Paketin genel olarak durumuna değindik bir önceki yazıda.
Bu yazımızda ise en temel dört değişikliğe değineceğiz...
HAGB devam edecek
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması konusunda AYM iptal kararı verdi hatırlanacağı üzere. Kalkacağı, uygulanmayacağı veya kapsamının çok daraltılacağı söylendi ama tasarıya göre öyle değil. HAGB sistemi korunuyor.
Suça konu olan eşya, karar HAGB olsa bile müsadere edilebilecek. Önceki durumda bu konu sorun oluşturuyordu.
HAGB'nin bir şartı da zararın giderilmesi idi. Artık zararın taksitler halinde giderilmesi de mümkün olacak.
Bir diğer unsur da HAGB kararı verilmesinin sanığın kabulüne bağlı olması idi. Yeni durumda karar istinafa açık olacağı için böyle bir onay/kabul aranmayacak. HAGB yerel mahkemenin takdirinde olacak.
Yükümlülüklerini ihlal eden sanığa ihlalin niteliğine göre cezanın yarısına kadar indirim yapılarak infaz edilme durumu sağlanabilecek. Ancak denetim süresinde (5 yıl) ihlalleri olan kişi mahkemece açıklanan karara itiraz edebilecek. Önceden HAGB kararına itiraz; açıklanan karara istinaf mümkün iken, bu kere tam tersi bir görünüm ortaya çıkmıştır. HAGB kararların istinaf görmesi kararın kesinleşme sürecini uzatacak. Bu da denetim süresinin başlamasını öteleyecek.
Basit yargılamada tadilat
Basit yargılama ceza hukuku açısından yeni bir uygulama. Bu yöntemin temel amacı hafif suçlar bakımından yargılamanın belirli aşamalarının atlanması, bazı sürelerin kısaltılması suretiyle karar verilmesidir... Sistem doğru ancak AYM verilen kararlara itiraz hâlinde hükmü veren mahkemece genel hükümlere göre yargılamaya devam olunmasını hukuka aykırı görmüştü. Teklif bu sorunu ortadan kaldırıyor. Böylece karara itiraz ile karar uygun bulunmaz ise dosya başka bir mahkemeye/hakime tevzi edilecek. Yeni mahkeme itiraza bağlı olmaksızın karar verebilecek. Yani daha hafif ceza verebileceği gibi cezayı arttırabilecek de!. Ancak itirazın kapsamı "yargılama giderine, vekâlet ücretine veya maddi hataya ilişkin olması" halinde durum kararı veren mahkemece düzeltilebilecek.
TAZKOM kurumsallaşıyor...
Aklın yolu bir. AYM'nin iş yükünden dem vurması ve "esas işlerine vakit kalmamasından" yakınması üzerine Tazminat Komisyonunun önemini gündeme getirmiştik. TAZKOM'un görev alanı "makul sürede sonuçlanmayan yargılamalar", "mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edilmesi" iddiasıyla yapılmış başvuruları kapsıyordu. Yeni teklifle TAZKOM'a elektronik ortamda başvuru yapmak mümkün hale geliyor. Yapısı böylece belirginleşiyor. Bireysel başvuru sistemi için alternatif bu yolun tahkim edilmesi önemli. Yeni düzenleme ile haksız yakalama ve tutuklama konusundaki tazminatlar da bu kapsama alınıyor. Hatta ilerde TAZKOM'un "Cumhurbaşkanı kararıyla" diğer ihlallere de teşmil edilmesi mümkün!
Terör suçlarına ayar...
AYM "kanunilik" sağlanmadığından bahisle bir iptal kararı vermişti. Mevcut durumda örgüt adına suç işleyen kişi ayrıca örgüte üye olma suçundan da cezalandırılıyor. Bu bağlamda; mahkeme, failin bir suçun örgüt adına işlediğini kabul ederse, fail işlediği suç ile birlikte örgüte üye olma suçundan da ceza alıyordu. AYM bu durumun belirsizliklerine işaret ederek kanunu iptal etti. Teklif ile örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme fiili, müstakil bir suç olarak kabul ediliyor. Böylece örgüt üyesi olmayan ama örgütün eylemlerine karışan, sürecinde yer alan kişi yine eski durum gibi ceza alacak. AYM'nin itiraz noktaları kanuni izleğe bağlanmış oldu. Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, işlediği suçtan alacağı cezanın yanında ayrıca iki yıl altı aydan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak!
