Türkiye asrın felaketi karşısında tek yürek oldu... Yaralarımızı birlikte sardık

Türkiye geçen yıl art arda iki büyük depremle asrın felaketini yaşadı. 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremlerde 53 bin 537 vatandaşını kaybeden Türkiye, Anadolu irfanıyla ayağa kalkmaya başladı.

Yaşanan felaketin ardından devlet-millet el ele seferberlik başlattı. Yıkılan illerde bir yandan afet konutları yükselirken, diğer yandan depremzede ailelerin refahı için tüm Türkiye birlik olup yaraları sarmaya çalıştı.

Türkiye, geçen yıl bugün "asrın felaketi"ne uyandı, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin acısıyla sarsıldı. 14 milyon vatandaşı doğrudan etkileyen depremler nedeniyle Türkiye, uluslararası yardımı da içeren 4. seviye alarm verdi, ülke genelinde 7 gün milli yas ilan edildi. Kahramanmaraş'ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ'ı vuran felakette 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.

650 BİN PERSONEL

Deprem sonrası 93 ülkeden arama kurtarma ekipleri bölgede çalışmalara katıldı. 120 bin kilometrekarelik alanda 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ile mahallede ağır yıkımlar meydana geldi, OHAL ilan edildi. Tüm kamu kuruluşları, mahalli idareler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerin seferber olduğu deprem sonrası, bölgeye su, gıda, ilaç ve giyecek başta olmak üzere tüm yaşam malzemeleri hızla gönderildi. Depremlerde yıkılan 38 bin 901 binada arama, yaşam olduğu belirlenen 26 bin binada arama kurtarma faaliyeti gerçekleştirildi. Bölgede müdahale çalışmaları kapsamında 11 bin 488'i uluslararası, 35 bin 250'si arama kurtarma, 142 bini güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin personel görev yaptı. Bölgeye 106 milyar 728 milyon lira kaynak aktarıldı. Geçici barınma hizmeti kapsamında bugüne kadar 349 bin haneye toplam 14 milyar 453 milyon lira "kira destek ödemesi" yapıldı. Bu kapsamda ev sahiplerine 7 bin 500, kiracılara ise 5 bin lira kira destek ödemesi devam ediyor.

YARALAR 1 YILDA BÖYLE SARILDI

◗ 500 atom bombası gücündeki depremler, 120 bin kilometrekarelik alanda (90 ülkeden büyük) etkili oldu.

◗ 53 bin 537 can kaybı, 107 bin 213 yaralı

◗ 38 bin 901 bina yıkıldı, 200 bin 250 bina ağır hasar gördü.

◗ Hatay'da 400 metrelik yarık oluştu.

◗ K.Maraş'ta Çiğli Köyü 6.5 metre, Değirmenkaya Köyü 6 metre kaydı.

◗ 350 çadırkentte, 645 bin çadır 2.5 milyon kişiye yuva oldu.

◗ 414 konteyner kent kuruldu. 215 bin 188 konteynere 690 bin 644 afetzede yerleşti.

◗ 2 ayda tamamlanan Defne Devlet Hastanesi'nde 256'sı hekim, bin 44 sağlık çalışanı hizmet vermeye başladı.

◗ 10 ayda 349 bin 79 haneye 14 milyar 452 milyon 608 bin lira kira yardımı yapıldı.

◗ 680 bin konut ve köy evi ile 170 bin ticari alan için zemin etütleri tamamlandı.

◗ Felaketin üzerinden 18 gün geçmişken kalıcı konutlar için ilk temel atıldı, 80 gün sonra köy evleri teslim edildi.

◗ Türkiye Tek Yürek kampanyasında 128 milyar 949 milyon TL toplandı. Bu rakamın 79 milyar 263 milyon TL'si harcandı.

◗ Kira, taşınma yardımı, destek ve yakını vefat edene yardım ödemesi kapsamında 43 milyar lira nakdi yardım yapıldı.

◗ Depremden etkilenen işletme sahiplerinin KOSGEB 2023 borçları silindi.

◗ Bölgedeki KOBİ'ler için KOSGEB eliyle 450 milyon dolarlık kaynak devreye girdi.

HAYAT 04.17'DE DURDU

Adıyaman Kahta'da bulunan tarihi Karakuş Tümülüsü'nün simgesi olan kuşun yer aldığı kule saat 6 Şubat 04.17'de durdu. Adıyaman Belediyesi de Eylül 2023'te yaptığı kamuoyu araştırmaları sonucunda, saatin yeniden çalıştırılmamasına karar verdi. Saatler, 1 yıldır 11 ilde yıkıma neden olan depremin yaşandığı vakti gösteriyor. Adıyaman Belediye Başkanı Süleyman Kılınç, "Hakikaten bir kıyamet senaryosu yaşadık" dedi.

MADENCİLERDEN GÖNÜL KÖPRÜSÜ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, sosyal medya üzerinden 6 Şubat depremlerinde arama kurtarma çalışmalarında görev alan madencilere ilişkin paylaşımda bulundu. Bayraktar, X sosyal medya platformundan, Hatay'da üç madencinin enkazdan kurtardığı aile ve kızlarıyla depremden 1 yıl sonraki buluşmasına ilişkin videolu paylaşım yaptı. Bayraktar, "Yasin Sever, Ertan Akar ve İlyas Açıkgöz... 6 Şubat depremleri sonrası bölgede canla başla görev yapan binlerce madenci kahramanımızdan sadece üçü. Tam bir yıl sonra o kahramanlar Hatay'da enkazdan kurtardıkları Tuğçe Gövtaş, kızları Eylül ve Ecem ile buluştu" dedi. Adıyaman'da da enkaz altında kalan Songül Göksu'yu üçüncü gün kurtaran madenciler ise tedavi sürecinde ziyaretleriyle moral verdikleri genç kızla iletişimi sürdürüyor. 18 yıllık madenci Sinan Durdu, "8 günü 80 gün gibi yaşadık" dedi.

ADIYAMAN'DA BİR YILDAKİ DEĞİŞİM

6 Şubat depremlerinde binlerce binanın yıkıldığı Adıyaman, afetin birinci yılında havadan görüntülendi. Depremin hemen ardından çekilen görüntüler ile bir yıl aradan sonra aynı açıdan çekilen yeni görüntüler karşılaştırıldığında kentin yeniden ayağa kaldırılması için yapılan çalışmalar dikkat çekti.

SEVDİKLERİNE KOŞTULAR

Depremin yaşandığı tarihten bu yana soğuk, sıcak, yağmur çamur, kar kış demeden mezarlıkları boş bırakmayan Adıyamanlılar birinci yıldönümünde de depremde kaybettikleri sevdiklerini yalnız bırakmadı. 1 yıl geçmesine rağmen acıların halen çok taze olduğu Adıyaman'da ziyaretler sırasında gözyaşı adeta sel oldu. Kimi kaybettiği torununa oyuncak bir ayı, kimi biricik oğluna en sevdiği takımın formasını, kimi avukat olacak yeğenine bir cübbe, kimi ise okula başladığını göremeyen dedesine birinci sınıfta aldığı takdir belgesini getirdi. Kocasını, 3 oğlu ile 1 gelinini ve biri 6 aylık 3 torununu depremde kaybeden 62 yaşındaki Kadriye Çakırtaş, "Acı bitmiyor. Hayat geçmiyor. Evlat giderse hayat biter, Allah'a emanet ettim onları" dedi.

AFETZEDELER YENİ YUVASINA KAVUŞTU

Asrın felaketinin ardından konut seferberliği yapan devlet anahtarları tek tek teslim ediyor. Hatay'da yeni yuvasının anahtarını Başkan Erdoğan'ın elinden alan Ramazan Çelen "Çok harika olmuş. Allah, devletimize zeval vermesin" dedi.

Asrın felaketinde en büyük yıkım Hatay'da yaşandı. Felaketin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı TOKİ ile afet konutlarının inşasına başladı. Teslime hazır hale gelen konutların hak sahipleri 3 Şubat'ta Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle kura çekimi ile belirlendi. Kurayla konutları belli olan afetzede vatandaşlar, 4 Şubat'ta evlerine kavuştu. Asrın felaketinin yıldönümünde depremzedelerin yeni evlerine kavuştuğu Payas ilçesinde 1. Etap projesi kapsamında inşa edilen 827 konuttan yapımı tamamlananlar hak sahiplerine teslim edildi.

HERKESE TEŞEKKÜRLER

Depreme Hatay Payas'ta yakalanan Ramazan Çelen, depremde evini kaybetti. Emekli olan Çelen, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın elinden yeni evinin anahtarını aldı. Çelen, "Deprem olduğunda yerimizden kıpırdayamadık. Kendimizi güçlükle evden dışarı attık. Tekrar aynı şeyleri yaşamak kötü durum oldu. Rabbim bir daha böyle bir durumu göstermesin. Mutluluk verici ve çok güzel. Çok harika olmuş. Allah devletimize zarar ziyan vermesin. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a Allah uzun ömürler versin. Emeği geçen herkese teşekkür ederim" dedi.

530 KONUT MART SONU

Payas afet konutlarında anahtarların sahiplerine teslim edildiğini söyleyen Payas Belediyesi Afet İşleri Müdürü Fatih Beluk, "3+1 530 konutu mart ayının ortalarında teslim edeceğiz" diye konuştu.

2 AYDA 75 BİN, YIL SONUNA KADAR 200 BİN KONUT

Adana'da 2 bin 408, Adıyaman'da 6001, Diyarbakır'da 4 bin 500, Elazığ'da 2 bin 736, Gaziantep'te 15 bin 160, Hatay'da 10 bin 418, Kahramanmaraş'ta 19 bin 501, Kilis'te 2 bin 11, Malatya'da 6 bin 672, Osmaniye'de 3 bin 638, Şanlıurfa'da 2 bin 319 konutun kura çekimi yapılacak. 45 bin 901 konutun kurası, bu ayın ilk 10 günü içinde çekilecek.

DEPREMİN YÜKÜNÜ ŞEHİR HASTANELERİ ALDI

BAŞKAN Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla kurulan şehir hastaneleri, pandemide olduğu gibi bir yıl önce büyük depremlerin de yükünü çekti. Özellikle deprem bölgesine yakın noktada bulunan Mersin Şehir Hastanesi 15 bin civarında hastaya hizmet verdi. Başhekim Doç. Dr. Bahar Aydınlı şöyle konuştu: "İyi ki şehir hastaneleri var, dedik. O gün tüm hastaneyi 2 saat içerisinde boşalttık ve hasta beklemeye başladık. Deprem başladığındaki tescilimiz bin 340'tı, 2 gün sonra hastanemizde yatan hasta sayısı bin 789'du. Doktorlarımız yakınlarını kaybetseler de gelen depremzedelere yardım edebilmek için arkaya dönüp gözyaşlarını sildiler, öne dönüp hastalarını tedavi ettiler. Şehir hastanelerinin bu kapasitesi olmasaydı, bu kadar sağlık hizmet ordusu olmasaydı gerçekten altından kalkmakta zorlanırdık."

GEMİDE YENİDEN HAYAT

Hatay'ın İskenderun ilçesinde evleri yıkılan veya hasar gören 1000'e yakın afetzede, İskenderun Körfezi'nde konuşlanan Karadeniz Lifeship Süheyla Sultan Gemisi'nde barınıyor. Çocuklar geminin üst teras katında oluşturulan alanda futbol oynuyor, çeşitli etkinliklere katılıyor. Yemekhanede 3 öğün yemek verilen gemide, deprem mağdurları 1 yıldır birbirlerine destek oluyor. LGS kapsamındaki merkezi sınav ve YKS'ye hazırlanan depremzede öğrencilere tahsis edilen ve öğrencileri sınavlara hazırlayan aynı şirkete ait Rauf Bey Gemisi de şu an 472 öğrencinin eğitim gördüğü lise olarak hizmet veriyor.

SAĞLIK ORDUSU HER YERE KOŞTU

Depremlerin hemen ardından Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda bölgede 21 bin 204 hekim, 62 bin 590 sağlık çalışanı ile 15 bin 883 UMKE ve Acil Sağlık Hizmetleri personeli görevlendirildi. Deprem sonrası tarihin en büyük hasta nakil operasyonuna imza atılırken, hava, kara ve deniz yoluyla 51 bin 665 hasta ve yaralı depremzede farklı illere nakledildi. En ağır hasarı alan illerden Hatay'da yapımı tamamlanan 7 devlet hastanesi kapılarını bölge halkına açtı, 3 yeni devlet hastanesinin de üç ay içerisinde hizmete başlaması planlanıyor. Tetanos hastalığını önlemek için enkaz altından çıkarılan yaralılara ve enkaz arama çalışmalarında görev alan tüm personele tetanos aşısı yapıldı. KKK, kuduz ve Hepatit-B aşıları ile bebek ve çocukluk çağı aşıları da sağlık ekiplerince uygulandı.

İLK GELDİLER EN SON GİTTİLER

Depremin ardından Türkiye'ye ulaşan ilk yabancı ekip, Azerbaycan Olağanüstü Haller Bakanlığı'na bağlı ekipler oldu. Azerbaycan, yardım için 41 sağlık personeli, 725 kişi gönderdi. 6 Şubat 2023'te Türkiye'ye ulaşan ekipler, yaklaşık 1 ay hem arama kurtarmada hem de diğer faaliyetlerde görev yaptı. Martın ilk haftasına kadar görevlerini sürdüren Azerbaycanlı arama kurtarma uzmanları, Türkiye'yi en son terk eden ekip oldu. Albay Elşad Zerbeliyev, "Azerbaycanlı ekipler 53 kişiyi enkazdan sağ kurtardı. Deprem bölgesinde 2 sahra hastanesi kurduk. Bu hastanelerde 3 bin kişi tedavi edildi. Türkiye'ye ilk Azerbaycanlı ekipler ulaşmıştı. Son terk eden de biz olduk" dedi.

'BABAMIN MİRASINI YAŞATACAĞIM'

6 Şubat depreminde AK Parti 27. Dönem Adıyaman Milletvekili Yakup Taş ve ailesinden 27 kişi aynı apartmanda hayatını kaybetti. Depremden bir gün önce Danışmanı Ahmet Demir'in nişan töreni için Adıyaman'a gelen Taş, eşi Emine Hanım Taş'ın da içinde bulunduğu 27 akrabası ile can verdi. Yakup Taş ve yakınları enkazdan çıkartılarak merkeze bağlı Börgenek Köyü'ndeki aile mezarlığına defnedildi. Babasının mezarı başına gidip dua eden Yakup Taş'ın oğlu Kaan Taş, babasını anlattı: "İnsanlar tarafından sevilen ve sayılan bir insandı. İçerisinde kırgınlığı olmayan hoşgörülü bir insandı. Herkesten bunu duymak bizi sevindiriyor. Bize bu yolda güzel bir miras bıraktı. Biz de onun mirasını devam ettirmeye çalışacağız."