Türkiye 5G'de vites yükseltti: Akıllı şehirler, otonom araçlar ve uzaktan ameliyatlar yolda

Türkiye'nin 16 Ekim'de ihalesini gerçekleştirerek, 1 Nisan 2026'da tam anlamıyla devreye almayı planladığı 5G teknolojisi, sağlayacağı hız, güvenlik ve verimlilikle birçok alanda değişim ve dönüşümü beraberinde getirecek, hayatın neredeyse her alanına dokunacak.

Anadolu Ajansının (AA) "İletişimde 5G Devri" dosyasının ilk bölümünde, bu teknolojinin günlük hayata yansımaları ve geçmişten bugüne atılan adımlar ele alındı.

Türkiye, 1991'de araç telefonları aracılığıyla 1G teknolojisiyle tanıştı. Cep telefonuyla görüşme, veri aktarımı ve SMS gönderimine olanak sağlayan 2G ise ülkede 1994'te kullanılmaya başlandı.

Temmuz 2009 itibarıyla bu teknoloji başka bir boyuta taşındı ve 3G teknolojisi kullanıcılarla buluştu.1 Nisan 2016'da 4,5G'nin hayata geçmesiyle 3G aboneliğinden 4,5G aboneliğine hızlı bir geçiş süreci gerçekleşti.

Türkiye'de 2019 yılındaki resmi testlerle başlayan ve uzun yıllardır devam eden 5G hazırlık çalışmaları, bu yıl itibarıyla son aşamaya geldi. Resmi Gazete'nin 16 Ağustos 2025 tarihli sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 5G yetkilendirmesi kapsamında ihaleye çıkılacak frekansların asgari değerleri belirlendi.

Toplamda 11 frekans paketi için asgari değer 2 milyar 125 milyon dolar oldu.

5G'YE GEÇİŞ TARİHİ 1 NİSAN 2026

Cumhurbaşkanı Kararı'nın ardından 31 Ağustos'ta Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından hazırlanan 5G ihale ilanı Resmi Gazete'de yayımlandı.

Bu ilanla ihale süreci resmen başlarken, operatörlerin 11 frekans paketine yönelik katılacağı 5G ihalesi için tarih 16 Ekim olarak belirlendi.

İhale için şartname bedeli 1 milyon lira olarak tespit edilirken, 30 Nisan 2029'dan itibaren işletmecilerin, her yıl elde ettikleri cirolarının yüzde 5'ini BTK'ye ödemesi ve yetkilendirme süresinin 31 Aralık 2042'ye kadar geçerli olması kararlaştırıldı.

İhale ve hazırlık sürecinin tamamlanmasının ardından ise gelecek yıl, Türkiye'de mobil elektronik haberleşmede yeni bir devir başlayacak.

5G'nin ülkedeki test süreçlerinde "4 büyükler" olarak adlandırılan takımların stadyumunda, İstanbul Havalimanı'nda, Türkiye Büyük Millet Meclisinde ve 30 civarındaki tesiste uyumlu telefonlarla bu teknoloji deneyimlenmişti.

Mobil internet hızını mevcuda göre en az 10 kat artıracak 5G teknolojisi, Türkiye genelinde 1 Nisan 2026 itibarıyla herkesin kullanımına sunulacak.

İŞLEMLER SANİYELER İÇİNDE TAMAMLANACAK

5G teknolojisi, önceki mobil iletişim süreçlerine göre birçok yenilik getirecek. Söz konusu teknoloji 4,5G'ye göre yaklaşık 10 kata kadar daha hızlı internet bağlantısı sağlayacak. Cihazlar arası iletişimde gecikme süresi milisaniyeler düzeyine inecek, bu da gerçek zamanlı uygulamalar için çok önemli olacak.

Aynı anda milyonlarca cihaza bağlantı sunabilecek bu teknoloji, özellikle akıllı şehirler, nesnelerin interneti (IoT) için ideal olacak.

5G, cep telefonları ve diğer kablosuz cihazlar için geliştirilen beşinci nesil ağ sistemi, 4,5G'nin devamı niteliğinde ancak çok daha hızlı, güvenilir olacak ve düşük gecikmelerle hizmet sunacak.

- Oyunlardaki takılmalar tarihe karışacak

Film, dizi ve videolar anında yüklenip izlenebilecek. Büyük dosyalar saniyeler içinde indirilebilecek. Daha önce ortalama hızlarla 4,5G ile 5 dakikada inen bir film, 5G sayesinde yaklaşık 30 saniyede izlenebilecek. 4,5G ile 1 dakikada yapılan işlemler, 5G ile saniyelerin altına düşecek.

Çevrim içi oyunlar takılma olmadan çok daha akıcı oynanabilecek. Canlı yayınlar, görüntülü konuşmalar daha kaliteli hale gelecek. Çevrim içi oyunlarda gecikme neredeyse olmayacak. Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) uygulamaları daha gerçekçi çalışacak.

SANAYİ VE ULAŞIMDA DÖNÜŞÜM BAŞLIYOR

5G teknolojisi, mobil telefonlar, tabletler, otonom araçlarda (kendi kendine giden arabalar), akıllı şehir sistemleri (trafik kontrolü, enerji yönetimi), endüstriyel otomasyon (fabrikalar, robotik üretim), uzaktan sağlık hizmetleri, VR ile AR uygulamalarında kullanılacak.

Kalabalık yerlerde, konser, stadyum, metro gibi yerlerde bağlantı kopmaları azalacak. Aynı anda daha çok cihaz internete sorunsuz bağlanabilecek.

5G teknolojisi günlük hayatta, toplumun birçok alanında da büyük kolaylık sağlayacak. Bu teknolojinin hayata geçirilmesiyle beraber otonom araçlar, 5G sayesinde birbirleriyle anlık iletişim kurabilecek. Yol güvenliğinin artmasıyla trafik kazaları azalacak.

UZAKTAN AMELİYATLAR ROBOTLARLA YAYGINLAŞACAK

5G, sağlık hizmetlerinde de yeni uygulamalara imkan sağlayacak. Bu teknolojiyle birlikte doktorlar uzaktan ameliyat yapabilecek ve hasta verileri anından paylaşılabilecek. Doktor, hastayla aynı yerde olmadan, özel robotlar ve sistemler kullanarak ameliyatı uzaktan gerçekleştirebilecek.

Bu ancak, robotik cerrahi sistemleri ve yüksek hızlı veri bağlantılarıyla yapılabiliyor. Cerrahın verdiği komutların robotun anında uygulanması gerektiği için en ufak bir gecikme ciddi sorunlara neden olabiliyor. 5G teknolojisiyle gecikmeler yaşanmayacak ve daha yüksek veri güvenliği sağladığı için tıbbi veriler korunacak.

AKILLI FABRİKALAR, AKILLI ŞEHİRLER

Üretim aşamasında son teknolojilerin kullanılmasına imkan verecek 5G, akıllı fabrikaların kurulmasını sağlayacak. Bu sayede üretim hatları ve robotlar arasında iletişim olacak, daha verimli ve otomatik sistemler kurulacak.

Şehirlerin akıllı teknolojilerle donatılması için de 5G teknolojisinin kullanılması büyük avantaj sağlayacak. Hızlı internet bağlantısıyla trafik ışıkları, kameraların, su ile elektrik sistemlerinin otomatik yönetilebilmesine olanak verecek. Enerji tasarrufu ve çevre dostu uygulamalar 5G teknolojisiyle artacak.

TARIMDA BİTKİLERE, LOJİSTİKTE KARGOLARA ANLIK TAKİP

5G'nin tarım, lojistik ve eğitim gibi alanlarda da kullanımı mümkün olacak. Özellikle tarlaların sulanması, sensörler ile izlenmesi bu teknolojiyle daha mümkün olacak. Toprak nemi, sıcaklık, gübre seviyesi, hastalık riski gibi veriler gerçek zamanlı izlenebilecek ve böylelikle verim artışı elde edilecek. Ayrıca, otonom traktörler ve robotlarla ilaçlama gübreleme gibi faaliyetler yürütülebilecek. 5G ile yüksek çözünürlüklü görüntüler anlık elde edilebilecek, bitkilerin sağlığı ve durumlarının izlenmesi sağlanacak.

Lojistik alanında da kesintisiz erişimle kargolar anlık takip edilebilecek. Kargo, konteyner, araçlar 5G üzerinden anlık izlenerek, konumları, sıcaklıkları görülebilecek. 5G ile çalışan robot, dron ve sürücüsüz araçlarla teslimatlar yapılabilecek. Böylelikle gecikmeler azalacak, ürünler izlenebilir hale gelecek.

EĞİTİME "SİMÜLASYON" DOKUNUŞU

Eğitimde ise 5G erişilebilir, etkileşimli, yenilikçi öğrenme deneyimi sunacak. Eğitimler VR ve AR ile gerçekçi simülasyonlar eşliğinde yapılabilecek, bunlar yaygınlaşacak. Öğrenciler, laboratuvar deneylerini, tarihsel olayları 3 boyutlu ve etkileşimli şekilde yaşayabilecek.

Uzaktan eğitimde gecikmesiz kesintisiz görüntülü dersler yüksek kaliteyle aktarılabilecek. Akıllı ve 5G ile donatılmış sınıflarda öğrenciler anlık veri paylaşımı, yapay zeka destekli öğretim alabilecek.