Fidye ile fitre arasındaki fark nedir? Fitre ve fidye nedir, kimlere verilir?

Fitre ve Fidyenin aynı şeyler olduğu düşünülse de ikisi farklı kavramlardır. Diyanet, her sene fitre miktarını belirleyip, ramazandan önce duyurur. Fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek miktarı veya bunun ücretidir. Fitre ve fidye bedeli günlük olarak aynıdır. Peki Fidye ile fitre arasındaki fark nedir? Fitre ve fidye nedir, kimlere verilir? İşte Fidye ile fitrenin anlamı ve arasındaki farklar...

FİDYE İLE FİTRE ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Fidye ve fitre bağışı çokça karıştırılsa da arasında fark vardır.

Fidye, Ramazanda elinde olmayan nedenlerden dolayo oruç tutamayan (hastalığı olan veya yaşlılıktan dolayı) kişilerin tutamadığı oruçlara karşılık verdiği paradır. Oruç kefareti olarak da bilinir.

Fitre ise Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak, zengin olan bir Müslümanın, ihtiyaç sahibi kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır.

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın fitre ve fidye için asgari olarak belirlediği rakam aynıdır. Maddi durumu iyi olan kişiler ise belirlenen bu rakamların üzerinde bağış yapabilir.

Kısacası fitre ve fidyenin miktarları aynı, veriliş amacı farklıdır.

FİDYE NEDİR, HANGİ DURUMLARDA GEREKİR?

Fidye, bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel demektir. Dinî bir terim olarak ise, oruç ibadetinin eda edilememesi sebebiyle veya hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddi bedeli ifade eder.

Kur'an-ı Kerim'de, "Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir yoksul doyumu fidye öder." (Bakara, 2/184) buyrulmaktadır. Buna göre ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öder.

Öte yandan Şâfiîlere göre Ramazan ayının kaza borcu herhangi bir mazeret olmaksızın yerine getirilmeden, öteki Ramazan gelecek olursa, kaza borcuna ilaveten bir de fidye ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar.

Hac ve umre ile ilgili görevler yerine getirilirken meydana gelen bazı eksiklikler için uygulanması gereken maddi yaptırım da fidye kapsamına girer.

Bir fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek miktarı veya bunun ücretidir. Bu da "sadaka-i fıtır" ile aynı miktarı ifade eder. Bu, fidyenin asgari ölçüsüdür. İmkânı olanların daha fazla vermesi daha iyidir.

FİTRE NEDİR VE NE ZAMAN VERİLİR?

Halk arasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır. Vacip oluşu, sünnetle sabittir.

Kişi, kendisinin ve küçük çocuklarının fitrelerini vermekle yükümlüdür. Hz. Peygamber, köle-hür, büyük-küçük, kadın-erkek her müslümana fitrenin gerektiğini ifade etmiştir.

Fitreler bir fakire verilebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtılabilir.

Fıtır sadakasının vacip olma zamanı Ramazan bayramının birinci günü olmakla birlikte, bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bununla birlikte, bayram günü veya daha sonra da verilebilir. Ancak, bayram namazından önce verilmesi müstehap kabul edilmiştir.

Şâfiî mezhebinde ise; fitreyi, meşru bir mazeret bulunmadıkça bayramın birinci gününün gün batımından sonraya bırakmak haramdır. Fitreyi Ramazan'ın ilk günlerinde vermek de caizdir.

Fitrenin hedefi, bir fakirin içinde yaşadığı toplumun hayat standardına göre bir günlük yiyeceğinin karşılanması, böylece bayram sevincine iştirak etmesine katkıda bulunmaktır.

Günümüzde fıtır sadakası miktarının belirlenmesinde, kişinin bir günlük (iki öğün) normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktarın ölçü alınması daha uygundur. Kişi dinen zengin sayılanlara, usûlüne (anne, baba, dedeler ve nineler), fürûuna (çocuk ve torunlar) ve eşine fıtır sadakası veremez. Fitreler bir fakire verilebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtılabilir. Ancak bir kişiye verilen miktar bir fitreden az olmamalıdır.

2022 FİTRE MİKTARI NE KADAR?

Diyanet İşleri Başkanlığı, 2022 senesi için fitre miktarını günlük 40 TL olarak belirledi.

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın fitre ve fidye için asgari olarak belirlediği rakam aynıdır. Maddi durumu iyi olan kişiler ise belirlenen bu rakamların üzerinde bağış yapabilir.

Fidye ve fitre miktarları hesaba referans ücret olarak temelde aynı rakamlardır. Ancak Fitre her halükarda 1 birim ödenirken fidye ise elinde olmayan nedenlerle tutamadığı oruç günü sayısı ile çarparak ödeyeceği miktardır.

Kısacası fitre ve fidyenin miktarları aynı, veriliş amacı farklıdır.

Ashab-ı bedir duası okunuşu ve fazileti