Yapay Zeka Tekelleşirse Helal Pazar Zarar Görür

Helal pazarın en önemli etkinliklerinden biri olan 9'uncu Dünya Helal Zirvesi'nin üçüncü günündeki panellerde helalde dijitalleşme, analiz yöntemleri ve helal yaşam kalitesine odaklanıldı ve 3 oturumda 15 konuşmacı söz aldı. Pakistan, Malezya, Birleşik Krallık, Arjantin, Rusya gibi ülkelerden gelen katılımcılar kendi ülkelerinde gerçekleştirdikleri faaliyetleri anlatarak deneyimlerini paylaştı.

YALANCI POZİTİF HELAL TESTLERE DİKKAT!

"Helal Ürünlerin Helal Testleri ve Analizleri" başlıklı ilk panelin moderatörlüğünü TUBİTAK UME'den Dr. Burhanettin Yalçınkaya üstlendi. Panelde söz alan Pakistan Karaçi Üniversitesi Kimya Araştırma Enstitüsü Uluslararası Kimyasal ve Biyolojik Bilimler Merkezi'nden Profesör Dr. Syed Ghulam Müşerref, helal ürünlerin test yöntemlerini detaylandıran bir sunum yaptı. 3 boyutlu haritalama ve NGS tabanlı yöntemin domuz etini net şekilde ayrıştırılabildiğini belirten Müşerref, Pakistan'da ulusal standartların kurulabilmesi için Mükemmeliyet Merkezi inşa ettiklerini ve ilerleyen zamanlarda Jakarta'da test laboratuvarları kurulacaklarını da söyledi.

Endonezya LPPOM MUI Kurumsal Sekreter Müdürü Raafqi Ranasasmita helal gıdaların basınç, sıcak ya da radyasyona maruz kaldığında DNA'larının bozulabileceği uyarısı yaparak "Ürün DNA testinden geçemeyebilir ya da yalancı pozitif çıkabilir. Bu durumda tüketici helal olmayan gıda tüketme riskiyle karşı karşıya kalabilir. Tutarlı sonuç aldığımızdan emin olmak için test hassasiyetinin tekrarlanabilir ve sağlam olmasına dikkat etmemiz gerekiyor. Domuz DNA'sında en iyi test LAMP tekniği ama o da her zaman doğru sonuç veremeyebilir." ifadelerini kullandı.

SMIIC'TEN ÖNEMLİ PROJE

Pakistan Helal Sertifikasyon Test ve Araştırma Hizmetleri Uluslararası Kimyasal ve Biyolojik Bilimler Merkezi Genel Müdürü Dr. Müftü Sayed Arif Ali Shah Alhusaini helal gıda ve şeriat kuralları arasındaki bağlantıyı anlatırken; SMIIC Genel Sekreterliği'nden Dr. Mohammed Ali Al Sheikh SMIIC'in helal testlere yönelik faaliyetlerini anlattı. "İİT Ülkelerinde Laboratuvarlar Arası Helal Testlerin Kıyaslanması" projesi gerçekleştirdiklerini belirten Ali Skeikh, projede aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 10 ülkeden, 15 laboratuvar ve 60 katılımcının yer aldığını söyledi. Ali Skeikh "Sağlıklı kıyas yapabilmek için 4 domuz tespit metodu ve 16 numune yolladık, her numuneyi 3 kez gözden geçirdik. Bu deneyler kesin sonuç verirse standartlarımız arasına ekleyeceğiz." dedi. Lokman Hekim Üniversitesi Helal Ürün Uygulama ve Araştırma Merkezi'nden Dr. Can Türk helal analizler konusunda kimyasal sentez yönteminin en iyi yöntemlerden biri olduğunu söyledi.

10 KİŞİDEN 9'U TEKNOLOJİYE GÜVENİYOR

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Güran Yumuşak'ın moderatörlüğünü yaptığı "Küresel Helal Dijitalleşme ve İnovasyon Yapay Zeka" panelinde ilk olarak Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi'nden Felsefe Doktoru Dr. Firdaus Fanny Putera Perdana söz aldı. Perdana, Malezya'daki helal sektöründe teknolojinin kullanımı ile ilgili yaptıkları araştırmanın sonuçlarını paylaştı. Tüketicilerin teknoloji uygulamaları arasında en az blockchain'e güvendiğini belirten Perdana "Yapay zeka çözümlerine güven yüzde 61, nesnelerin internetine güven yüzde 60. Katılımcıların yüzde 90'ı ise genel olarak teknolojik çözümlerin helal sektördeki sorunların çözülmesi için güvenilir olduğunu ve sektörün dijitalleşmesi gerektiğini düşünüyor." dedi.

KENDİ TEKNOLOJİMİZİ GELİŞTİRMELİYİZ

Panele İngiltere Al Akram Trust'tan katılan Dr. Nazım Zaman, helal sektörde teknolojinin gelişmesiyle ilgili en öncelikli endişenin; yapay zekanın ve sosyal medyanın tekelleşmesi ve birkaç insanın kontrolünde kalması olduğunu söyledi. Nazım Zaman "Uluslararası kuruluşlar yapay zekanın gelişiminde bizim de yer almamız gerektiğinin farkına varmalı. Bizler de kendi teknolojimizi geliştirip Müslüman dünyası için bunu nasıl kullanabileceğimize bakmalıyız. Yapay zekanın gelişimi kağıdın bulunmasından 100 kat daha değerli olacak." uyarısı yaptı.

Helalde dijitalleşme konusunda söz alan Malezya Euro Jasmine Holding Grup İcra Kurulu Başkanı Datuk Seri Mohd Rizal bin Mohd Yusuf, dijitalleşmenin milenyum için kilit rol oynadığını belirterek "Helal pazarda tüketici güvenini, standartlaşmayı ve pazarın genişlemesini sağlamak için dijitalleşmeyi kullanmalıyız." dedi. Malezya İletişim ve Dijital Bakanlığı'ndan Datuk Fadzli Abdul Wahit de, İslami Dijital Ekonomi (IDE) adlı girişimlerinden söz ederek "Avukatlık, start-up'lar, dijital çözümler, ortaklık ve işbirlikleri ile kaynaklar konusunda şirketlere destek sunabiliyoruz."şeklinde konuştu.

SMIIC Genel Sekreterliği Uzmanı Murat Taşarsu "Standartlaşma konusunda dijitalleşmeyi kullanıyoruz. AI Muhabbet Modülü'nü geliştirdik ve zekayı SMIIC direktiflerimizle uyumlu hale getirdik. Standartlar konusunda terminoloji belirlemeye çalıştık." sözleriyle helal endüstrisinde SMIIC'in inovasyona bağlılığına örnek verdi.

HELALİN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK ENGEL EĞİTİMSİZLİK

"Helal Bir Yaşam Kalitesi" başlıklı son panelin moderatörlüğünü SMIIC Genel Sekreteri İhsan Övüt yaptı. Arjantin Helal Catering Uluslararası İlişkiler Departmanı ve Eş Direktörü Melody Amal Khalil Kabalan, dünyadaki 2 milyarlık Müslüman nüfusun adil yaşayabilmesi için için helal - haram ayrımının yapılması gerektiğini hatırlatarak "Dünyada İslamofobi artıyor ve bu kesim ne tükettiğimizi bilmememizi istiyor. Sahte helal sertifikalı ürünleri Müslüman ülkelere satmaya çalışıyorlar. Bunu engellemek için helal eğitimin verilmesi önemli, sahteciliğin önüne ancak bu şekilde geçilebilir." dedi.

İngiltere Helal Space Kurumu'ndan Saeeda Ahmed "Malların hareketi ve istihdamın sağlanması ile ilgili potansiyelleri ortaya çıkarmalıyız. Dünyada Müslüman nüfusu 2 milyara ulaştı, bu epey büyük bir nüfus. Ancak teknik ve mesleki becerilerde eksiğimiz var, gençleri eğitmek için bir programımız yok. Müslümanları helal ekonomi ile ilgili eğitmezseniz; helal ekonomiden istifade edemezler." dedi. Rusquality'den katılım gösteren Murat Nizamov da, Rusya'da 20 milyon Müslüman'ın yaşadığını, helal pazara entegre olabilmek için yeni bir platform oluşturduklarını ve helal alt yapının geliştirilebilmesi için 4 bölgede pilot proje yürütüldüğünü belirtti.