İsrail'in stratejisinin ilk etapta Gazze'nin akabinde de Filistin'de birçok şehrin boşaltılarak milyonlarca Filistinlinin ülkelerinden çıkarılması olduğunu görmek hiç de zor değil. Böyle bir durumun gerçekleşmesinin sonucunda bölgedeki dengelerin derinden sarsılacağını söylemek mümkün.

Prigojin ölümü sonrasında arkasında, Ortadoğu coğrafyasının yanı sıra Afrika'da fragile state olarak isimlendirilen devletlerde faaliyet gösteren ve aktif olarak bir dizi suç işlemiş paralı askeri barındıran özel bir askeri şirket bıraktı. Ölümünün suikast olup olmadığından ziyade, Ortadoğu ve Afrika'daki geniş bir alana yayılan söz konusu bu yapının bundan sonra kimin kontrolüne geçeceği asıl sorulması gereken soru. Tamamen tasfiyesi durumunda ise Wagner'ın mirasını devralmak için gönüllü birçok şirketin bulunduğunu da hatırlatmak gerek.

Özel askeri şirketlerin aktif olarak görev aldıkları ülkeler, genellikle üçüncü dünya ülkeleri ya da genel itibariyle savaş ve çatışma alanları. Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri insan hakları ihlalleri ise ülkelerin ikircikli tavırları ve finansal güçleri nedeniyle ört bas edilmekte. Blackwater'ın Irak Nisur Meydanı'nda silahsız kişilere karşı açmış olduğu ateş sonrasında birçok sivilin yaralanması ve ölümünü hatırlamakta yarar var. Saldırının sorumluları Irak yerine ABD'de yargılandı ve yalnızca para cezası aldılar… Wagner'in bir günlük darbe girişimi de bu şirketlerin elindeki personel ve askeri mühimmat ile ulaşabileceği tehlikenin boyutunu gözler önüne serdi.

Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılmasına ilişkin başvurularına Türkiye'nin haklı vetosu, uluslararası diplomasi kanalları aracılığıyla, "Türkiye'nin NATO'nun genişlemesine engel olduğu" gibi bir dizi gerçek dışı söylemle Türkiye karşıtlığına dönüştürülmek isteniyor.

Uluslararası güvenlik tehditlerine ek olarak savaşın ikinci yılında; on binlerce Ukrayna ve Rusya askeri hayatını kaybederken, milyonlarca Ukraynalı göçe zorlandı. Her iki ülke de baharın yaklaşmasıyla savaş alanında hedeflerine ulaşabileceklerine sarsılmaz bir inançla sıkı sıkıya bağlı. Savaşın yıpratıcı doğası ise her iki tarafın da ekonomik ve askeri kaynaklarını zorluyor.

Amini'nin öldürülmesi akabinde İran'da başlayarak küresel bir İran karşıtlığı protesto dalgasına dönüşen gösteriler, rejim karşıtlığında toplumsal bir fay hattını da tetiklemiş gözüküyor. Aynı zamanda küresel ölçekte, toplumlar ve hükümetler tarafından dışlanan bir rejim imajı çiziliyor.

PKK terör örgütü ve uzantısı olan YPG içerisindeki teröristlerin Ukrayna-Rusya savaşında aktif olarak yer aldıklarına yönelik propaganda haberleri, örgütün uluslararası alanda meşrulaştırılma çabalarının bir tezahürü. İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üyelik için başvurmalarının akabinde Türkiye'nin PKK ve YPG'nin terör örgütü olduğunu vurgulaması, Batı merkezli PKK destekçilerinin büyük tepkisine yol açtı. İsveç ve Finlandiya'ya karşı Türkiye'nin haklı itirazı, Batı'da Ankara'ya karşı kara bir propagandaya dönüştü. Ankara'nın Suriye'ye düzenleyeceği harekatla ilgili hem Batı'nın hem de Rusya'nın diplomatik engelleme çabaları dikkat çekici.

NATO tarafından terör örgütü listesinde yer alan PKK'nın İsveç ve Finlandiya'da temsilcilikler açtığı, Türkiye karşısında uzun yıllardır dezenformasyon savaşı yürüttüğü bilinirken, Türkiye'nin her iki ülkenin birliğe katılmasına ilişkin veto kararı, şaşırtıcı düzeyde Batı'nın ikircikli yüzünü yeniden ortaya koyuyor. Öyle ki Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya girmesine karşı haklı itirazlarının taviz koparmak için yapıldığına dair söylemler gündemde. Türkiye'nin, Ukrayna ve Rusya savaşı arasında yürütmüş olduğu başarılı diplomasi trafiğine rağmen Türkiye'nin NATO içerisinde Rusya'nın gizli gücü olduğuna dair dezenformasyon haberleri gündemde. Bu doğrultuda Türkiye'nin NATO üyeliği İsveç ve Fin hükümetlerine yakın kurum ve kuruluşlar tarafından tartışılmaya açılmak isteniyor.

DEAŞ'ın sözde hilafeti yeniden tesis etmesi ve/veya en güçlü dönemine geri dönmesi şimdilik mümkün gözükmese bile yeni liderin seçilmesiyle birlikte Irak, Suriye, Sina Yarımadası, Afrika (özellikle Nijerya, Mozambik ve Mali), Afganistan'da saldırılarına hız veren örgüt geniş bir alanda eylemlerini sürdürüyor. Adnani'nin 2016 yılında yaptığı bir konuşmada; "Ebu Musab el Zarkavi'yi ya da Bin Ladin'i öldürerek DEAŞ'a karşı savaş kazandığınızı mı düşünüyorsunuz?...Ebu Ömer El- Şişani'yi veya Ebu Bekir El Bağdadi'yi öldürürseniz savaşı kazanacağınızı mı düşünüyorsunuz?" ifadesi aslında DEAŞ ile mücadeledeki eksik yanı açığa çıkarıyor.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, birliğin yeniden toparlanmasının yanı sıra, Rusya'ya komşu olan ülkelerin hızla NATO'ya yakınlaşmasına neden oldu. Finlandiya'nın yaz sonlarında, İsveç'in ise hukuksal süreçleri bağlamında 2022 yılının sonbaharında NATO üyeliğine başvuracağına dair söylemler gündemde. NATO üyeliğinin tartışıldığı günlerde İsveç'te yaklaşan bir genel seçimin hazırlığı var. Bu bağlamda İsveç'te, ABD'de yaşanılan başkanlık seçimlerinde Rusya'nın siber saldırılar ve dezenformasyon araçlarıyla müdahalesine benzer bir müdahalenin gerçekleşebileceğine dair endişeler mevcut. Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasından önce yapılan kamuoyu yoklamalarında Finlandiya'nın NATO'ya katılmasına ilişkin olumlu görüş oranı yüzde 18-20 bant aralığında iken, işgal sonrasında bu oran yüzde 68 seviyesine çıktı.