16 Temmuz 2025 Çarşamba / 21 Muharrem 1447

İstanbul tarihinin en kanlı olayı: Nika Ayaklanması

18 Ocak 532 tarihinde İstanbul’un en kanlı ve acımasız çatışmalarının yaşandığı ve 40 bin kadar Bizanslının ölümüyle sonuçlanan Nika Ayaklanması bastırıldı

star.com.tr / NESLİ ÖZKAY19 Ocak 2019 Cumartesi 07:00 - Güncelleme:
Bugünkü Sultanahmet Meydanı, Bizans İmparatorluğu döneminde Hipodrom adıyla anılmaktaydı
 
Roma’daki Collesium’un benzeri olan Hipodromda kanlı gladyatör dövüşleri ve araba yarışları yapılırdı
 
Bu kanlı dövüş ve yarışlar, Bizans’ın günlük yaşantısının ayrılmaz bir parçası haline gelmişti
 
Daha sonraları, hipodromda sadece araba yarışları yapılır oldu
 
Yarışlar, “Maviler” ve “Yeşiller” diye adlandırılan iki grup arasında yapılırdı
 
Zamanla Maviler ve Yeşiller güçlü birer örgüt haline gelmişlerdi
 
Hatta siyasal bir nitelik kazanmaya, Bizans’ın toplum hayatına etki yapmaya başlamışlardı
 
11 Ocak 532’de binlerce Bizanslı hipodromu doldurmuştu
 
Güvenlik tedbirlerinin alınmasından sonra, İmparator Justinyanus gelerek kathisma denilen locasına oturdu
 
Mavilerin oturduğu tribünlerde ses kesilmiş, fakat yeşilleri tutan halkın gürültüsü sürüp gidiyordu
 
Bunun üzerine İmparator, mandator denilen ve sözcülüğünü yapan yüksek rütbeli bir subaydan halkın ne istediğini sormasını emretti
 
Yeşiller, adaletsizlikten çok acı çektiklerini, sarayın ileri gelenlerinin halka zulmettiğini ve Mavilerin kimi cinayetlerde parmağı olduğunu ifade edince İmparator bu durumdan haberdar olmadığını söyledi
 
Vali düzeni korumak ve Yeşilleri yatıştırabilmek için şüphelenilen üç kişiyi yakalattı
 
13 Ocak’ta gerçekleşecek idam sırasında Maviler ile Yeşiller barışıp idam mahkumlarının affedilmesini istedi. İstek yerine getirilmeyince kalabalık “Nika”, yani “Zafer” nidalarıyla şehri yakıp yıkmaya başladı
 
Vali sarayı önündeki çatışma, kısa bir süre içinde meydan savaşı halini almıştı
 
17 Ocak’ta şehrin 4’te 1’i yok olmuş, Büyük Saray yanındaki Ayasofya Katedrali de harabeye dönmüştü
 
Ayaklanan halk, Hypatios adlı birini Justinyanus yerine İmparator ilan etti
 
Justinyanus’un “Ayaklanmaya son verirseniz hepinizi affedeceğim” vaadi de işe yaramadı, isyancılar Büyük Saray’ı da bastı
 
Askerler arasında isyana destek verenler çıkmaya başlayınca İmparator tahtını gözden çıkarmış, canını kurtarma derdine düşmüştü
 
Saray’ın Marmara Denizi’ne bakan kısmında İmparator ve ailesini kaçırmak için bir gemi hazırlatılmıştı
 
Eşinin korkaklığı üzerine sabrı taşan İmparatoriçe Teodora şunları söylüyordu:
 
“Kaçmaktan başka çıkar yol kalmayınca, kaçmaya kalkışmak adiliklerin en büyüğüdür. Yıllarca başında imparatorluk tacını taşıyan biri, tacını kaybedince hayatını da kaybetmelidir. Gemi hazır, deniz de sakin. İstiyorsan kaçabilirsin, Ama benim de geleceğimi sanıyorsan aldanıyorsun!..”
 
İmparatoriçenin bu sözlerinden etkilenen askerler, 18 Ocak’ta dönemin ünlü komutanı Belisarius önderliğinde hipodromu kuşattılar
 
 
Önce kapılar tutularak isyancıların dışarı çıkmaları önlendi
 
Sonra da askerler tribünlerin üst basamaklarında mevzilendiler
 
Askerler, isyancılara rahatça nişan alarak onları ok yağmuruna tuttular
 
Az sonra öldürülen isyancılar, üst üste yığıldıklarından kapıların önünde aşılması güç birer duvar meydana getirmişlerdi
 
Akşam karanlığı çökerken isyancılardan bir teki bile canlı kalmamıştı. Ertesi günü cesetler hipodromdan dışarı taşınırken sayıldı ve alanın ortasında yaklaşık 40 bin kişinin öldürüldüğü anlaşıldı
 
İmparator Justinyanus zaferini taçlandırmak adına yıkılanın yerine bugünkü Ayasofya’nın inşa edilmesi için emir verdi