© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları gazete ve haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Tüm Yazarlar
Aysun Bay Karabulut Yazıları
Mantar hep ölümsüzlükle birlikte anılmış
Sümerlerin M.Ö. 3500'den itibaren mantar bitkisini ölümsüzlük sırrında kullanıldıkları rapor edilmiştir. Mantar, Mısır'da da çok değerli bir bitki olarak kabul edilmiş ve sadece Firavunların yediği özel bir yiyecek konumuna yükseltilmiştir. Romalılar ise bitkiler arasında üstün gördükleri mantarı tanrıların yiyeceği olarak kabul etmişlerdir.
Pesketaryen beslenme kalbe iyi geliyor
Pesketaryen beslenme, deniz ürünlerinin sağladığı Omega-3 yağ asitleri gibi besin öğeleriyle birlikte bitki bazlı bir diyetin sağlık faydalarını birleştirirken, et ve diğer hayvansal ürünleri sınırlar veya tamamen dışlar. Bu nedenle, pesketaryen beslenme sıklıkla kalp sağlığını destekleyen bir beslenme tarzı olarak kabul edilir.
Laleden sonra Hollanda'ya uğurladığımız ikinci çiçek: Şakayık
İbrahim Hakkı'nın “Nebatlar Alemi” adlı eserine göre, Padişah IV. Mehmet'in uzak Anadolu şehirlerinden İstanbul'a getirtip Hasbahçe'de yetiştirdiği zarif bahçe şakayığı, sonraları İstanbul'dan İtalya'ya oradan da Almanya'ya ve Hollanda'ya götürülmüştür. Bugün Hollanda çiçekçilerinin elinde ıslah edilmiş muhtelif renklerde katmerli çeşitleri mevcuttur.
İlk enginar kraliçesi Marilyn Monroe idi
Enginar, Latince ismini mitolojide Zeus'un enginara dönüştürdüğü Cynara'dan almış. New York'ta 1920'lerde kazandığı değer nedeniyle “Enginar Savaşları” olarak bilinen bir dönem yaşanmış. Kalifornia'nın Castroville adlı şehri 1959'dan beri her yıl enginar festivaline ev sahipliği yapıyor. Festivalin ilk enginar kraliçesi ise Norma Jean Baker yani ünlü bir aktris olmadan önce Marilyn Monroe.
Kayropraksi nedir? Çigong ne işe yarar?
Kayropraksi, hidroterapi, refleksoloji; manipülatif ve beden temelli tedaviler olarak bilinen alternatif tıp uygulamaları. Geleneksel Çin tıbbının bünyesinde ortaya çıkan alternatif tıp uygulamalarından biri de çigong. Birtakım fiziksel duruş ve beden hareketleri, özellikle nefes uygulamaları ile beden dengesini düzenleyen çigong, insan vücudunda işler halde olan doğal sistemlerin kendi olağan işleyişlerine kavuşturulması ve bu şekilde sağlık sorunlarının giderilmesini hedefliyor.
İsa'dan önce erguvanlar beyaz mıydı?
Markos İncili'nde nakledilen rivayete bakılırsa Romalılar Hz. İsa'yı çarmıha germeden önce ona erguvan rengi bir elbise giydirmiş. Bir başka rivayete göre ise Hz. İsa'nın kendisine ihanet eden havarisi Yahuda İskariot kendisini erguvan ağacına asmış ve bu olaydan sonra aslında beyaz olan erguvan çiçekleri utançtan kızıllaşmaya başlamıştır.
Uyku sorununa papatya, kolay sindirim için rezene
Ortaçağ Avrupa'sında papatyanın yakınlarında yetişen bitkilere bile can verdiğine inanılmıştır. Bu yüzden çiftçiler, yetiştirdikleri ürünlerin arasına mutlaka mayıs papatyası ekmişlerdir. Yaz şenliklerindeki kutlamalarda papatyalardan yapılan taçlar meşhurdur.
Deprem neden olur?
Yerkabuğu neden sürekli hareket halinde? Amerika Ulusal Deprem Bilgi Merkezi (NEIC) şunları belirtiyor: "Yedi büyük kabuk levhası, birkaç daha küçük levhaya bölünmüştür. Tümü yılda 10 ila 130 milimetre arasında değişen hızlarda, birbirleriyle bağlantılı olarak sürekli hareket halindedir." Yine aynı merkez depremlerin çoğunun bu levhaların belirlediği dar kuşaklar içinde kaldığını belirtiyor.
70 derdin devâsı: Meyan kökü
M.Ö. 2500'lü yıllarda Asurlar dönemine ait bir tablette ilk kez yazılı olarak kaydedilen meyan kökü, Yunanlı hekim Teophrastus tarafından tanımlanmıştır. Göğüs hastalığına iyi geldiği not edilmiştir. Evliya Çelebi tarafından 70 çeşit faydasının olduğu belirtilen bitki, Sultan III. Mehmed için hazırlanan tıp risalesinde altı önemli ilaç arasında gösterilmiştir.
Ölümsüzlük suyunun peşinde
Su ile ilgili mitlerin kökeninde, bilinmeyen bir yerde aktığına inanılan, "Âb-ı Hayat" olarak isimlendirilen ve bazı olağanüstü varlıklar tarafından korunduğu kabul edilen kutsal su kaynağı vardır. Bu su kaynağı ölüleri diriltip hastaları iyileştiriyor, yaşlılığı gidererek gençliği geri getiriyordu.
Diyabetle mücadele için kırmızı lahana
Meksika'da yapılan bir bilimsel araştırma ile kırmızı lahananın Tip-2 diyabet karşısında etkili bir mücadele aracı olduğu tespit edilmiştir. Özellikle geleneksel tıp uygulamalarında mayalanmış kırmızılahananın gut hastalığının ve hazımsızlığın tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir.
Firavunun mezarındaki bitki
Mezopotamya'da ortalama 4 bin yıldan beri kültürü yapılan ve MÖ 2000'li yılların sonlarına tarihlenen bir sarımsağın bulunduğu Firavun Tutankhamon'un mezarından elde edilmiş veriye bakılırsa, sarımsak bitkisi Eski Mısır'da da biliniyor ve hem gıda aroması hem de ilaç olarak kullanılıyordu.
DNA hasarını önleyen mavi altın
1950'li yıllarda özellikle Norveç'te çok talep gören ve gece karanlığında görmeyi sağladığına inanıldığı için askerlere yedirilen yabanmersini bugün Avrupa'da çok yaygın olarak kullanılan bir meyve. Sağlığa faydaları nedeniyle "superfood" (harika besin) olarak nitelendiriliyor.
70 derde deva bitki: Semizotu
Muhtevasında yüksek miktarda karbonhidrat, protein ve lif bulunan semizotunda özellikle vejetaryenler ve balık yiyemeyenler için iyi bir besin kaynağı olduğu bilinen omega-3 türünden doymamış yağ asitleri ile glutatyon, glutamik asit ve aspartik asit gibi asitler de yer almaktadır.
Cennet suyundan bir damla
Karpuz, geç Osmanlılar döneminde mimarî bir süsleme biçimine ilham vermiştir. Bazı Osmanlı yapılarının duvar ve tavanlarında karpuz ve bıçak tasvirlerine rastlanmaktadır. Özellikle cami, türbe, tekke ya da dergâhlarda görülen karpuz veya karpuz dilimine saplanmış bıçak figürasyonları, söz konusu meyvenin tasavvufî bir anlama sahip olduğuna işaret etmektedir.
Gül veremeyen gülüversin
Kafkas arısı tarafından yapılan özel bir bal türü olan gül balı, içeriğindeki yoğun ve etkili biyoaktif maddeler nedeniyle iyileştirici ve enfeksiyon önleyicidir. Gül sirkesi de geleneksel tıpta ateşi düşürmek, hazmı kolaylaştırmak ve viral rahatsızlıklarla mücadele etmek için kullanılmıştır.
Antep fıstığının cücesi
Bitkisel tedavilerle ilgili modern bilimsel araştırmalar, çocukların ve yaşlı bireylerin beslenmesinde önemli bir yeri olan menengiçin üriner antiseptik nitelikler taşıdığını, peptik ülser yani midenin içi ile ince bağırsağın üst kısmında oluşan yaralar ile güneş çarpması tedavisinde faydalı olduğunu tespit etmiştir.
Günahkârların içeceği
Ebussuud Efendi'ye ait olan oldukça meşhur bir fetvaya göre, "günahkârların içeceği" olan kahve haram, kahvehaneye gitmek ise dinî açıdan uygunsuzdu. Evet, kahvenin sarhoş edici bir içecek olmadığı doğruydu, ama ona göre "hevâ ve heveslerine kapılan" kimseler kahvehanelerde toplanıp boşa zaman geçiriyordu...
Shakespeare'in sihirli meyvesi
Çilek, küçük bir kalbi andırdığı için ortaçağ Avrupa'sında hem tutkunun hem de masumiyetin sembolü olarak görülmüş ve ünlü İngiliz edebiyatçı Shakespeare tarafından da ısırgan otunun altında herhangi bir zarar görmeden büyüyebildiği, ayrıca saflığı ve hoş kokuyu simgelediği için "sihirli meyve" olarak nitelendirilmişti. Cilt kuruluğu ve vaktinden önce baş gösteren kırışıklıkları önlediği, ayrıca yüze maske olarak uygulandığında cildi güzelleştirdiği bilinmektedir. Ayrıca sakinleştirici ve stres gidericidir. Psikolojik gerilimlere iyi gelmekte, zihni dinlendirerek fiziksel olmayan yorgunluğu izale edebilmektedir.
Ramazan'dan sonra beslenmemiz nasıl olmalı?
Çay ve kahveden, ayrıca asitli içeceklerden uzak duracağız. Belki çok az, günde bir-iki fincan içebiliriz. Çünkü bunlar ihtiyaç duyduğumuz sıvıyı karşılamamak bir yana içlerindeki kafein nedeniyle çarpıntı, uykusuzluk ve ritim bozukluğuna ilave olarak çeşitli mide sorunlarına neden olabilirler ki bunlar, bu süreçte ihtiyaç duyduğumuz en son şeyler.
Ayağı cennette, başı cehennemde: Hurma
Tepesinin güneşten ve köklerinin sudan ayrılmaması gereken, bundan dolayı da "ayağı cennette, başı cehennemde" şeklinde tabir edilen hurma dekoratif yapraklıdır. Gelişimi, "gummar" adı verilen ağacın tepe kısmında gerçekleşir, söz konusu kısım zarar gördüğü takdirde ağaç meyve vermez.
Yeni Dünya'nın eski meyvesi: Avokado
Timsah armudu, İspanyol armudu, tereyağı meyvesi, avocato ve ahuacate gibi isimlerle de bilinen avokado (Persea Americana), Amerika menşeli tropik meyvelerdendir. Anavatanı, MÖ 8. yüzyıla ait avokado tohumlarının bulunduğu Peru'nun da dâhil olduğu Meksika coğrafyasının orta kesimleridir. 45 cins ve 3 bin civarında türü olan defnegiller familyasına mensuptur.
Beslenme ile ‘yeme keyfi' arasındaki farkı unutmayın
Çok yemek açlığa daha uzun ve rahat bir şekilde tahammül edebilmek anlamına gelmiyor. Aksine mideye haddinden fazla yük bindirmek, işlevlerini icra ederken zorlanmasına neden olmak ve nihayetinde fiziksel açıdan kalitesiz saatler geçirmek demek oluyor.
Geç tanıdık, ama çok sevdik
Ülkemiz, kişi başına yıllık ortalama 6.87 kilogram çay tüketimi ile yeryüzünde çayın en fazla tüketildiği ülke durumundadır. Kahve ile tanışıklıkları çok daha eski dönemlere dayanan Türkler, geç tanıştıkları çayı çok sevmiş ve ona kahveden çok daha yaygın bir tüketim alanı açmışlardır. Bir fincan çayın içerisinde, kullanılan yapraklara, demleme biçimine ve süresine göre 14 ila 65 miligram arasında kafein bulunabilmektedir. Psikoaktif bir madde olan kafeinin birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanılan metil-ksantin grubuna dâhil olması, doğal olarak çayı da insan sağlığı açısından birçok açıdan faydalı hale getirmektedir.
İlk manevi ilhamın yeri: İncir ağacının altı
Rivayetlere bakılırsa, Roma İmparatorluğu'nun kurucuları olan Romus ile Romulus dişi kurt tarafından her dönemde bereket ve verimliliğin sembolü olarak görülen bir incir ağacının altında emzirilmiş, Budizmin kurucu babası Siddhartha Gautama'ya ilk manevî ilhamlar yine bir incir ağacının altında gelmiştir. Düşmanlarını yok etmek için onların incir ağaçlarını kestiklerini bildiğimiz Mısırlıların ünlü kraliçesi Kleopatra inciri çok sevmekteydi ve piramitlerde bulunan firavun mezarlarına sepetler dolusu incir konulmuştu.
Kör ozan der ki: O yeryüzünün ilk ağacıydı
Homeros, rivayetlere göre, günlerden bir gün sırtını Ege Denizi kıyısında bir ağaca vermiş, denize bakıyordu. Öylece derin hülyalara dalmışken, yaslandığı ağaç birdenbire dile geldi: "Ben herkese aitim, ama hiç kimse de benim sahibim değildir. Siz gelmeden önce de buradaydım, siz gittikten sonra da burada olacağım." Ozan ile konuşan söz konusu ağaç, Antik Yunanlıların yeryüzünün ilk ağacı olduğunu da söyledikleri zeytin ağacıydı.
Aşkın ve sadakatin şifalı sembolü: Nane
Nane türünün şemsiye ismi olan menthanın Yunan mitolojisinin güzelliği ile meşhur yeraltı perisi Minthe'den gelmesi ya da bitkinin Roma mitolojisinin aşk tanrıçası Venüs ile ilişkilendirilerek aşk, sadakat ve bağlılığın sembolü olarak görülmesi, nane ile ilgili antik algının çerçevesine ilişkin bir veri olarak kabul edilebilir.
Kanserin ve yaşlanmanın düşmanı böğürtlen
Böğürtlen, ellajik asit sayesinde DNA moleküllerine zarar vererek kansere neden olan serbest radikalleri etkisiz hale getirir, kanserli hücrelerin gelişimini engeller. Antosiyanin kaynaklı antioksidan aktivitesi ile de yaşlanmayı geciktirme noktasında önemli bir rol üstlenir.
Covid-19'da sona geldik mi?
Yeni tip koronavirüsün "etkileri" ile mücadelemizin sona ermesi için henüz daha erken. Pandeminin doğrudan ya da dolaylı sonuçlarına bağlı olarak gelişen travmatik etkiler neticesinde ortaya çıkan ve yeni yeni kendisini gösteren nörolojik, psikolojik sorunların büsbütün yok edilemeyeceği anlaşılıyor. İnsan beyninin bir bölgesinin iskemi ya da kanamaya bağlı olarak geçici yahut kalıcı bir şekilde etkilenmesini tarif eden ve ağırlıklı olarak yaşlılarda görülen bazı serebrovasküler rahatsızlıkları tetikleyen Covid-19'un olumsuz sonuçları tahmin ettiğimizden çok daha fazla. Orta vadede olumsuz sonuçlarının daha belirgin bir şekilde kendini göstereceği anlaşılan Covid-19'un salgın sonrası da devam etmesi muhtemel etkilerinin giderilmesi için pandemi sürecinde aksayan akıl ve ruh sağlığı uygulamalarının eskisinden daha yoğun bir biçimde işler hale getirilmesi en önemli önceliklerimiz arasında yer almalıdır.
Deniz kirlilik yükü ve müsilaj sorunu
Ülkemizin bir süredir bütün imkânları ile temizleme faaliyetlerini devam ettirdiği müsilajın kalıcı bir çözümle yok edilebilmesi, Marmara Denizi'nin ekosisteminin yeniden sağlıklı bir işleyişe kavuşturulabilmesi ile mümkündür. Bu ise kısa ve orta vadede atıksu arıtma uygulamalarının yeniden düzenlenmesi ile gerçekleşebilecek gibi görünmektedir. Müsilaj esas olarak çeşitli proteinler, karbonhidratlar ve yağlardan oluşur. Hatta bazı bitkiler tarafından salgılanan müsilaj türlerinin marshmallow, öksürük şurubu ve zamk gibi maddelerin yapımında kullanıldığı da bilinmektedir.
Antioksidan fabrikası
Yapılan araştırmalar, nar suyundaki antioksidan miktarının diğer bütün meyve sularından daha fazla olduğunu göstermiştir. Bir bardak nar suyunda mevcut olan antioksidan miktarı, on bardak yeşil çay ya da portakal suyunda bulunanla aynı miktardadır. Kur'ân-ı Kerîm'de üç kez adı anılır narın ve Rahmân Sûresi'nin 68. ayetinde hurma ile birlikte Cennet'te bulunan eşsiz meyveler arasında zikredilir. İmam Kurtubî, söz konusu ayetin tefsirini yaparken Allah Rasûlü'nün "cennet suyundan bir damla ile aşılanmamış hiçbir nar olmadığına" işaret ederek "israf edilmeden tüketilmesini" tavsiye ettiğini, ayrıca Hz. Ali'nin de "narı içerisindeki ince zarı ile birlikte yemenin mideyi güçlendirdiğini" belirttiğini kaydeder. Narın, eski Mısır kültüründe dünyanın ilk meyvesi olduğu ve tarihî serüveninde insana eşlik ettiği kabul edilir. Kutsaldır. Birçok dinî anlatının merkezi motifini oluşturur.
İreyhan evlek evlek...
Reyhan koklamak sıkıntıyı dağıtmakta, depresif ruh halini ve moral bozukluğunu gidermekte, yaşama sevincini arttırmaktadır. Kalbe sükûnet, sinirlere hafiflik vermekte, uykusuzluktan ve zihinsel çalışmalardan kaynaklanan yorgunluğu gidermektedir. Ayrıca saç dökülmesine karşı da etkili olup saçları siyahlaştırmaktadır. 2017 yılında Arapgir Belediyesi tarafından tescil edilerek 266 numara ile coğrafi işaret alan Arapgir mor reyhanı, kendine özgü nitelikleri ile dikkat çekmektedir. Yapılan analizler, yumuşak yaprak yapısı ve koyu mor rengi ile bölgeye özgü bir genotip olan bu reyhan türünün 130 adet uçucu bileşeni ve yüz yetmiş adet farklı esansiyel yağ maddesini ihtiva ettiğini ortaya koymuştur.
Türkiye AR-GE'de hangi noktada?
Bilgi çağı, küresel ekonomiye ivme kazandıracak bir bilginin ve teknolojinin temel zeminini meydana getirdiği ve küresel rekabet ilişkilerinin yüksek bir belirleyiciliğe sahip olduğu bir çağdır. Bu bakımdan, geleceğin kurumları bilgi üreten kurumlar ve geleceğin meslekleri de bilgi üreten meslekler olacaktır.
COVİD-19 aşısı bulunabilecek mi?
DSÖ verileri, hâlihazırda dünyada 170'in üzerinde COVİD-19 aşısı üretme girişimi olduğu yönündedir. Yüzde yetmiş gibi ezici bir kısmı ticari amaçlı “özel geliştiriciler” tarafından yürütülen aşı çalışmalarının büyük bir bölümünün AR-GE düzeyinde kalacağı açıktır. Bununla birlikte, 156 ülke tarafından imzalanan COVAX protokolünden de anlaşılabileceği gibi, pandemiyi sona erdirmek için devletler tarafından uluslararası bir irade ortaya konulmuş durumdadır.
Kayısı çekirdeği hem ağrı kesici hem kanser karşıtı
MTÜ'nün tesislerinde üretimine başlanan ve Kayısı-r adlı kayısı çekirdeği ekstresi, bilimsel çalışmaların gösterdiği üzere içerisinde bulunan bol miktarda antioksidan dolayısıyla bağışıklık sistemini güçlendiren bir ürün. Aynı zamanda iyi bir ağrı kesici ve obezite ile mücadelede de önemli rol üstlenecek özelliklere sahip. Kanser hücrelerini öldürüyor ve sağlıklı hücrelerin yenilenmesini de sağlıyor.
Salgınsız bir dünya mümkün mü?
Eski ve ortaçağlarda insanlığı kasıp kavuran salgınlara şöyle bir bakıldığında, bu derece büyük ve etkili hastalıklar karşısında insanlığın artık daha güçlü olduğu düşünülebilir. Öyledir de. Fakat bu durum, salgınların tarihte kaldığı ya da onları durdurmanın kolay olduğu algısına yol açmamalıdır.
Koronavirüse sigaradan medet ummak
Fransa'da yapılan ve bulguları Amerika ve Çin'deki araştırmalarla da desteklenen “nikotinin hastalığa iyi geldiği” iddiasının temelindeki araştırmaların doğru ve “bilimsel gerçekliği” yansıttığını bir anlığına hayal edelim. Ya bunun tam aksini gösteren çok daha fazla sayıdaki araştırma ne olacak? Koronavirüs sürecinde yapılan araştırmaların çok daha büyük kısmı, söz konusu araştırmaların tam tersine bulgularla dolu.
İnsan vücudunun immün sistemi ve salgın döneminde beslenme
Başta bakteriler ve virüsler olmak üzere, birçok yabancı maddenin öncelikli hedef olarak çökertmeye çalıştığı bağışıklık sistemini güçlendirebilmek, büyük ölçüde bireysel çaba ile ilişkilidir. Kişisel hijyen ve temizlikten başlayan söz konusu bireysel çaba, ancak sağlıklı bir beslenme ve yaşam rejimi ile başarıya ulaşabilir.
Karantina sofrası
2019 yılının son günlerinde dünya yeni bir virüsle tanıştı. Soğuk algınlığından Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi birçok hastalığa neden olan koronavirüsler ailesinin üyesi olan bu virüs, 13 Ocak 2020'de tanımlandı ve Covid-19 olarak adlandırıldı.