdit olarak algılandı
 
Yeni parti, beyannamesini ve programını yayınladığında, Batı Avrupa’ ya has liberal nitelikte bir parti olduğu belli oldu
 
Parti adem-i merkeziyetçiliği, güçler ayrımını ve devrimci değişimi savunuyordu
 
Dış borçlanmayı gerekli sayan daha liberal bir ekonomi politikasına da sahipti
 
Yedi aylık kısa yaşamında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, disiplini yüksek olan Cumhuriyet Halk Fırkası mensupları kadar etkin olamadı
 
Parti kurulduktan kısa bir süre sonra bazı rejim muhaliflerinin parti etrafında toplanması ile beraber dini duyguların propaganda olarak kullanıldığı Şeyh Said İsyanı'nın patlak vermesi sonucunda parti kapatıldı
 
Daha sonra Mustafa Kemal Paşa'ya düzenlenen İzmir Suikastı olayından TCF kurucularının bir bölümü yargılandı