Çanakkale’ye Avustralya’dan bir meşale: Türk İşi Dondurma

Türkiye tarihini yakından ilgilendiren dolayısıyla kamuoyunun tamamına hitap eden bir konu hakkında film yapmak gerek yapımcısı gerekse yönetmeni için çok riskli bir durum. Peki, bu risk hakkında yönetmeni Can Ulkay ne düşünüyor? 

“Ayla, Müslüm ve Türk işi Dondurma ile birlikte Türk sinemasına gerçek hikâye ve biyografi anlatımı konusunda yeni ve büyük bir sayfa açtık. Gerçek hikâye ya da biyografi çalışmak her zaman riskler taşıyor elbette. Fakat bu risk belgesel tarzı bir çalışma yaptığında daha önem arz ediyor. Biz belgesel yapmıyoruz. Popüler, ana akım sinema filmi yaparken dramatik yapıda, hikâye anlatımında, karakterlerin yaratılmasında, zaman ve mekân ilişkilerinde değişiklikler yapabilmek zorundasınız. Bu, iyi bir film yapmak için en gerekli çalışma yolu. Ayla da gerçek hikâyenin büyük bir bölümüne sadık kaldık, senaryo ve anlatım olarak çok kreatif değişiklikler yapamadık. Gerçek bir hikâye idi ve kahramanları hayattaydı. Müslüm biyografik bir anlatımdı. Türk İşi Dondurma’da ise hepsinden çok daha farklı bir çalışma yaptık. Gerçek hikâye ve olaylardan yola çıkarak bambaşka bir hikâye yazdık, karakterleri, mekân ve olayları tamamen değiştirdik. Hep söylediğim gibi küçücük bir olaydan  kocaman bir hikâye yazdık. Tamamen fiction diye tabir edebileceğimiz, kurgusal olarak değiştirdiğimiz bir film yaptık. Eleştiriler hep olacaktır. Potansiyel bir hata yapmayacağımızı biliyorum. Çünkü ön hazırlıkta çok detaylı çalışmalar yapıyoruz. Araştırmacılar ve danışmanlarla hikâye ile ilgili tüm detayları ve bilgileri toplayıp, inceliyoruz. Ama başta da söylediğim gibi teknik bir hata yapmadan, zaman, mekân ve karakterler gibi pek çok şeyde değişiklikler yapıp hikâyemizi öyle anlatıyoruz. İngilizce’de söylenen fictional (hayal/hayali) ve fictionalized (kurgusal) anlatım bizim bütün filmlerimizde olacak. Seyirciye ve sinema ile ilgilenenlerin filmlerimize bu gözle bakmalarını istiyorum. Böyle bakmadıklarında mekân, zaman ve karakterlerdeki kurgusal değişikliklerimizi hata olarak görüyorlar.”

ASIL SİNEMA DETAYLARDAN OLUŞUR 

Yönetmen Can Ulkay genellikle savaş ve tarihi filmlere eğiliyor. Bu büyük olayların küçük çaplı önemli detaylarını mercek altına alıyor. Bunu özellikle mi benimsediğini soruyorum. “Asıl sinema detaylardan oluşuyor ve ben bu detayları çok önemsiyorum. Gerçek hikâye, tarihi olaylar, savaşlar ya da gerçek olmayan yaratılmış/yazılmış hikâyeler bir filmin omurgasını oluşturur. Yani hikâyenin nasıl başlayıp nasıl biteceği bu omurgaya yerleştirilir. Detaylar ise sinemadır.” diye cevap veriyor ve ekliyor:  “Çünkü anlatacağınız her şey, göstereceğiniz her resim bu detaylarda saklıdır. Sadece bunlarla bile tüm duyguyu ve fikri anlatma şansınız var. Böylece filmi ve senaryoyu oluşturuyorsunuz. O omurgaya yerleştirdiğiniz her doğru ayrıntı o filmi oluşturmanızı sağlıyor. Benim filmlerimde bu yaklaşımı hep göreceksiniz. Çünkü hikâyemiz zaten belli, iyi çalışılmış detaylar ile filmi inci gibi işleyerek nitelikli bir film haline getiriyorsunuz. Yaptığımız filmlerin hikâyesi zaten çok büyük oluyor. Ama içinden küçük bir nokta yakalayıp onunla filmi anlatmak doğru sinema yapmaktır. Sonuç olarak yaptığımız filmlerle ilgili, gerçek hikâye, esinlenilmiş hikâye, kurgulanmış hikâye anlatımlarımızı herkesin şöyle değerlendirmesini istiyorum: Yaşanmış olaylardan ilham alınarak ya da esinlenilerek beyazperdeye aktarılmış yapımların, birebir tarihi yansıtmasını beklemek sanatsal olarak alacağımız zevke gölge düşürür. Geçmişi bugüne taşıyan tarihi filmlerde; yaklaşık 2-3 saat gibi kısa bir süre içinde; üzerinde kimi zaman ciltlerce kitap yazılan olayların tüm boyutlarıyla ele alınması olanaksızdır. Konusu itibariyle yaşanmış olaylardan ilham alan filmler izleyiciye ‘pencere’ açar. Bizim de izleyiciye anlatmak istediğimiz ve onlardan anlamalarını beklediğimiz budur.”