30 Nisan 2024 Salı / 22 Ramazan 1445

Çözüm için üçlü irade

Suriye’nin geleceği için büyük önem taşıyan tarihi Soçi zirvesinde Erdoğan, Putin ve Ruhani bir araya geldi. Rusya’nın ev sahipliğindeki üçlü zirvede siyasi çözüm için yeni bir aşamaya geçildi.

NUH ALBAYRAK23 Kasım 2017 Perşembe 07:00 - Güncelleme:
Çözüm için üçlü irade

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Soçi’de Suriye konulu zirve gerçekleştirdi.Sanatoryum Rus’ta yapılan ve 2 saat süren görüşme sonrası liderler ortak basın açıklaması yaptı. Putin ve Ruhani ile kritik meseleleri samimiyetle ele aldıklarını ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’de ateşkes tesis edilmesi amacıyla attığımız adımları tekrar gözden geçirdik. Suriye’de özgür, adil ve şeffaf bir siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak hususunda görüş birliğine varmış bulunuyoruz. Soçi’de düzenlenmesi öngörülen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi›nin bu ilkeler temelinde siyasi sürece anlamlı katma değer sağlaması için eşgüdüm içinde çalışmaya karar verdik” ifadesini kullandı. 

KİMSE BEKLEMEMELİ

Bu çabaların başarısının rejim ve muhalefetin tutumuna bağlı olduğunu vurgulayan Erdoğan, şöyle devam etti: “Bu süreçte ayrıca üç garantör ülkenin bugüne kadar ortaya koydukları karşılıklı hassasiyetlere saygı ve uzlaşı anlayışını sürdürmeleri kritik oynayacaktır. Bu bağlamda Suriye›nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğüyle, ülkemizin milli güvenliğine kasteden terörist unsurların süreçten dışlanması, Türkiye olarak önceliklerimiz arasında yer almaya devam edecektir.

MEŞRU GÖREMEYİZ

 Milli güvenliğimize kasteden bir terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı, aynı platformda yer almamızı bizden kimse beklememelidir. Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve siyasi birliğine bağlılığımızı ifade ediyorsak, bu ülkeyi bölmeye çalışan eli kanlı bir çeteyi meşru bir aktör olarak göremeyiz.”        

UMUT IŞIĞI OLACAK

Erdoğan, Rusya Lideri Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile gerçekleştirdikleri istişarede ayrıca Suriye’de güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesinin önemini vurguladıklarına dikkati çekerek, şunları kaydetti:  “Bu önlemlerin kademeli olarak devreye sokulması amacıyla insani yardımların ihtiyaç sahiplerine engelsiz ve kesintisiz ulaştırılması, ayrıca tutukluların karşılıklı salıverilmesi dahil atılabilecek her türlü adımı gözden geçirdik. Tabii bugün vardığımız noktanın özellikle Suriye’nin barış ve istikrara yeniden kavuşması ve halkın acılarının dindirilmesi için bir umut ışığı teşkil edeceğine inanıyorum. Tabii İdlib sorununun çözülmesi, Afrin’deki olumsuzlukların giderilmesi inanıyorum ki Suriye sürecindeki bu olumlu gelişmelerin önemli atlama taşları olacaktır.”

PUTİN: DİYALOG KONGRESİ YAPILACAK

PUTİN ise Türkiye ve İran’ın desteğiyle, Suriye’nin parçalanmasının önlendiğini belirterek, “İki liderin üstlendikleri rol olmasaydı, Suriye’de askeri sürecin sonlanması mümkün olmazdı. Suriye’de artık siyasi çözüme yönelik yeni bir aşamaya geçildi.”dedi. Üç ülke krizin çözümüne yönelik ortak bir metnin imzalandığını aktaran Putin,  “Söz konusu metinle, üç garantör ülke arasında Suriye’de atılacak adımlar belirleniyor” diye konuştu. Üçlü zirvede, Suriye’nin yeniden inşasının da ele alındığına işaret eden Putin, şöyle konuştu: “Türkiye, İran ve Rusya, Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin yapılması konusunda mutabık kaldı. İlgili bakanlıklara Soçi’de yapılacak bu kongrenin tarihinin ve yapısının şekillendirilmesi için talimat verildi.” 

RUHANİ: TERÖR ARAÇ OLAMAZ

RUHANİ de zirvenin DEAŞ’ın Suriye ve Irak’ta yok olduğu bir döneme denk geldiğini belirterek, “Bütün dünyanın şunu bilmesi gerekiyor ki terör hiçbir ülke için iyi bir araç olamaz ve bütün ülkeler için tehlike yaratıyor. DEAŞ konusunda bunu gördük” dedi.  Zirvenin samimi bir ortamda yapıldığını ve üç ülkenin fikirlerini açıkça beyan ettiğini kaydeden Ruhani, “Amaç, burada oluşacak Ulusal Diyalog Kongresi’nde, bütün tarafların, Suriye’ye karşı ve hatta rejim taraftarı olanların bir araya gelerek ülkenin geleceği için müzakere etmeleri. Yabancı güçlerin Suriye’ye müdahalesi bitmeli” diye konuştu. 

DESTEKLENMELİ

Ruhani, şunları kaydetti: “Bu kongrede yeni anayasa için zemin oluşacak ve yeni anayasa için özgür ve adil bir seçim yapılacak. Bu, bütün bölge için barış ve istikrar getirebilir. Bu üç ülke, özellikle Suriye’de olmak üzere, hassas Ortadoğu bölgesindeki barış ve istikrarın sağlanması, mültecilerin evlerine ve vatanlarına dönmeleri ve Suriye’nin yeniden imarı için tüm ülkeleri destek vermeye çağırıyor.” 

DİYALOG İÇİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ

Türkiye’nin PYD resti ortak açıklamaya da yansıdı. Yapılması kararlaştırılan Diyalog Kongresi’ne ülkenin toprak bütünlüğüne bağlı muhaliflerin katılacağı vurgulandı.

Cumhurbaşkanı RCumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Ruhani arasında yapılan zirve sonrası siyasi çözüm ile toprak bütünlüğünün altını çizen mesajlar verildi. Zirve sonrası yapılan ortak açıklamada önemli mesajlar verildi. Açıklamaya göre, liderler, terör örgütlerine karşı iş birliğini sürdürme konusunda mutabık kaldı. Liderler şiddetin azaltılmasında sağlanan ilerlemenin kaybedilmemesinin teminine yönelik eşgüdümlü çabalarını sürdürmeyi kararlaştırdı. Suriyelilere, ülkelerinin birliğini yeniden tesis etmelerinde, Suriye halkının desteğini alacak bir anayasayla sonuçlanmak üzere, Suriyelilerin öncülüğünde  ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir süreç ve katılmaya ehil tüm Suriyelilerin  BM’nin uygun şekilde gözetimi altında oy kullanacağı serbest ve adil seçimler vasıtasıyla ihtilafa siyasi çözüm bulmalarında yardımcı olmak hususunda mutabık kalındı.      

3 ÜLKE KARAR VERECEK

Liderler, Suriye’nin bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini teyit etti. Suriye ihtilafının çözümüne yönelik hiçbir siyasi girişimin Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne hiçbir suretle halel getiremeyeceğini vurguladı. Ülkenin bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve parçalanamaz karakterine bağlı olan muhalefeti yakın gelecekte Soçi’de düzenlenecek Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne yapıcı şekilde katılım sağlamaya çağıran devlet başkanları, Kongrenin başarısı için aktif katkıda bulunmak hususunda mutabık kaldı. İran, Rusya ve Türkiye, Kongre’nin katılımcılarını aralarında istişare ederek kararlaştıracak.

TUTUKLLARIN DURUMU

Devlet başkanları, hızlı, güvenli ve kesintisiz insani yardım erişimine olan ihtiyacın altını çizmiş; siyasi süreç ve kalıcı ateşkes için daha iyi koşulların tesis edilmesi amacıyla, tutukluların/alıkonulmuş kimselerin serbest bırakılması, cenazelerin iadesi ve kayıp kişilerin kimliklerinin tespiti de dahil olmak üzere, Suriye’deki tarafların güven arttırıcı önlemler alması gerektiğini vurguladı. Liderler, gerektiğinde yeniden bir araya gelmeyi kararlaştırdı.    

RUHANİ İLE 40 DAKİKA

Cumhurbaşkanı Erdoğan Soçi’deki temasları kapsamında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile görüştü. Basına kapalı olarak gerçekleşen ve 40 dakika sürdü. Görüşmeye Genelkurmay Başkanıl Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji Bakanı Berat Albayrak ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan da katıldı.  

Muhalifler de Riyad’da buluştu

Suriye’deki krize çözüm bulmak için Türkiye, Rusya ve İran liderleri Soçi’de üçlü zirve yaptığı saatlerde Suriyeli muhalifler de Riyad’da bir araya geldi. Suriye Muhalefetinin Riyad’daki toplantısı Suudi Arabistan Dışişleri bakanı Adil el-Cübeyr ve Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın katılımıyla başladı. 24 Kasım’a kadar devam etmesi beklenen toplantının açılış konuşmasını yapan Cübeyr, Suriyelilerin kendi aralarında fikir birlikteliği olmadan ülkedeki çözümden söz edilemeyeceğini söyledi. BM Suriye Özel Temsilcisi Mistura da, “Gelecek günlerde Suriye krizinin çözümü için gerekli olan siyasi çerçeveyi ortaya koyacağız”  dedi.