Uzun zamandır devam eden enflasyon sorununa karşı üst düzey bürokraside yapılan yeni atamalar ve uygulanan ilk faiz artırımı ardından ekonomi aktörlerinin beklentilerinin çok yüksek olması anlaşılabilir bir durumdur. Ancak, birkaç yıl içinde kademeli olarak yükselen enflasyonun 650 baz puan yükseltme ile bir anda düşmesini beklemek aşırı iyimserlik olur. Sabırlı, istikrarlı, taviz vermeden uygulanacak olan para ve maliye politikaları, orta vadede meyvelerini verecektir.

2023 seçimleri gerçekten de her bir oyun önemli olduğu ve ülkenin kaderinin tabiri yerindeyse "yeniden yazılacağı" çok kritik bir dönemeci temsil ediyor. Sadece Türkiye değil, tüm dünya Türkiye'deki genel seçimlere kulak kesilmiş, nefesini tutmuş sonuçları bekliyor. 14 Mayıs'taki seçimin sonuçları ise halkımızın 'önce vatan' dediğini ortaya koyuyor.

Kraliçe'nin vefatıyla Londra'nın 96 yıllık köprüsü yıkıldı. III. Charles, göreve geldikten hemen sonra sergilediği hafif gergin tavırlarla Kraliçe'nin bildik ve alışıldık soğukkanlı kişiliğinden farklı bir tutuma sahip olacağını gösteriyor. Pandemi sonrası dönemde değişen dünya düzeninde bir yandan Avrupa içinde ağırlık merkezi olarak Rusya ile ilişkilerin yeniden tanımlanması, diğer yandan Çin'in Uzak Asya'daki pozisyonuna karşı yeniden oluşumlarda uygulayacağı politikalar sadece İngiltere'yi değil, tüm dünyayı etkileyecek.

Gözümüzü Ukrayna'dan biraz daha kuzeye, Kuzey kutbuna ve Arktik Bölgesi'ne çevirdiğimizde bölgenin çoktan ısınmaya başladığını görüyoruz. "Isınma" tabiri hem fiziksel hem de enerji kaynaklarına sahip olma ve paylaşım mücadelelerini kasteden mecazi anlamlarını birlikte kapsıyor. ABD'nin 2008 yılında yaptığı araştırmaya göre, Arktik bölgesinde 90 milyar varil petrol, 48 trilyon metreküp doğalgaz ve 44 milyar varil doğalgaz sıvısı olduğu tahmin ediliyor. Bu rezervlerle bölge dünya petrol rezervinin yüzde 6'lık, dünya doğalgaz rezervinin de yaklaşık yüzde 25'lik kısmına ev sahipliği yapıyor. Buz dağlarının erimeye başlaması zamandan ve maliyetten avantaj sağlayacak kısa kargo rotaları oluşturuyor. Bölgeye ilgi duyan ülkelerin hedefi ulaşım ve uluslararası ticaret yollarına alternatif rotalar bulmak ve en önemlisi bakir enerji kaynaklarına ulaşabilmek.

Ukrayna krizi ile birlikte had safhaya çıkmış; uygulanan ambargolara karşı Rusya, enerji kaynaklarını ve Avrupa'nın enerji bağımlılığını adeta bir silah gibi bu ülkelere karşı kullanmaya başlamıştır. Avrupa'nın yaklaşan kışla birlikte çözüm alternatifleri bulamaması, önemli enerji koridorları üzerinde yer alan Türkiye'nin önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Enerji arz güvenliğinin sağlanması noktasında yerli kaynaklara ağırlık verilmesi, yenilenebilir enerji kaynakları yönünden zengin olan ülkemizde buna yönelik teşvik edici yatırımların ve yeterli stoklamanın yapılması kısa ve orta vadede yaşanabilecek enerji krizlerine yönelik güvencenin artmasını sağlayacaktır.

Dijital platformda birçok yerli dizi ve filmde bireylerin sınırsız özgürlüğü, ailenin önemsizleştirilmesi yanında manevi değerler üzerinde yapılmaya çalışılan tahribat gerçekten endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Bu dizilerde Budizm, Şamanizm gibi inançların ritüellerinin kullanılması da dikkat çekici. Çocuklar ve gençler akranlarından ve çevrelerinden çok çabuk etkilenirler. Gençlerin okul ve sosyal çevresi birçok davranışında önemli belirleyicidir. Hatta aile çok zaman gençler için en az etkilidir.

Yoksul aile çocuğu olmaları nedeniyle okula gelmek yerine günlük işlerde çalışarak karınlarını doyurmaya çalışan gençlere valilik ve üniversite el ele vererek ücretsiz yemek vermeye başlayınca gençlerin çok büyük bir sorunu çözülmüş.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 15 Haziran'dan itibaren ihraç edilmesi planlanan GES'ler, üç ayda bir kupon getirisi sağlayacak şekilde planlanıyor ve asgari gelir garantisi sunarak yurt içi tasarrufların arttırılması ve yatırımcı tabanının genişletilmesine yönelik olarak yatırımcısını teşvik etmeyi hedefliyor. Yatırımcıların TL'ye daha fazla ilgi göstermesi ile dolara yönelik artan talebin hafifletilmesinin ana hedef olarak belirlendiği GES'e ilgi düzeyi, enstrümanın kullanım sürecini de belirleyecektir.

Uluslararası ticarette ABD doları, euro gibi küresel konvertable paralar yerine, ülkeler Bitcoin ya da altcoin'ler üzerinden ticaret yapabilir mi? Konvansiyonel finansal sistemde para aktarımları esnasında banka ve diğer aracı kurumların aldıkları yüksek komisyonlardan kurtulmak mümkün mü? Küresel finansal sistemde ABD başta olmak üzere diğer aracılar by-pass edilebilir mi?

Küresel kronik bir sorun haline gelen göç ile ilgili köklü ve kalıcı politikalar üretmek yerine hangi ülkenin kaç mülteci aldığı üzerinden basit matematik hesapları yaparak sorununun çözülemeyeceği aşikardır. Bu nedenle, göç veren ve göç alan ülkelerin ortak bir platformda çözüm odaklı politikalar geliştirmesi şarttır.

Afrika'da uzun yıllardır devam eden kıtlık ve yoksulluğa paralel olarak yaşanan açlık sorunu tüm dünyanın vicdani değerleri için ağır bir imtihanken, son dönemde yaşanan yangınlar, seller, iklim değişiklikleri, Covid-19 salgını ve geçtiğimiz ay patlayan Ukrayna krizi, gıda güvenliği ile ilgili küresel sorunların yeniden gündeme gelmesine yol açtı. Dünya Bankası'nın 1960'lı yıllarda öne sürdüğü sanayileşme politikaları elbette önemli ve gereklidir. Ancak, sanayileşme çabası tarım gibi stratejik bir sektörün yok edilmesi pahasına gerçekleştirilmemeli, akılcı politikalar ile sürdürülebilir sanayileşme ve tarımsal üretim birlikte yol almalıdır.

Ukrayna Krizi, bölgesel ve küresel muhtemel olumsuz sonuçlarının yanında, akıllı stratejilerle Türkiye gibi önemli bölgesel aktörler açısından önemli stratejik avantajlar da barındırmaktadır. Ülkemizin başta ekonomi, tarım ve enerji alanlarında kısa ve orta vadeli iyi planlanmış politikalarla savaşın zararlarından en az şekilde etkilenip, krizin ortaya koyduğu beklenmedik fırsatlardan da istifade etmesi mümkündür. Özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarının daha etkin kullanımı ve yeşil enerjiye geçilmesi konusunda devam eden stratejiler, Rusya krizi ile birlikte hız kazandı. Enerji koridorlarının oluşturulmasında alternatif güvenli rotaların seçimi ve belli bir ülkeye bağımlılığın azaltılması sıklıkla dillendirilmeye başlandı. Türkiye, kriz sürecinde olabildiğince tarafsız kalarak hem Ukrayna hem de Rusya ile olan ilişkilerini nazik bir düzlemde oldukça başarılı şekilde sürdürmeyi başardı. Zira bu krizde taraf olmanın Türkiye açısından önemli sorunlar doğuracağı bir gerçek. Başta Polonya ve Belarus'a yönelik olmak üzere, Ukrayna'dan can güvenliği nedeniyle ayrılmak zorunda kalan Ukraynalıların sebep olacakları göç dalgası, hedef ülkeler açısından önemli sosyal ve ekonomik problemler doğuracak.

Kadın, eskilerin tabiri ile cins-i latif olmanın ötesinde varlığı lütuf olan bir varlık. Annenin olduğu ev yuvaya dönüşür, kadının olduğu yer güzelleşir. Küçük yaşta anne kaybı, baba kaybından çok daha fazla yakar çocuğu. Burada kastımız ailede babanın önemsiz olduğu değildir elbette. Ama çocuğun ilk yaşları anne ile başka güzeldir. Anne kokusu çocuğu rahatlatır, sakinleştirir, güven verir. Her zaman yetiştirilecek işler, bakılacak çocuklar, adanacak sevdikleri vardır kadının hayatında. O meşhur reklam cingılında söylendiği gibi "çocuk da kariyer de" yapamaz kadın. Zira, erkek meslektaşı ihaleyi kapmak için akşam yemeğine çıkarken kadın bir an önce çocuğu kreşten alıp eve gitme, yemek yapma, büyük çocuğa ödev yaptırma gibi bitmek bilmez onlarca mesai sonrası başka mesailere yetişmeye çalışır.

Başta Ukrayna'ya destek verme vaadinde bulunan ABD ve NATO Zelenskiy'in beklediği düzeyde katkı sağlayamamıştır. AB bölgesi başta olmak üzere küresel ekonomik ve siyasi süreçleri sıkı takip eden Putin, mevcut durumu oldubittiye getirerek istediğini almış görünmektedir.

Enflasyonla mücadele, tüm ekonomik birimlerin topyekün mücadelesi ile başarılı olabilir. Bu nedenle enflasyonla etkin bir mücadele için kamunun yaptığı fedakârlığı destekleyecek şekilde firmaların da özveride bulunması ve çaba sarf etmesi hayati önemdedir. Yastık altında tutulan altının 5 bin ton (300 milyar dolar) olduğunu kabul ettiğimizde, yüzde 10'luk kısmı finansal sisteme dahil edilebilse, 30 milyar dolar gibi bir fon kaynağı açığa çıkacaktır.