De-Chinafication

Geçtiğimiz yazıda Ulusal Güvenlik Ekonomisi temelli "Ulusal Güvenlik Endeksi" oluşturulmasından söz etmiştik.

Bu bağlamda 'Üretim güvenliği doktrini' çerçevesinde bazı sektörlerin ön plana çıktığını belirtmiştik:

Nükleer enerji ve uranyum, batarya ve enerji depolama, lityum ile nadir toprak elementleri ve stratejik metaller.

Amaç neydi?

'Stratejik kaynakları' millileştirme, Çin bağımlılığını azaltma ve üretimi içeriye çekme başka bir deyişle 'Trump Trade'.

Amerika Birleşik Devletleri coğrafyasındaki bu yeni 'trend' kendini Avrupa'da da hissettirecek gibi görünüyor.

Devlet eliyle doğrudan korumacılık.

Mevzu 21. Yüzyılın kritik ürün bileşeni 'çip'.

Yer Hollanda.

Hükümet, 2017 yılında Çin Halk Cumhuriyeti tarafından satın alınmış olan Nexperia'ya el koydu.

Avrupa'da çip tedarik kesintisine yol açan bu gelişme in ayak sesleri geçtiğimiz sene duyulmaya başlanmıştı.

Ne ilginçtir ki tetikleyen hamle Atlantik ötesinden gelmişti.

Amerika Birleşik Devletleri, Nexperia'nın Çinli sahibi Wingtech'i tüzel kişilik listesine ekleyerek teknoloji kısıtlamalarını artırmıştı.

Eylül sonu Ekim başı itibarıyla da Hollanda hükümeti ve mahkemesi, 'ulusal güvenlik' ve teknoloji transferi endişelerini gerekçe göstererek Çin'in Nexperia üzerindeki kontrolünü askıya alarak Hollandalı denetçiler atamıştı.

Çin Halk Cumhuriyeti ise 4-9 Ekim 2025'te Çin'de üretilen Nexperia parçalarına ihracat yasağı getirerek misillemede bulundu tabi.

Nexperia, 10 Ekim 2025'te otomobil üreticilerine çip teslimatlarını garanti edemeyeceğini bildirdi.

Nexperia'nın Avrupa Birliği otomotiv sektörüne en büyük çip tedarikçisi olması gerçeği, 12-16 Ekim 2025'te Wingtech protestoları, otomobil grupları (Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği-ACEA, ABD İttifakı) Avrupa ve ötesinde tedarik çeşitlendirmesine rağmen yetmeyeceği, yeni tedarik oluşturmanın zaman alması nedeniyle de üretimin durdurulması başlıklarını öne çıkarıyor.

Ne demiştik:

'Büyük güç mücadelesi' yeni bir 'düzen' için temellerini atıyor.

Anlaşılan Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri'nin 'Çin ile Mücadele' oyununa ucundan dahil oluyor.

Ancak pek tabiiki 'jeopolitik üstünlük, teknolojik bağımsızlık ve stratejik kaynak kontrolü' kavramlarında kazananın belirleneceği bu 'büyük güç mücadelesinde' kazananı belirleyecek olan ise kavram ise tek.

Stratejik 'dayanıklılık'.