İsmail Gaspıralı´nın vefatının yıldönümü - Tarihte bugün 24 Eylül 1914

Tarihte bugün 1914 yılında Rusya’daki Türkçülük hareketinin babası olarak kabul edilen Kırım Tatarı İsmail Gaspıralı vefat etti

Tarihte bugün 1914 yılında Rusya’daki Türkçülük hareketinin babası olarak kabul edilen Kırım Tatarı İsmail Gaspıralı vefat etti

Gaspıralı, 21 Mart 1851’de, Kırım’ın Bahçesaray şehri yakınlarındaki Avcıköy’de doğdu

İlk öğrenimini Bahçesaray’da bir Müslüman mektebinde aldıktan sonra Akmescid Erkek Ortaokuluna başladı

Ortaokuldan sonra Moskova’da Harp Okuluna girdi

Bu esnada çok az sayıdaki Müslüman Türk çocuklarla arkadaşlık kurdu

Bunlar içinde aslen Kırımlı olan ve Litvanya’da yaşayan Mustafa Mirza Davidoviç’le yakın dost oldu

İsmail Bey, Davidoviç ile Girit isyanında Rum asilerine karşı mücadele eden Osmanlı güçlerine katılmak üzere İstanbul’a gitmek için Kırım’a geldi

Buradan gizlice Odessa’ya geçtiklerinde İstanbul’a gidemeden yakalandılar

Bu olay, Gaspıralı’nın askeri öğrenciliğinin sona ermesine sebep oldu

1878 yılında Bahçesaray belediyesine başkan yardımcısı seçilen İsmail Bey, bir yıl sonra da başkanlığa getirildi ve beş yıl boyunca bu görevde bulundu

1881 yılında Akmescid’de çıkarılmakta olan Tavrida gazetesinde Genç Molla takma adıyla, daha sonraları kitap haline de getirilen Rusya Müslümanlığı adını taşıyan yazılarını yazı dizisi halinde yayımladı

22 Nisan 1883’te bütün içeriğinin Rusçasıyla birlikte yayınlanması şartıyla Tercümân-ı Ahvâl-i Zaman adıyla Türkçe bir gazete çıkarmak için izin aldı

Gaspıralı, bir yandan gazete çıkarmaya gayret etti, bir yandan da "usûl-i cedîd" okulları üzerinde çalışmalar yaptı

Bu amaçla, yurt içi ve yurt dışı pek çok ziyaretlerde bulundu

Gaspıralı, "Dilde, fikirde, işte birlik" görüşünü şiddetle savundu

Ona göre, “bütün Türklerin birbirlerini kolaylıkla anlayabilecekleri ortak bir Türk dili oluşturabilmek” gerekiyordu

Gaspıralı’nın bu davası, onun ölümüne kadar ulaşmaya çalıştığı gayelerden biri oldu

O öldüğü zaman bu gayeye ulaşılamamıştı

Ancak onun bu fikri, hem Rusya Türkleri arasında, hem de diğer Türk yurtlarında çok büyük ilgi ve kabul gördü