'İki dirhem bir çekirdek' ne demek? İki dirhem bir çekirdek deyimi ne anlama gelir?

İki dirhem bir çekirdek deyimi sıkça duyduğumuz fakat anlamını tam olarak bilmediğimiz sözlerden biri. Halk arasında sık sık duyduğumuz çoğu deyimin anlamını bilmiyoruz. İki dirhem bir çekirdek deyimi de bunlardan biri. Şık giyinmiş birini görünce söylenen 'İki dirhem bir çekirdek' deyimi ne demektir? Birçoğumuzun merak ettiği bu deyim aslında bir ölçü biriminden dolayı anlam kazanmıştır. Peki şık giyinen insanlar neden bir ölçü birimine benzetilmiştir? İnternette sıkça aratılan sorulardn biri de 'İki dirhem bir çekirdek ne demek?' İşte İki dirhem bir çekirdek deyiminin anlamı..

İKİ DİRHEM BİR ÇEKİRDEK NE DEMEK?

Osmanlı'da okka ölçü biriminin kullanıldığı dönemlerde bir okka bu gün ki ölçülerle 1283 gram yapar. Okkanın da 400 de birine dirhem denir. Dirhem, daha hassas terazilerde kullanılan bir ölçüdür. Alcak sarraflar, dirhemden daha hassas ölçümler için bir ağırlık birimi daha kullanırlar. Buna da çekirdek derlerdi ve karşılığıda 5 santigram idi. Osmanlı altını da bu hesaplara göre 2 dirhem bir çekirdeğe denk gelirdi. Bu durumda giyinişine özen gösterip süslenmiş kişilere mecazi anlamda çok iyi giyindiklerini belli etmek zarif bir dille 'iki dirhem bir çekirdek' deyimi aslında 'altın' gibi giyindin anlamına gelir.

Keçiboynuzu, çekirdeği doğada bitkiler içinde çekirdeği bozulmayan ağırlığı değişmeyen türlerden biri.

Osmanlı ve Arap dünyasında bu keçiboynuzu çekirdekleri ölçü birimi olarak kullanılıyordu.

Elmas ölçümündeki karat ifadesi bir kayısı çekirdeğine karşılık geliyor. “İki dirhem bir çekirdek” deyimindeki çekirdek de keçiboynuzu çekirdeğidir. 16 keçiboynuzu çekirdeği bir dirhem olarak adlandırılıyordu.

Ayrıca şık giyimli insanlara bu sözün söylenmesi de hoş bir iltifat. Eski altın paraların ağırlığı 2 dirhem 1 çekirdeğe tekabül edermiş yani şık giyimli kimseye bir nevi altın yakıştırmasıdır.

İKİ DİRHEM BİR ÇEKİRDEĞİN TDK'DAKİ ANLAMI

İki dirhem bir çekirdek sözünün Türk Dil Kurumu'ndaki tanımı da; "Çok güzel ve özenli giyinmiş" şeklindedir.

DİRHEM NEDİR?

Eski Yunan devletiyle ticarî münasebetler sırasında drahmi kelimesinden Farsça'ya, daha sonra oradan Arapça'ya geçmiştir. Gerek ağırlık gerekse para birimi olarak dirhemin kullanılışı çok eskidir.

Ağırlık Birimi Olarak Dirhem. Metrik sisteme geçilmeden önce insanlar çeşitli ölçü birimleri için yabani hardal tanesi, arpa veya buğday tanesi ve keçi boynuzu çekirdeği gibi tarım ürünleriyle insan vücudunun bazı organlardan (zirâ, kadem, kulaç...) faydalanmışlardır.

Dirhem ve miskalin ilk çağlardaki tanımı Bâbil'in, iki avuç dolusunu ifade eden ölçü birimi mene (manah) kadar götürülebilir. Bu ölçü 505 gr. olup altmışta birine şekel deniyordu. Lidya, Atina, Kıbrıs ve Kapudağı'nın (Cyzique) ilk altın paraları bu ağırlıkta (8,44 gr.) basıldı.

Gümüş para darbedildiğinde bir birim altına karşılık 13 1/3 birim gümüş veriliyordu. Bu gümüş şekel İran'da stater ve Yunan'da tetradrachm (4 drahmi) sayılıyordu. Attik, Korent ve Eğriboz'da stater 8,72 gramdı. Bunun üçte biri kadar olan drahmi 2,91 gr. ile İslâm şer'î dirheminin ağırlığına çok yakındı. Şekel veya stater, Yunan ile ticaret kolaylığı sağlaması için İranlılar tarafından kullanıldı, onlardan da Araplar'a geçti ve İslâm devletinin gümüş para birimi oldu. Dirhemin İslâm toplumlarında kullanıldığı bölge ve zamana göre ölçüsü değişmiştir. Geleneksel İslâm kaynakları şer'î dirhemi 14 kırat olarak nakleder. Dirhemin çeşitleri 20, 10 ve 12 kırat veya 8 ve 4 dânek* takdir edilirken bunların ortalaması olan 14 kırat veya 6 dânek zekât nisabının hesabı için esas alınmıştır. Arap yarımadasında tedavülün tartı esasına dayandığı anlaşılmaktadır. Miskal 20 ve dirhem 14 kırat kabul edilince aralarında daima 7/10 oranı mevcut olur. 7 miskal 140 ve 10 dirhem de yine 140 kırattır. Dirhemin üst katları olarak nevât (çekirdek) 5 dirhem (14,85 gr.), neş veya nısf ukıyye (kıyye) 20 dirhem (59,4 gr.), ukıyye 40 dirhem (118,8 gr.), 12 ukıyye bir rıtl 480 dirhemdir (1425,6 gr.).