Ortodoks dünyada Avrupa çatlağı

Ekümenik (Evrensel) iddiasındaki Fener Rum Patrikhanesi ile Moskova’daki Rus Ortodoks Kilisesi’nin ilişkileri Ukrayna konusundaki anlaşmazlık nedeniyle kesildi. Rus Ortodoks Kilisesi Meclisi, Ukrayna kilisesinin bağımsızlığını tanımaya yönelik girişimleri nedeniyle, yüzyıllardır rekabet halinde olduğu Fener Rum Patrikhanesi’nin ibadetlerde anılmaması yönünde karar aldı. Ayrıca Moskova Kilisesi, Fener Rum Patrikhanesi’nin başkanlık ettiği yapılardan çıkılacağını açıkladı. Balkanlardan Kafkaslara kadar Ortodoks dünyayı böleceği düşünülen karara Rusya ile savaş halinde olan Batı yanlısı Ukrayna’nın; bağlı oldukları Moskova Kilisesi’ne karşılık Bağımsız (Otosefal) Ortodoks Kilisesi’ni kurmak istemesi etkili oldu. 

GEREKÇESİ KIEV

Rus Ortodoks Kilisesi’nin Dış İlişkiler Bölümü Başkanı İlarion Volokolamskiy, Fener Rum Patriği Bartholomeos’un Kiev’e iki temsilci gönderme kararı aldığını anımsatarak karara bu gelişmeyi gerekçe gösterdi. 

300 milyonluk Ortodoks dünyasını Batı yanlısı ve Rusya şeklinde bölecek gelişmeler Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko yönetiminin, bağımsız kilise hakkının sağlanması ile Ukrayna’da kiliselerde birliğin oluşacağı ve Ukrayna’nın Rusya’nın siyasi etkisinden kurtulacağı tezini ortaya atmasıyla başladı. Poroşenko, Fener Rum Patrikhanesi’nin, Moskova’nın izni olmadan tüm devletlere bağımsız kilise oluşturma hakkı verme yönünde karar aldığını aktararak, “Bu kararı göz önüne alacak olursak ilk sırada Ukrayna’nın yerli kilise oluşturma hakkı olabilir” değerlendirmesinde bulunmuştu. Ukrayna’nın talebi üzerine Eylül başında İstanbul’a bir ziyaret gerçekleştiren Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill, Fener Rum Patriği Bartholomeos ile dört saatlik bir görüşme yapmış, görüşmenin ardından “Siyasetçilerin ve dini temsilciler diyalogları arasında fark var. 

SİYASETÇİ DEĞİLİZ

Siyasetçiler ülkelerinin çıkarlarını gözetirken kiliseler arasındaki diyaloğun ana konusu Ortodoks Hritiyanların birliğidir” şeklinde konuşmuştu.

NE OLMUŞTU

Ukrayna’da bazı din adamları, Moskova kiliselerine karşılık, Kiev Patrikhanesi Bağımsız (Otosefal) Ortodoks Kilisesi’ni kurduklarını ilan etmişlerdi. Ancak, Ortodoksluk mezhebinde bu yapılanmanın geçerli olabilmesi için Fener Rum Patrikhanesi ya da diğer patrikhanelerin yarısı tarafından tanınması kuralı bulunuyor. Fener Rum Patrikhanesi’nin Moskova’dan bağımsız bir Kilise oluşturmak isteyen Kiev’e temsilci göndermesi, Kirill tarafından “Dini kuralların ihlali” olarak görülüyor.