Kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır?

Kıdemde teknik bir detay ise yılbaşında ve temmuz ayında tavanın artması. Çalışanların sigortası niteliğinde iki tazminat var. Kıdem ve ihbar... 2018 yılı itibarıyla bu iki tazminat da zamlandı. Kıdemde bir üst limit var. İhbar tazminatı ise brüt maaşa göre değişiyor. Kıdem tazminatı, sigortalı (SSK’lı) çalışanların güvencesi niteliğinde. Kıdeme hak kazanmak için bir işyerinde kesintisiz en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Ancak üst limiti (tavan) var. Çalışana ödenecek tazminatın tavanı memur maaşlarına endeksli. 1 Ocak itibarıyla memur maaşı yüzde 5.69 artmıştı. İşte Kıdem tazminatı hesaplama işlemi ve detayları...
 
5002 LİRAYA YÜKSELDİ

Tazminat tavanı da aynı oranda yani 270 lira artarak 4732 liradan 5002 liraya çıktı. 10 bin lira maaş da olsa kıdem 5002 lira olacak. Artış tutarı küçük gibi görünse de yıllarca aynı işyerinde çalışanlar için büyük bir avantaj ortaya çıkıyor. Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Bunun istisnaları da var.



3600 VE 4500 GÜNLE

Kimler alabilir? Erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabilir. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdem alır. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdeme hak kazanır. Kıdemde zamanaşımı 10 yıl.
 
İhbarda alacak 1.5 maaşa çıkıyor

Yasaya göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. Bunun da süreleri var. Çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta önce haber vermek zorunda. Buna ihbar süresi deniyor. Haber vermeden işten atan tazminat öder.

Ödemeler de işçinin çalıştığı yıla göre 8 hafta yani 1.5 aylık maaşa kadar çıkabiliyor. 10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işveren önceden haber vermek zorunda. Haber vermeden ayrılan, işverene tazminat ödemek zorunda kalabilir. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır. Yani kıdemde olduğu gibi tavan sınırı yok. İşçi maaşlarına 1 Ocak’ta arttığı için bu artış kıdem tazminatında olduğu gibi ihbar tazminatını da artırmış oldu.

1- Kimler kıdem tazminatına hak kazanabilir?

Kıdem tazminatı hakkı işçilere tanınmış bir haktır. Bu kapsamda 4/a’lılar, yani eski adıyla SSK’lılar yer almaktadır. Borçlar Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler hariç tüm işçilerin kıdem tazminatı alma hakkı bulunmaktadır. Bağ-Kur’luların ve memurların kıdem tazminatı alma hakları yoktur.