İnsani gelişmede en üst ligdeyiz

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) her yıl açıkladığı İnsani Gelişme Raporu, Türkiye için büyük bir gelişmeyi ortaya koydu. Türkiye’nin 2018 İnsani Gelişme Endeksi (İGE) değeri 0.806 oldu. Bu değerle Türkiye, 189 ülke ve bölge arasında 59’uncu sırada yer aldı. Böylece daha önceki yıllarda ‘yüksek insani gelişme’ kategorisindeyken Türkiye bu değerle ilk kez ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisine çıktı. Türkiye, bir önceki listede 64’üncü olmuş ve ‘yüksek insani gelişme’ kategorisine girmişti. Rapor, ülkeleri ‘çok yüksek insani gelişme’, ‘yüksek insani gelişme’, ‘orta insani gelişme’ ve ‘düşük insani gelişme’ olarak dört kategoride değerlendiriyor.

YÜZDE 39’LUK ARTIŞ

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2018 yılı verileri baz alınarak hazırlanan ve İnsani Gelişme Endeksi, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi, Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ile Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi’ni içeren ‘İnsani Gelişme Raporu’na göre 1990-2018 yılları arasında ise Türkiye’nin İGE değeri 0.576’dan 0.806’ya yükseldi. Bu, toplamda yüzde 39.4’lük bir artış anlamına geliyor. 1990-2018 yılları arasında Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi 13.2 yıl; ortalama öğrenim süresi 3.1 yıl ve beklenen öğrenim süresi 7.5 yıl arttı. Türkiye’de kişi başına Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) 1990-2018 yılları arasında yaklaşık yüzde 122.1 oranında bir artış gösterdi.

Bu dönemde, en yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkelerin ortalama endeks değeri 0,892, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama endeks değeri ise 0,779 olarak hesaplandı. İnsani gelişme dağılımındaki eşitsizlikten arındırılmış endekste ise Türkiye’nin değeri boyut endekslerinin dağılımındaki eşitsizliğe bağlı olarak yüzde 16.2’lik bir kayıpla 0.675’e düştü. Çok Yüksek İnsani Gelişme Endeksi değerine sahip ülkelerin eşitsizlik nedeniyle kaybı ortalama yüzde 10.7 olurken, Avrupa ve Orta Asya’da bu oran yüzde 11.7 olarak kaydedildi.

CİNSİYET RAPORU

Raporda cinsiyete dayalı eşitsizliklere ilişkin bulguların yer aldığı Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi de açıklandı. Kadın ve erkek kazanımları arasındaki eşitsizliklerin insani gelişmede yarattığı kaybı ortaya koyan endekse göre, Türkiye, 0.305’lik değerle 162 ülke içinde 66’ncı oldu.

İLK SIRADA NORVEÇ VAR

İnsani Gelişme Endeksi’nde 0.954’lük değerle Norveç ilk sırada yer aldı ve zirvedeki yerini korudu. Bu ülkeyi, 0.946’lık değerle İsviçre, 0.942’lik değerle İrlanda, 0.939’luk değerle Almanya ve Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi izledi. Geçen yıl kaydettikleri İnsani Gelişme Endeksi değeriyle listenin en altında yer alan ülkeler ise 0.377’lik değerle Nijer, 0.381’lik değerle Orta Afrika Cumhuriyeti, 0,401’lik değerle Çad, 0.413’lük değerle Güney Sudan ve 0.423’lük değerle Burundi olarak sıralandı.   

HEDEFİMİZ DAHA YÜKSEK DERECE

BM Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan raporda Türkiye’nin ilk kez ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisine girmeyi başarmasını değerlendiren Başkan Recep Tayyip Erdoğan, hedefin daha yüksek derece olduğunu söyledi. İslam İşbirliği Teşkilatı Sosyal İşler Bakanları Zirvesi’nde rapora değinen Erdoğan “Sabah açıklanan bir müjdeyi duyurmak istiyorum. Sosyal kalkınmayı konuştuğumuz bugün yayınlanan İnsani Gelişme Raporu’na göre Türkiye, insani gelişme endeksinde 0.806’lık değere ulaşarak 189 ülke arasında 59’uncu sıraya yükseldi. Türkiye ilk kez ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisine girmeyi başarmış oldu. Hayırlı olsun. Bundan sonra inşallah daha yüksek derecelere de ulaşacağız” diye konuştu.