Bakan Gül: ABD'li heyetin şahit olduğu konularla soruşturma farklı gelişmelere gebe

 

"Bin 600 hakim-savcı adayının ataması planlanıyor"

 

Gül, kameralara kapalı devam eden toplantıda basın mensuplarının sorularını da yanıtladı. 31 Aralık 2018 tarihi itibariyle Adalet Bakanlığının toplam personel sayısının 127 bin 158 olduğunu bildiren Gül, "Yargıda arınma sürecinden sonra hakim-savcı sayımız 19 bin 429 olmuştur. 2019 yılı içerisinde bin adli yargı (mezun) 500 avukatlıktan adli yargı, 100 idari yargı olmak üzere toplam bin 600 hakim-savcı adayının ataması planlanmaktadır. 2019 yılı içerisinde toplam 2 bin 870 adli yargı hakim ve savcı adayının stajlarının tamamlanıp hakim ve savcı olarak göreve başlamaları planlanmaktadır" diye konuştu.

 

"3 bin 908 hakim ve savcı ihraç edildi"

 

15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminden önce hakim ve savcı sayısının 14 bin 785 olduğunu bildiren Gül, hain darbe girişiminin ardından 3 bin 908 hakim ve savcının ihraç edildiğini paylaştı.

 

"FETÖ'den tutuklu ve hükümlü sayısı 31 bin 88"

 

FETÖ'ye yönelik rakamları paylaşan Gül, "FETÖ/PDY’den tutuklu ve hükümlü sayısı toplam 31 bin 88. Toplam dosya sayısı 143 bin 872. FETÖ fiili darbe yargılamalarında toplam dava sayısı 289 olup, 241’i sonuçlandı. FETÖ’den 83 ülkeden 432 kişinin iadesi istendi. Sınır dışı eden ülke sayısı 22, sınır dışı edilen kişi sayısı 97 oldu" dedi.

 

Arabuculuk uygulaması

 

Gül, arabuluculuk uygulamasının 14 Kasım 2013'de başladığını anımsatarak, "31 Aralık 2017 tarihine kadar ihtiyari arabuluculuk vardı ve 21 bin 175 dosya arabulucuya gitmişti. 1 Ocak 2018’de ise iş mahkemelerinde arabuluculuk zorunlu hale getirildi. 31 Aralık 2018 itibariyle 414 bin 955 dosya uygulamaya tabi oldu. Bunun 61 bin 88’i ihtiyari olarak arabulucuya gitti. 353 bin 897 dosya ise zorunlu arabuluculuğa ait. 2017 yılında iş mahkemelerinde açılan dosya sayısı 210 bin iken zorunlu arabuluculuk uygulamasıyla birlikte mahkemeye taşınan dosya sayısı 92 bin 482’ye indi. Bu sayede yargının iş yükü önemli ölçüde azaldı. 1 yıl içinde 354 bin 737 zorunlu başvurudan 236 bin 4 dosya olumlu sonuçlanırken, yüzde 67 başarı sağlandı. 2017 yılında 7 bin 818 olan arabulucu sayısı da bugün itibariyle 9 bin 490’a yükseldi" şeklinde konuştu.

 

"Yüzde 82 başarı elde edildi"

 

Ceza hukuku alanında bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olan uzlaşma müessesesinin Türk hukukuna ilk kez 1 Haziran 2005’te girdiğine değinen Gül, "Ceza anlaşmazlıklarını dostane yöntemlerle çözen uzlaştırma, kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemek suretiyle, kamusal barışın yeniden tesisine hizmet ediyor. 2018 yılında uzlaştırma müzakerelerine geçilen 229 bin 376 dosyadan 187 bin 205 dosya uzlaşma ile sonuçlandırılarak yüzde 82 başarı elde edilmiştir. Bugün itibariyle 90 bin 345 dosyanın ise uzlaştırma iş ve işlemleri devam etmektedir. Türkiye’de ilk kez ceza uyuşmazlıklarında uygulanan uzlaştırma kapsamında görev alan uzlaştırmacıların sınavla belirlenmesi gerçekleştirildi. Uzlaştırmacı sınavında başarılı olanlar yapılan değerlendirmelerin ardından göreve başladı. Şu anda sicile kayıtlı 27 bin 534 uzlaştırmacı görev yapmaktadır" ifadelerini kullandı.

 

Gül, konuşmasını şöyle sürdürdü:

  

"694 Sayılı KHK ile 'lekelenmeme hakkı' güçlendi. Böylece vatandaşlarımız soyut ve mesnetsiz ithamlar karşısında korunmuş oldu. Lekelenmeme hakkı kapsamında ihbarlar sonrasında savcılıklarımız tarafından ön değerlendirme sürecine geçilmiştir. Bu kapsamda soruşturmaya yer olmadığına dair verilen karar sayısı 32 bin 718 olmuştur."

 

Adli görüşme odaları

 

İlk olarak 29 adliyede kurulan adli görüşme odalarının sayısının 49 ilde 59’a yükseldiğini ifade eden Gül, bu odaların kullanılmaya başlandığı 2017 yılı Nisan ayından 2018 yılı sonuna kadar adli görüşme odalarında 5 bin civarında dosya kaydının oluşturulduğunu söyledi. Gül, 2 bin 800 cinsel istismar mağduru çocuk ifadesine, bin 900 şiddet ve aile içi şiddet mağduru kişi ifadesine ve 300 tanık ifadesine bu odalarda başvurulduğuna dikkat çekti.

 

"326 bin 47 adet adli sicil belgesi verildi"

 

Gül, 2017 yılının Mart ayından itibaren e-Devlet üzerinden yabancı dilde adli sicil belgesi alınmasına imkan sağlandığını anımsatarak, "Bu kapsamda ilk olarak dört dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca, İtalyanca) bu hizmet verilmeye başlandı. Daha sonra Aralık 2017 içerisinde İspanyolca ve Felemenkçe’nin ilavesi ile 6 yabancı dilde belge verilmeye başlanmıştır. 13 Eylül 2018 tarihinden itibaren ise Danca ve Portekizce’nin ilavesiyle 8 yabancı dilde almaları mümkün hale getirilmiştir. Toplam 326 bin 47 adet adli sicil belgesi verilmiştir" diye konuştu.

 

Gül, noterlikler tarafından yapılan tüm Araç Sicil ve Tescil Sistemi (ARTES) işlemlerinin 1 milyon 788 bin 656'ya ulaştığına dikkat çekti.

 

İki yıl önce bugün İzmir Adliyesine yönelik menfur saldırıyı anımsatan Gül, olayda şehit olan polis memuru Fethi Sekin ile adliye mübaşiri Musa Can'ı, dün Iğdır'da şehit olanları da minnetle andı.

Adalet hizmetini sunan yargının önemli bir teşkilatının yapılan hizmetleri ve yapılacakları genel çerçevede konuşacaklarını belirten Gül, "Yargı ve medya ilişkileri anlamında her ikisine bakıldığında, toplumun bu konudaki hassasiyetlerini, toplumdaki bir arada olmanın getirdiği uyuşmazlıklar, uzlaşma tüm bunların vatandaşlara duyurulması anlamında çok önemli bir hizmet sürdürülüyor." ifadesini kullandı.

Gül, yargının da tüm bu faaliyetini kamunun denetimine açık bir şekilde yaptığını vurgulayarak, bu yüzden duruşmaların aleni olduğunun altını çizdi.

Kural olarak soruşturmaların gizli olduğuna dikkati çeken Gül, "Kovuşturmalar, davalar bütün toplumun denetimine açıktır. İşte bu iletişim, aleniyetin sağlanmasında da medya organlarının çok büyük bir rolü var." dedi.

Gül, 81 ilde basın merkezlerinin ileriki dönemde iletişim fakültesi mezunları ya da bu meslekten olanların da ayrıca bu iletişimi sağlamak üzere birtakım projelerin sürdürüldüğünü bildirerek, "Bu konuda da gazetecilerimizin doğru bilgiye, doğru zamanda hızlı ulaşmaları hususunda da önümüzdeki dönemde arkadaşlarımızın çalışmaları söz konusu." diye konuştu.

Mahkeme kararlarının, toplumun eleştirisine açık olduğuna değinen Gül, şunları söyledi:

"Bu da gazete ve televizyonların, medya organlarının Türkiye kamuoyuna taşımasıyla ortaya çıkan bir durum. Bu nedenle de bizim temel beklentimiz ve herkesin beklentisi verilen kararların, toplumun vicdanını tatmin etmesi. Çünkü Türk milleti adına karar veren yargının en temel meşruiyeti, toplumun mahşeri vicdanındaki meşruiyetidir, desteğidir. Bu konudaki hakimlerin gerekçeleriyle konuştuğu ve toplumu, tarafları ikna ettiği bir süreçte elbette eksiklikleri inkar etmiyoruz.

Çok önemli işlerin yapıldığını ama daha yapılacak işlerin olduğunun da farkındayız. Bunu da hem yargı mensuplarımız hem adliye çalışanlarımız hep birlikte bunu sürdürmenin, gerçekleştirmenin çabası içerisinde olacağız."

- "Temel yaklaşımımız 'güven veren adalet sistemini inşa etmek"

Bakan Gül, herkesin "adalet" beklentisinin bulunduğuna işaret ederek, "Hepimizin en üstün tutması gereken bu adalet ideali. Adalet idealini yaşatmak. Burada hepimizin en büyük temel amacı da bu konuda yargının kararlarını, toplumun mahşeri vicdanında yer bulacak şekilde hakkı ve adaleti tesis etmek. Bu konuda büyük bir çaba var." değerlendirmesinde bulundu.

Temel yaklaşımın, Türkiye'de daha adil bir yargılamanın olacağı bir süreci, eksiklerin giderilerek tamamlamanın sürdürüleceğini ve bunu hedeflediklerini belirten Gül, şu ifadeleri kullandı:

"Temel yaklaşımımız da 'güven veren adalet sistemini inşa etmek'. Önümüzdeki dönemde yargı reformu belgemizin de temel mottosu 'güven veren adalet yaklaşımı'. Birtakım bakanlıkların, hizmet sektörü, müşteri memnuniyeti gibi bir konu değil. Yani 'yargıya, adliyeye işi düşen şu kadar kişi var, memnun oldu, olmadı' ayrı bir kriter.

Ama adliyeye işi düşmeyen bir vatandaş, 'benim adliyeye işim düşerse, orada adil bir şekilde yargılanacağım, güveniyorum' algısını oluşturmak temel paradigmamız. Bu konuda önemli gelişmeler var, sorunlarımız da var elbette. Bu konularda önümüzdeki dönemde en fazla önem verdiğimiz başlıklardan birisi. Çünkü 80 milyonun diyelim ki çok az bir kesimi adliyeye düşüyor ama kişi akşam yatağa yattığında ya da sabah kalktığında 'ben hukukun öngörülebilir olduğu bir toplumda huzur ve güven içerisindeyim, yaşıyorum, yaşayacağım' şeklindeki bir öz güven, yargıya güven temel yaklaşımımız."

- "Yargının aparat olarak kullanıldığı dönemlerde çok acı olaylara şahit olduk"

Bakan Gül, bu konuda çok önemli mesafelerin bulunduğuna vurgu yaparak, "Özellikle FETÖ yargısının bir gece kumpaslarla yaptığı tahribatlar, oluşturduğu deliller, gözaltılar, haksız tutuklamalar dönemlerinde, çok ciddi anlamda yargının aparat olarak kullanıldığı dönemlerde çok acı olaylara şahit olduk. Ama bunları da tahribatı ortadan kaldırıcı şekilde telafi etmek, yargıya güveni artırmak hepimizin görevi. Bu hususta da hep beraber elbette gerçekleştirmek zorundayız." diye konuştu.

Adalet Bakanlığı olarak bu konuda yasal ve yapısal sorunlar üzerine yoğunlaştıklarını, teknik sorunları aşmaya çalıştıklarını söyleyen Gül, "Onun ötesinde yargı elbette bağımsız, tarafsız kendi işlevini sürdürüyor. Ben 2019'un yargıya güvenin tüm vatandaşlarımız, toplumun her kesimi nezdinde artarak, bu güvenin artmaya devam edeceği bir yıl olmasını diliyorum." dedi.

"Yargı reformu sadece hukukçulara bırakılacak bir konu değil" diyen Gül, şunları kaydetti:

"Hepimizin yani o ki tüm Türkiye'yi ilgilendiren bir reform ya da hukuk, adalet her kesimi ilgilendiriyor. Sadece yüzde 20'inin, 30'un, 50'inin 'ben böyle bir reform size layık gördüm, yapıyorum' değil; toplumun her kesimin muhatap olduğu bu konuyu hep birlikte oluşturmak bizim ortak sorumluluğumuz. Bu konuda inşallah 2019 daha ümit veren bir yıl olur diye düşünüyorum.

Yaklaşık 10 milyonun üzerinde, 11 milyona yakın bir dosyanın yargı mensuplarının önünden geçtiği bir yargılama sürecinden bahsediyoruz. Bu konuda hem iş yükünün azaldığı hem yargıya güvenin arttığı bir yıl olmasını diliyorum."

ABD heyetinin Türkiye'deki temasları ve New York Bölge Savcılığında açılan soruşturmaya ilişkin, "Kemal Batmaz'ı da kendi soruşturmaları kapsamında mı dinlediler yoksa bizim talebimizin de bunda bir etkisi var mı? FETÖ'yü tehlikeli bir örgüt olarak tanımlamıyorlar şu anda ama en azından ABD bu örgütün kriminal bir örgüt olduğunun farkına vardı diyebiliyor muyuz?" sorusu üzerine Gül, öncelikle bu konuda ABD'de sonuçlanmış bir soruşturma ya da kovuşturmanın olmadığına işaret etti.

Gül, bitmiş, sonuca varılmış bir süreç olmadığı sürece bunu söylemek için erken olduğunu ama soruşturmanın adı ve amacı açısından da bu sürecin çok önemli olduğunu vurguladı.

Bakan Gül, Türkiye'nin FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in iadesi talebine ilişkin sürecin siyasi bir boyutunun da bulunduğunu ama bunun hukuk çerçevesinde olmasını beklediklerini ifade etti.

"Bu konuda ABD'ye seyahatiniz söz konusu olacak mı?" sorusu üzerine Gül, yeni ABD Adalet Bakanının belirlenmesinin ardından bunun olabileceğini söyledi.

- "Değerli bir husus"

Gül, ABD'de yürütülen soruşturmanın Türkiye'nin taleplerinin dışında en azından tutuklama veya denetimli serbestliğe gidip gitmeyeceğine yönelik değerlendirmesinin sorulması üzerine, bunların tamamının soruşturma sonucunda görüleceği görüşünü paylaştı.

Bakan Gül, ABD heyetinin FETÖ soruşturmaları kapsamında Türkiye'de yaptığı temaslara ilişkin, şunları kaydetti:

"Bir savcının ABD'den gelip bu konuyla ilgili öyle ya da böyle sorular sorması, 12 saat adliyede kalmaları, kendi soruşturmaları ya da burada bizim diğer taleplerimizle ilgili değerli bir husus. Ama ihtiyatlı da olmak istiyorum çünkü süreç son tahlilde ABD'de farklı. Başka örneklerini de gördük ki bu konuda şu ana kadar olumlu hiçbir adım da olmadı, çok haklı taleplerimize göre.

Biz burada elimizden gelen tüm hukuki desteği vermek, süreci Türkiye adına takip etmek istiyoruz. Hukukun gereği olumlu bir sonuç çıkması... Bunların terör örgütü olduğu, mali açıdan, hukuki açıdan her türlü illegal yollarının olduğu tüm boyutlarıyla ispatlı. Dolayısıyla Amerika mercilerince de bunun tescili önemli. Ama onun dışında da Türk yargısı tescil etmiş zaten. Biz başka bir şey, lütuf da istemiyoruz. Türk yargısının tespit ettiği, talep ettiği iadeyi hukuk çerçevesinde bekliyoruz. Yani elimizde çok güçlü delillerimiz de var ve sözleşmenin gereği bunu iade etme zorunluluğu var."

Gül, konunun diğer boyutlarını da takip ettiklerini vurguladı. Bu noktada ihtiyatlı olmak gerektiğinin önemine işaret eden Bakan Gül, ABD'li heyet ve New York'taki soruşturmaya yönelik bir başka soruya, "Elbette tüm bilgi ve belgelerle besleniyor, beslenecektir." yanıtını verdi.