Prof. Dr. Beyza Bilgin: Akıl baliğ olana farz

Türkiye’nin ilahiyat kökenli ilk kadın vaizi  Prof. Dr. Beyza Bilgin, fen fakültesinde istikbal vaad eden bir öğrenciyken “Dinimi öğreneceğim” diyerek  okulunu bırakıp ilahiyat okuyan bir akademisyen. Din eğitimi uzmanı Prof. Dr.Beyza Bilgin, Ramazan ayına dair sorularımıza yanıt verdi.

-Ramazan ve Oruç nedir ne demektir?

Ramazan, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'e vahyin inmeye başladığı bir Arap ayıdır. Bu başlangıçtan sonra 23 yıl süreyle bütün diğer aylarda da vahiyler inmeye devam etmiştir. Fakat başlangıç çok önemlidir, Ramazan ayı diğer aylar içinde farklı bir değer kazanmış, kendisine "on bir ayın sultanı" denilmiştir. Hz. Peygamberin Medine'ye Hicretinin ikinci yılında bu ayda oruç ibadetinin farz kılınmasıyla Ramazan ayı Kuran ayetleri içinde yer alan tek ay olma şerefini de kazanmıştır. Oruç ibadeti Kuran'ın ifadesiyle korunma amacına yöneliktir, yani bir terbiye yolu olarak farz kılınmıştır, ayet mealen şöyledir: "Ey inananlar, oruç sizden öncekilere yazıldığı gibi size de yazıldı, korunmanız için" (2Bakara183 vd.). Ramazan ayı ibadetlerin yoğunlaştığı aydır, onda diğer aylarda olmayan ibadetler ve yükümlülükler vardır. Orucun yanı sıra hatimler, teravih namazları, fidyeler, fitreler, zekatlar hep bu aydadır. Ayetlerin tefsirine bakıldığında daha çok bilgi edinilebilir.

-Oruç tutmak kimlere farzdır?

Oruç tutmak, bütün diğer ibadetlerde ve mükellefiyetlerde olduğu gibi, akıl ve baliğ olanlara, yani akıllı olan ve aklını kullanabilecek olgunluğa erişmiş olana farzdır.

Tutamayan fidye versin

Kuran'ın ilgili ayetlerinde diğer teferruat da bildirilmiştir, şöyle ki: Oruç sayılı günlerdir. Hasta veya yolculukta olanınız, tutmadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Oruca güç yetiremeyenler fidye versin veya bir yoksulu doyursun" (2Bakara185). Buradan anlıyoruz ki, oruç tutmak hasta ve yolculukta olmayanlara farzdır. Bir de oruca güç yetiremeyenler vardır, iyileşmeyecek hastalar ve yaşlılar gibi.

-Bilgisizlik veya yanlışlık nedeniyle orucu en çok bozan şeyler nelerdir?

 Bilgisizlik nedeniyle oruç bozmak diye bir şey söz konusu olmamalı bence. Bilgisizce ibadet yapılır mı hiç! Önce bilgi edinilir sonra ibadet edilir. Oruç, yeme içme ve cinsel münasebetle bozulur. Bunu bilmeyerek oruç tutan kimsenin bulunacağını sanmıyorum. Unutmak sebebiyle yeme içmenin orucu bozmayacağı kabul edilmiştir. Kuran'a göre ibadetler ve mükellefiyetler birer imtihandır (29 Ankebut2-3). Oruç da açlıkla ve sabırla imtihandır. Peygamberimiz, "Sabır imanın yarısıdır" "Oruç da imanın yarısıdır" demiştir. Günahlar, mesela gıybet, orucun açlık, susuzluk, cinsel ilişki ile ilgili bölümünü bozmazlar, fakat orucun sevabını ve faziletini yok edebilirler.