Seçimde göreceli olarak en fazla ilgi uyandıran HDP dahi yüzde 10 barajını aşma stratejisinin büyük bir kısmını Alevi ve anti-Erdoğan oylar üzerine kurgulayarak kendisini dar bir alana hapsetmektedir. HDP, pozitif bir ajandadan ziyade anti-Erdoğanizme indirgenmiş bir platformla geniş bir sol ve demokratik cephe kuramaz.

7 Haziran seçimleri herkesin kendi radikalliklerinden arınıp merkeze yaklaşmaya çalıştığı bir seçim olacak gibi. Aday listeleri bize vesayet siyasetinin varlık gerekçesini oluşturan ve demokratikleşmenin önündeki en büyük engeli teşkil eden kimlik siyaseti veya makbul görülmeyen kimliklerin normalleşmesinde önemli bir eşiğin aşıldığını göstermektedir.

Çözüm Süreci’nin toplumsal tabanının genişletilmesinde önemli rol oynayan unsurları şöyle sınıflandırabiliriz: Devletin dilinin değişmesi; medyanın dilinin değişmesi, toplumsal algının değişmesi ve bu değişim ile sürecin asıl mahiyetinin topluma taşınması; Kürt Hareketi’nin Türkiyelileşme stratejisi.

Kürt Siyasal Hareketinin, HDP projesine hayatiyet veren temel saikleri sorgulamasına, Türkiyelileşme projeksiyonunun inkıtaa uğramasına sebebiyet vermesi beklenebilir. Daha Kürt ve Kürdistani bir tonunun siyasal ajandasına damgasını vuracağı, içine kapanan bir Kürt hareketinin Türkiye’nin emokratikleşmesi yürüyüşünden kopma tehlikesi mevcuttur. Kürt meselesinin sivil ve siyasal yönünün baskın olduğu tartışma dönemlerinde bu meselenin Türkiye’nin demokratikleşmesine başat bir katkı verdiği dikkate alınırsa, Türkiye’nin ana akım siyasetinden kopup, sadece Kürt mahallesine sıkışan bir HDP, kendisinden beklenen bu pozitif katkıyı sağlayamayacaktır.

Gülen Cemaati’nin dış politika tasavvuru Türkiye’deki ana akım İslamcı damardan farklı olup Kemalist paradigmayla daha fazla örtüşmektedir. Türkiye’nin yüzleştiği bütün temel dış politika meselelerinde, Cemaat, Kemalist refleksler ortaya koymaktadır. Mısır darbesi ile Suriye krizinde Batı ile beraber hareket edilmesini salık veren Cemaat, İran’la yakın ilişkilere itiraz edip, Batı ile uyumlu izolasyoncu bir politika güdülmesini savunmaktadır.

Türkiye’yi kaybedenler kulübüne dahil edenler, Suriye’deki Baas rejimini, İran’ı, Mısır’daki cuntayı, Suudi Arabistan’ı kazananlar listesine dahil etmekteler. Bu kampın siyaset, toplum-devlet ilişkileri anlayışı ile Arap Baharı’nda sokağa çıkan kitlelerin talepleri birbirleriyle taban tabana zıttır. Sokağa çıkan insanların vizyonuyla uyumlu olan bir dış politikayı “kaybeden” hanesine yazmak dar görüşlü bir yaklaşımdır.

Gülen Cemaati’nin bürokrasideki gücüne dayanarak giriştiği operasyonel mühendislik yeni bir vesayet formunun gelişimine tekabül ettiği için Türkiye demokrasisini tehdit etmektedir.

İslâm ve demokrasinin uyumunu sorgularken asıl kast edilen İslâm ile liberalizmin uyumlu olup olmadığıdır. İslâmcı hareketlerin, halklarının sahip olduğu değer yargılarıyla organik bağ kurabilmesi, onların seçimsel demokrasiyle bir sorun yaşamamalarını sağlamaktadır. Bu durum, uyum sorusuyla asıl kast edilenin demokrasi değil liberalizm olduğunu ortaya koymaktadır.

Arap Baharı’ndaki itiraz kendisini seçim sandığında ifade etme imkanından yoksun insanların itirazıydı. Buna karşın, Türkiye’de Gezi Parkı’yla başlayan protestolar temelinde, son 10 yılda sandık ve demokratik mekanizmalar aracılığıyla yapılamayanı sokağa taşıyıp yapmaya çalışmak yatmaktadır.

Kürt meselesinin siyasal çözümü konusunda Türkiye’de toplumun sahip olduğu mutabakat, ulaştığı siyasal olgunluk ve provakosyonlara karşı edindiği bağışıklık, sürecin daha sorunsuz ilerlemesinin altyapısını hazırlamıştır.