Bebekler anne kokusuna hasret büyümeyecek!

Gelişmiş ülkelerin sağlık sisteminin en önemli göstergesi anne ölümlerinin düşüklüğü. Gebelik ve doğum sonrası altı hafta içinde lohusalık olarak bilinen zamanda annenin hayatını kaybetmesi konusunda Türkiye’nin karnesi düşük. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı’na bağlı Zeynep Kamil Hastanesi iki yıl önce ‘Kap Getir- Derhal Yardıma Geliyorum’ isimli projeyle pilot uygulamayı başlattı. Zeynep Kamil Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Ateş Karateke ve ekibi tarafından yürütülen proje yaygınlaşırsa 2015 yılında 100 binde yüzde 13.7 olan anne ölümleri Avrupa ülkeleri seviyesine inecek. TJOD’un da desteklediği projenin hedefi doğum ve lohusalık dönemindeki anne ölümlerinin oranını 100 binde 8’e hatta birçok gelişmiş zengin ülkelerdeki yüzde 5 oranın altına indirmek

Türkiye’de anne ölümleri oranı nedir?

Gebelik ve doğum sonrası altı hafta içinde olan gebelik veya doğuma bağlı nedenlerle oluşan veya gebeliğin kötüleştirdiği anne adayında var olan medikal nedenlerle olan ölümler bu tanımın kapsamına girmekte. Anne ölümlerinin ülkemizde 1990 yılında 100 binde 97 olduğu düşünülürse acı tablonun 2015’te 100 binde 15’e inmesi gerçekten çok önemli bir başarıdır. Avrupa topluluğu ülkelerinde bu oran yüzbinde sekiz olarak bildirilmektedir. Hedefimiz bu orana ulaşmak olmalıdır.

Bir annenin doğum esnasında ya da lohusalık döneminde hayatını kaybetmesinin nedenleri nelerdir?

Doğum sonu kanama ülkemizde hala anne ölümlerinde önemli bir neden. Kanamadan anne ölümlerini azaltmak için önemli aktiviteler hem Sağlık Bakanlığı birimleri hem de Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği tarafından ülke çapında yapılıyor. Gebelik toksikozu olarak ifade ettiğimiz gebelikte tansiyon yükselmesi ile giden durumlarda diğer bir önemli ölüm sebebi. Ayrıca pıhtı oluşması ve pıhtı atması da anne ölümlerine neden oluyor. Annede mevcut olan ama gebe olmadığı dönemde ciddi problem yapmayan hastalıklar gebeliğin kadın vücuduna getirdiği yükle hayati riske yol açabilir. Özellikle kalp ya da kalp kapak hastalıkları anne ölümlerinin nedeni. Bu olguların bir çoğu gebe kalmaması için uyarılmış kadınlarımız her ne olursa olsun bebeğim olsun diyerek bu uyarılara uymayarak gebe kalmakta. Fakat birçoğu kötü neticeleniyor.

Gebelik dönemi yüksek tansiyon ölüm sebeplerinden biri midir?

Gebelikte gelişen yüksek tansiyon gebelik toksikozu veya preeklampsi olarak tanımlanıyor. Önemli anne ölüm sebebi. Oysa bu önlenebilir bir ölüm nedeni.

’Kap Getir-Yardıma Geliyorum’ projesinde iki yılda hangi noktaya gelindi? 

Doğum sonu kanamaları gerçekten doğru ve hızlı müdahale edilmediğinde anne ölümlerinin ülkemizde en önemli nedeni. Bu amaçla Zeynep Kamil Hastanesi’nde iki yıl önce kurduğumuz bu yılda Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde kurmakta olduğumuz bu yardım ve müdahale ekipleri ile 200 hastaya müdahale edilmiştir. Anne ölümü olmamıştır. Amacımız kanama dolayısı ile sıkıntı içinde olan meslektaşımıza yardım etmek ve annenin hayatını kurtarmaktır. Ekibimizin en önemli başarısını sağlayan özelliği hızlı  ve doğru müdahaleyi belirli kurallara uyarak standart olarak yapmaktan geçmektedir. Uygulamamız başarılı olması üzerine birçok büyük ilimizde uygulanmaya başlamıştır. Dolayısı ile bir iki yıl içinde doğum sonu kanamadan anne ölümü ülkemizde asgari noktalara ineceğine inanıyorum. Ayrıca kan bankaları ve transfüzyon merkezleri kan ve ürünlerinin temininde kusursuz destek vermiştir. Tabii ki İstanbul trafiğinin çok büyük engel olacağı durumlarda imkanlar ölçüsünde devletimizin tüm olanakları seferber edilebilir.

Sezaryan oranları çok yüksek. Bu konuda birçalışma var mı?

Ülkemizde sezaryen oranlarının yüzde 50’nin üstünde olduğunu biliyoruz. Primer sezaryen oranları da yüzde 30’lara yaklaşmaktadır. Bu oranların bu noktaya gelmesinde en önemli faktör inanın kadın doğum hekiminin üzerinde bir baskı olarak hissettiği mediko legal sorunlardır. Yargılanma ve tazminat korkusu sezaryan oranlarının artışında en önemli faktördür. Doğum hekimin yasalarla veya düzenlemelerle bu konuda rahatlatılması sezaryan oranlarını azaltacağına inanıyorum.

“Her ne olursa olsun bebeğim olsun diyerek bu uyarılara uymamazlık yapmayın.”

“Yargılanma ve tazminat korkusu sezaryan oranlarının artışında en önemli bir faktör.”

Kanama, gebelikte tansiyon yükselmesi, pıhtı oluşması, kalp ya da kalp kapak hastalıkları anne ölümlerinin başlıca nedenleri arasında yer alıyor.